Janusz Gajos

Zadebiutował rolą Pietrka w filmie "Panienka z okienka" Marii Kaniewskiej (1964), gdzie po raz pierwszy spotkał się na ekranie z Polą Raksą, swoją późniejszą narzeczoną w serialu "Czterej pancerni i pies". Rola Janka Kosa okazała się wielkim sukcesem aktora, lecz jednocześnie zaszufladkowała go i sprawiła, że nie mógł znaleźć dla siebie miejsca w filmach.

W tym czasie grał więc w teatrze - najpierw w Łodzi (Teatr im. Stefana Jaracza), a potem w Warszawie (Teatr Komedia, T. Polski, T. Kwadrat i T. Dramatyczny).

W 1977 roku wystąpił w filmie Sylwestra Szyszki "Milioner", za rolę otrzymał nagrodę na 4. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku.

"Obserwowałem tego aktora od dawna" - powiedział przy tej okazji reżyser. - "Rok wcześniej zagrał w moim filmie 'Mgła' epizod - pracownika bezpieki. I zobaczyłem, że to już inny człowiek. Wiedziałem, że w środku drzemie w nim wielki aktor, że można przełamać ramy, w które wepchnęło go życie."

Zamiast przełomu w karierze nastąpiła jednak kolejna "katastrofa". Aktor zaczął wówczas występować w Kabarecie Olgi Lipińskiej jako woźny. Rola, jakkolwiek podziwiana przez krytyków i uwielbiana przez widownię, stała się jego kolejną etykietką.

Gajos próbował przedostać sie do świadomości widowni jako aktor wszechstronny m.in. rolą w dramacie psychologicznym Filipa Bajona "Wahadełko" (1981). Przełom w karierze nastąpił jednak dopiero po roli w przedstawieniu teatru telewizji "Opowieści Hollywoodu", gdzie zagrał Odona von Horwatha, niemieckiego pisarza, który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.

"Po tym spektaklu zachwyt nad talentem Gajosa stał się powszechny. Pamiętam doskonale, jak zaraz po emisji telewizyjnej przedstawienia zadzwonił do mnie Tadeusz Łomnicki i powiedział: 'Czy ty wiesz, kto to jest Gajos? Gajos to jest wieeelki aktor.' (...) Myślę, że przed tym spektaklem Janusz czuł się aktorem niespełnionym, człowiekiem trochę pogubionym. Ciążyły nad nim stereotypy" - mówi Kazimierz Kutz, reżyser przedstawienia.

Aktor zagrał w wielu przedstawieniach teatru telewizji, pojawił się w kilku znaczących spektaklach teatralnych zyskując miano aktora wszechstronnego.

"Udało mi się odnieść sukces nad samym sobą. Nie dałem się upchnąć w jakiś kąt, a groziło mi to bardzo często. Ciągle starałem się oszukać tych, którzy chcieli mieć ze mną spokój. Najważniejsze jest więc, aby zaskakiwać, co dla aktora jest bardzo frapujące - mówi Gajos"

Aktor zagrał m.in. w filmach Krzysztofa Kieślowskiego: " Dekalogu IV" (1988) oraz w "Trzech kolorach. Białym" (1993). W 1990 roku wcielił się w postać cenzora w głośnym filmie Wojciecha Marczewskiego "Ucieczka z kina 'Wolność'. Do ważniejszych jego ról nalezą również role w filmach: "Łagodna" (1995), "Ostatnia misja" (1999), "Fuks" (1999), "To ja, złodziej" (2000), "Tam i z powrotem" (2001), "PitBull" (2005), "Mniejsze zło" (2009), "Wygrany" (2011)

W latach 1984-2000 Janusz Gajos był jedną z gwiazd Teatru Powszechnego w Warszawie. Na tej scenie stworzył ważne role teatralne m.in. jako On w "Ławeczce" Aleksandra Gelmana (1986) w reżyserii Macieja Wojtyszki, Koczkariow w "Ożenku" Mikołaja Gogola (1995) w rezyserii Andrzeja Domalika, Carter w Simpatico Sama Sheparda (1999) Mariusza Grzegorzka czy wreszcie tytułowy bohater w Swidrygajłowie (2000), adaptacji Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Andrzej Domalika.

"Nie jestem zwolennikiem dzielenia włosa na czworo, ale wiem, że czas poświęcony pracy w tym zawodzie procentuje. Czasem na setnym przedstawieniu doznajemy olśnienia. Teatr jest magią i to ona mnie tak mocno przy nim trzyma. Scena, kulisy wywołują uczucia, których, przyznaję, nie potrafię ani opisać, ani nazwać. I mimo tylu lat na scenie wciąż towarzyszą mi te same niezwykle intensywne wrażenia, które pojawiły się czterdzieści lat temu, gdy po raz pierwszy zobaczyłem od kulis Teatr Lalek Dormana. Pusty, ciemny i cichy. Dekoracje uniesione, gdzieś tam jakieś robocze światełko, w kącie zapomniane resztki scenografii. I ta pusta widownia jak olbrzymi, dziwny, śpiący twór, ale z chwilą przebudzenia staje się czymś wspaniałym. I że to ode mnie zależy, czy się tak stanie. To właśnie trzyma mnie przy teatrze wbrew wszelkim rozsądnym zasadom" - mówi Gajos.

Od 2003 roku aktor należy do zespołu warszawskiego Teatru Narodowego.