"Gierek" i inne filmy przedstawiające PRL

Lata 1970-1982 - Edward Gierek działa jako sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Sam film przedstawia artystyczną wizję, nawiązując do tamtych czasów. Nie jest on jedynym, który skupia się na kulturze, społeczeństwie i jednostkach, które musiały zmagać się w tym okresie z wieloma trudnościami.

Jeśli myślimy o filmach czasów PRL-u, na myśl przychodzą nam przede wszystkim komedie czy dokumenty Polskiej Kroniki Filmowej. W tamtym okresie część twórców chciała jak najbardziej skupić się na przedstawieniu absurdów tego, co ich otacza.

Obecnie również wracamy do peerelowskich archiwów i dokumentów, by tworzyć coraz to nowe obrazy, dzięki którym pamięć o tamtym okresie nie zginie.

Film znany jest również pod tytułem "Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł". Powstał w 2011 roku, a za jego reżyserię odpowiada Antoni Krauze. Dzieło jest rekonstrukcją dramatycznych wydarzeń z Gdyni 1970 roku.

To właśnie w tym czasie miała miejsce brutalna pacyfikacja demonstrantów strajkujących z powodu podwyżek cen. Na początku rządów Gierka podjęto decyzję o tłumieniu protestów przez milicję i wojsko, przy użyciu broni. Zabito 45 osób, a 1160 zostało rannych.

Scenariusz "Czarnego czwartku" opiera się na historii jednego ze stoczniowców - Brunona Drywy. Zginął on 17 grudnia 1970 roku, w drodze do pracy, na przystanku kolejowym w Gdyni. Akcja przedstawiona jest z perspektywy żony Brunona - Stefanii i toczy się od grudnia 1969 roku aż do momentu, gdy została wdową.

Andrzej Barański stworzył film o poecie Mironie Białoszewskim i jego relacji z pisarką i poetką - Jadwigą Stańczakową.  To mniej popularny film, który zasłużył na większy rozgłos. Przedstawia dwoistość życia inteligencji tamtych czasów - świat wykreowany z poezji i muzyki oraz świat rzeczywisty, brudny i problematyczny.

"Parę osób, mały czas" to dzieło, które nie musi bezpośrednio wskazywać palcem na sytuację polityczną, jaka miała miejsce za czasów Gierka (i nie tylko). Przedstawia życie twórców, którzy pomimo posiadania własnej alternatywnej bańki, musi borykać się z problemami codzienności. Mamy tu puste półki, walkę z cenzurą i nadmierną bezsensowną biurokracją.

Mówiąc o PRL-u nie możemy pominąć filmu dokumentalnego "Cudze Listy" Macieja Drygasa. Dokument z 2010 roku skupia się na peerelowskiej korespondencji mieszkańców kraju w latach 1945-1989.

Jest to zbiór listów zwykłych ludzi, w których piszą o miłości, o cierpieniu, grożą i chwalą. Wszystkie te pisma łączy jedno - kontrola przez specjalną komórkę Służby Bezpieczeństwa. Na bazie tych listów władza wiedziała, jakie nastroje towarzyszą mieszkańcom.

Tematy korespondencji nie są zmyślone - reżyser pracował nad produkcją przez pięć lat, studiując dokumentację związaną z czasem przedstawionym w filmie. Spędzając czas w Instytucie Pamięci Narodowej, analizował tysiące teczek z listami i notatkami służbowymi, które powstawały w czasie pracy Biura "W".

Stanisław Bareja to człowiek-legenda polskiej komedii czasu PRL-u. To właśnie on w dobitny sposób podkreślał absurdy tego okresu. W porównaniu do perypetii, jakie twórca miał z cenzurą przy produkcji serialu "Alternatywy 4", zrealizowany w 1980 roku "Miś" przeszedł kontrolę bez większych problemów.

Do dziś film ten uznawany jest za kultowy. Podkreśla niedorzeczności lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych oraz styl życia Polaków, niezależnie od ich statusu społecznego.

"Miś" jest pierwszą częścią z trzech części (druga to "Rozmowy kontrolowane", a trzecia - "Ryś") historii o Ryszardzie Ochódzkim, znanym również jako "Miś". Prezes klubu sportowego "Tęcza" działa bardzo aktywnie w nielegalnych interesach. Jego planem jest przejęcie funduszy, przeznaczonych na budowę słomianego niedźwiedzia. W trakcie planowanej podróży do Londynu dowiaduje się, że jego była żona - Irena - utrudnia mu z premedytacją jakikolwiek wyjazd zagraniczny. Powodem takiej sytuacji jest wspólne konto w londyńskim banku. To tam odłożone zostały wspólne pieniądze małżeństwa, lecz po rozwodzie nikt nie podjął się ustalenia podziału majątku. Irena jak i Ryszard nie mają najmniejszej ochoty dzielić się majątkiem z drugą stroną...

"Hydrozagadka" w reżyserii Andrzeja Kondratiuka to stworzona w 1970 roku komedia fantastyczno-naukowa. Bez ogródek wyśmiewa kulturę socjalistyczną. Historia w specyficzny sposób pokazuje nam dwa skrajne typy osób. Są ci, którzy kierują się kulturowo w stronę zachodu, uznawani za zdrajców oraz ci, którzy stoją po stronie moralności, obrony kultury i tradycji. Slogany wypowiadane przez Asa są idealnym odzwierciedleniem haseł pojawiających się w kulturze tego okresu - prześmiewczych wobec władzy socjalistycznej.

Opowieść skupia się na problemie, z którym muszą walczyć mieszkańcy Warszawy podczas największych upałów. W całym mieście zaczyna znikać woda, a przyczyny próbuje doszukać się naukowiec - profesor Milczarek. Do pomocy ma superbohatera nazywanego Asem, który decyduje się współpracować i rozwiązać zagadkę. Okazuje się, że do zaniku wody mógł przyczynić się Doktor Plama, złoczyńca podejmujący współpracę z maharadżą pustynnego Kaburu...

Czytaj także:
Pełna obsada do filmu Gierek
Dlaczego Cezary Żak całował się z Michałem Koterskim?