Filmy o samotności. Historie miłosne, które poruszają serca i wyciskają łzy

Przełomem w karierze Sofii Coppoli był film "Między słowami" z 2003 roku z Billem Murrayem i Scarlett Johansson w rolach głównych. Kameralny komediodramat, opowiadający o relacji dwójki samotnych osób, którzy przypadkowo spotkali się w pewnym tokijskim hotelu, przyniósł jej Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny, zdobywając trzy Złote Globy, trzy nagrody BAFTA oraz nominację do nagrody Europejskiej Akademii Filmowej.

Sofia Coppola nie ukrywała autobiograficznych inspiracji stojących za powstaniem "Między słowami". "Pomysł został zainspirowany moim pobytem w Japonii. Byłam tam sześć lub siedem razy. Marzyłam o tym, by nakręcić coś w Tokio. Zafascynował mnie sposób, w jaki w hotelach obracasz się wokół tych samych ludzi. Wytwarza się tam rodzaj koleżeństwa - nawet wtedy, kiedy nie znasz nikogo i z nikim nie rozmawiasz. Jako obcokrajowiec w Japonii postrzegasz rzeczy jako zniekształcone i przesadzone. Wkraczasz w inną strefę czasową. W nocy oddajesz się refleksji nad swoim życiem" - mówiła reżyserka w jednym z wywiadów.

Inspiracją do napisania scenariusza "Między słowami" był dla Coppoli rozpad jej małżeństwa z reżyserem Spikiem Jonzem, z którym rozwiodła się właśnie w 2003 roku. W opinii widzów postaci grane przez Johansson i Ribisiego były odbiciem reżyserki i jej męża.

Być może w 2024 roku fabuła filmu "Ona" nie jest już tak szokująca, jak ponad 10 lat temu, gdy tytuł debiutował w kinach, lecz niezmiennie jest to mój ulubiony tytuł z Joaquinem Phoenixem, którego wolę oglądać w melancholijnym, wrażliwym wydaniu. 

"Ona" w reżyserii Spike'a Joneza opowiada o niedalekiej przyszłości, w której ludziom w życiu codziennym pomaga system operacyjny. Sztuczna inteligencja została zaprogramowana tak, by w jak największym stopniu zastąpić człowieka i spełnić wszystkie potrzeby osoby, która z niej korzysta. Theodore (w tej roli Phoenix), tkwiąc w zawieszeniu po rozstaniu z żoną, zakochuje się w swoim systemie operacyjnym. Choć nie widzimy jej na ekranie, ważnym elementem filmu jest Scarlett Johansson, która użyczyła głosu stworzonej przez AI Samanthcie.

Co ciekawe, odnosząc się do kontrowersji wokół wątków autobiograficznych w filmie "Między słowami", "Ona" miała być odpowiedzią Spike'a Joneza, a w rolę bohaterki, będącej odbiciem Sofii Coppoli miała wcielić się Rooney Mara, która zagrała byłą zonę Theodore'a.

Na liście najlepszych filmów o samotności nie mogło zabraknąć tytułu w reżyserii Wonga Kar-Waia. "Spragnieni miłości" opowiada osadzoną w latach 60. historię miłosną pana Chow (Tony Leung) i pani Chan (Maggie Cheung). Bohaterowie mieszkają w sąsiadujących ze sobą wynajętych mieszkaniach. Początkowo wymieniają między sobą uprzejme słowa i ukradkowe spojrzenia. Wkrótce dowiadują się, że ich małżonków połączył romans. Rozwija się między nimi uczucie, będące skutkiem przeszywającej samotności i ukrytych pragnień.

"Spragnieni miłości" to jedno z najważniejszych dzieł w historii kina hongkońskiego i nie tylko. Obraz w reżyserii Wonga Kar-Waia został doceniony na arenie międzynarodowej. W 2022 roku, dwie dekady po premierze, został odnowiony cyfrowo do wersji 4K i można go było obejrzeć w kinach, również w Polsce. 

W zestawieniu filmów o samotności obok "Spragnionych miłości" można postawić również inne filmy reżysera, takie jak "Chungking Express" oraz "Happy together".

"Paryż, Teksas" autorstwa Wima Wendersa skupia się na rozważaniach na temat przebaczenia. Nie zabrakło w nim wątku samotności, który szczególnie uderza widza w końcówce filmu podczas finałowej rozmowy między Travisem (Harry Dean Stanton) i Jane (Natassja Kinski).

Główny bohater ma amnezję. Znajduje się na teksańskiej pustyni, nie wie kim jest i skąd przybył. Gdy odnajduje go jego brat, okazuje się, że mężczyzna opuścił kilka lat wcześniej opuścił rodzinę, zaraz po tym, jak zrobiła to jego żona. Wraca do syna i postanawia odnaleźć utraconą ukochaną.

"Zimna wojna" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego to historia miłości Zuli (Joanna Kulig) i Wiktora (Tomasz Kot), osadzona w realiach powojennego bloku komunistycznego. Dla uczucia bohaterów nie ma odpowiedniego miejsca i czasu. Poznają się w zrujnowanej powojennej Polsce, a oni sami są poharatani przez przeszłość. Życie w rozłące staje się udręką, lecz bycie razem oznacza wzajemną destrukcję.

Obraz, nominowany do Oscara w kategorii "najlepszy film nieanglojęzyczny", został wcześniej doceniony także m.in. w Cannes za reżyserię oraz pięcioma nagrodami EFA. Film określany jest jako najbardziej osobiste dzieło Pawlikowskiego, bowiem historię głównych bohaterów oparł na doświadczeniach swoich rodziców.

Czytaj więcej: "Opadające liście": Piękno milczenia i pojedynczych spojrzeń [recenzja]