Kazimierz Kutz

Tadeusz Lubelski, badacz twórczości Kutza, wskazuje, że nikt lepiej od reżysera nie wyraził w sztuce "śląskości" rozumianej jako mieszanka pruskiej solidności i słowiańskiego poczucia humoru. Filmy reżysera poświęcone Śląskowi cechuje m.in. humor oraz wyczulenie na społeczno-ekonomiczne realia panujące w tym regionie.

W 1955 Kutz roku ukończył reżyserię na PWSFiT w Łodzi. Karierę zawodową zaczynał od asystentowania Andrzejowi Wajdzie na planie jego dwóch pierwszych filmów - "Pokolenia" i "Kanału"

Jako samodzielny twórca zadebiutował w 1959 roku nowelowym filmem "Krzyż Walecznych". Z pierwszego okresu twórczości reżysera szczególnie ważne są filmy "Nikt nie woła" (1960) oraz "Ludzie z pociągu" (1961). Dzięki nim reżyser dał się poznać jako twórca "odrębny", stojący w opozycji do czołowych przedstawicieli szkoły polskiej.

"Nikt nie woła" jest polemiką z "Popiołem i diamentem" Wajdy. Film opowiada o żołnierzu podziemia, który nie zdecydował się na wykonanie wyroku na komuniście.

W 1969 roku reżyser nakręcił film "Sól ziemi czarnej" będący pierwszą częścią tak zwanej śląskiej trylogii i początkiem "śląskiego" okresu twórczości Kutza. Kolejne filmy z cyklu to "Perła w koronie" (1972) oraz "Paciorki jednego różańca" (1980).

""Śląska trylogia" stanowiła oryginalne osiągnięcie artystyczne Kutza, łącząc problematykę uniwersalną z folklorem własnego regionu. Niczym w folklorze, każdy z filmów trylogii składa się ze scen, obrazów, mówionych gwarą dialogów, które mogłyby być zaaprobowane przez społeczność Śląska jako własne" - pisze Lubelski.

W 1983 roku reżyser powrócił do tematyki Śląska filmem "Na straży swej stać będę", a w 1994 roku zrealizował dramat "Śmierć jak kromka chleba" opowiadający o pacyfikacji kopalni "Wujek". Lżejszą formę nadał innemu filmowi o stanie wojennym na Śląsku - komedii "Zawrócony" (1994) ze Zbigniewem Zamachowskim.

Do innych filmów Kutza należą m.in: nawiązująca do "Eroiki" Munka komedia "Straszny sen dzidziusia Górkiewicza" (1993) z Edwardem Dziewońskim, czy komedia "Pułkownik Kwiatkowski" z Markiem Kondratem w roli głównej.

Artystyczna działalność Kutza obejmuje również reżyserię teatralną, w tym także w teatrze telewizji. Jedna z najsławniejszych jego sztuk to "Przedstawienia 'Hamleta' we wsi Głucha Dolna" Bresana (1977), która wystawiana była w warszawskim Teatrze na Woli, z Tadeuszem Łomnickim w roli głównej.

Kazimierz Kutz jest laureatem wielu nagród, m.in. Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie filmu za filmowy tryptyk śląski 1981; Nagrody im. Konrada Swinarskiego za całokształt twórczości telewizyjnej, ze specjalnym uwzględnieniem spektakli: "Stalin" i "Noc Walpurgii" 1993; Nagrody im. Wojciecha Korfantego za całokształt twórczości artystycznej i propagowanie kultury śląskiej w Polsce oraz poza jej granicami.

W 1997 roku reżyser otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego za całokształt twórczości filmowej i telewizyjnej, zwłaszcza za upowszechnianie tematyki śląskiej.

W 1997 roku Kutz rozpoczął działalność polityczną.