Gus Van Sant

Artystyczne zainteresowania przejawiał już od czasów szkoły średniej. Wtedy to malował i kręcił pierwsze krótkometrażowe, w dużej mierze autobiograficzne filmy, których całkowity budżet nie przekraczał zwykle 50 dolarów. Zainteresowania te doprowadziły Van Santa do Rhode Island School of Design, gdzie miał okazję chodzić do klasy z przyszłymi członkami zespołu Talking Heads. Tu też po raz pierwszy zetknął się z twórczością takich awangardowych reżyserów, jak Stan Brakhage czy Jonas Mekas.

Zadebiutował w 1985 roku filmem "Zła noc", zrealizowanym za pieniądze zaoszczędzone przez dwa lata pracy w agencji reklamowej. Film jest historią zakazanej miłości sprzedawcy i meksykańskiego imigranta.

Do tematyki homoseksualistów i życiowych wykolejeńców reżyser, zdeklarowany gej, będzie jeszcze niejednokrotnie wracał. Film spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem krytyki, a "Los Angeles Time" nazwał go najlepszym niezależnym filmem roku. Docenienie reżysera przez krytykę pociągnęło za sobą zainteresowanie wytwórni filmowych. Jako pierwszy zgłosił się Universal, jednak szybko odrzucił proponowane przez twórcę pomysły.

W 1989 roku, w niezależnej wytwórni Avenue, Van Sant wyreżyserował "Narkotykowego kowboja" obraz o grupie narkomanów, którzy okradają aptekę, bu zdobyć pieniądze na kolejne działki. Także i ten film spotkał się z przychylnymi opiniami krytyków, a młodemu Mattowi Dillonowi, który wcielił się w lidera narkotykowego gangu, utorował drogę do kariery.

Rok 1991 to "Moje własne Idaho", wokół którego rozszalała prawdziwa burza. Przez wiele miesięcy trwały walki z agentami i menedżerami o koncepcję scenariusza, który był uznany za "zbyt ryzykowny". W końcu Van Sant postawił na swoim i do dwóch głównych ról zajmujących się męską prostytucją Mike'a Watersa i Scotta Favora zaangażował Rivera Phoenixa i Keanu Reevesa. Film szybko zyskał miano kultowego.

Na fali popularności "Mojego własnego Idaho" reżyser nakręcił "I kowbojki mogą marzyć" (1993) z Umą Thurman jako dość niezwykłą autostopowiczką. Film okazał się jednaj całkowitą klapą. Dopiero "Za wszelką cenę" (1995), czarna komedia o marzącej o karierze w telewizji dziewczynie z prowincji (Nicole Kidman), pomógł zrehabilitować twórcę i utorować mu drogę do Hollywood.

Tu, w 1997 roku zrealizował "Buntownika z wyboru" z Robinem Williamsem, Mattem Damonem i Benem Affleckiem. Film zdobył aż dziewięć nominacji do Oscara, a ostatecznie w ręce twórców trafiły statuetki za najlepszy scenariusz (Damon i Affleck) i najlepszą drugoplanową rolę męską (Williams). Sukces "Buntownika" pozwolił Van Santowi na wyreżyserowanie w 1998 remake'u "Psychozy" Alfreda Hitchcocka, która nie została najlepiej przyjęta. W 2000 roku powstał film "Szukając siebie" z Seanem Connerym w roli głównej.

W tym samym roku reżyser postanowił również wrócić do konwencji swoich pierwszych filmów i nakręcił "Gerry'ego", historię przyjaźni dwóch mężczyzn (Matt Damon i Casey Affleck) z bezkresną pustynią i muzyką Arvo Pätra w tle.

Kolejny sukces reżysera to nakręcony w 2003 roku "Słoń", którego akcja toczy się w środowisku licealistów i nawiązuje do pamiętnej strzelaniny w Columbine High School. Film był sensacją festiwalu filmowego w Cannes i otrzymał Złote Palmy dla najlepszego filmu i najlepszego reżysera.

W 2005 roku powstał obraz "Last Days" - historia ostatnich dni życia lidera zespołu rockowego, Blake'a, inspirowana wydarzeniami z biografii Kurta Cobaina.

2007 rok przyniósł "Paranoid Park" o przypadkowo wplątanym w morderstwo mistrzu deskorolki.

"Obywatel Milk" z 2008 to z kolei biografia jednego z najważniejszych amerykańskich działaczy na rzecz społeczności gejowskiej z Seanem Pennem w roli głównej.

Ostatnim zrealizowanym przez reżysera filmem jest "Restless", którego światowa premiera zaplanowana jest na wrzesień tego roku. Film opowiada o śmiertelnie chorej dziewczynie, która zakochuje się w chłopcu, lubiącym chodzić na pogrzeby. Tę niecodzienną historię miłosną mogli obejrzeć już widzowie tegorocznego festiwalu filmowego w Cannes.