Zbigniew Zapasiewicz

Był siostrzeńcem aktora Jana Kreczmara (znany m.in. jako Tomasz Łęcki z ekranizacji "Lalki") i reżysera teatralnego Jerzego Keczmera. W szkole średniej interesował się matematyką i logiką. Po maturze studiował w latach 1951-1952 na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. Później zdecydował się na studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie (obecnie Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza). Dyplom uzyskał w 1956 roku.

10 października 1956 roku debiutował na deskach teatru - jako Galois w "Ostatniej nocy" w Teatrze Młodej Warszawy. Przez całą swoją karierę związany był ze stołecznymi teatrami - najdłużej z Teatrem Dramatycznym (1966-1983 jako aktor, 1986-1990 jako dyrektor). Pierwszą ważniejszą rolą był Andrzej Prozorow w "Trzech siostrach" Czechowa w reżyserii Erwina Axera (1963). Przyniosła mu pierwszą z wielu nagród - na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach. Bardzo udana była współpraca z Zapasiewicza z innym wybitnym reżyserem teatralnym Jerzym Jarockim. Wystąpił u niego m.in. jako Laurenty w "Na czworach" (1972) czy Hrabia Kentu w "Królu Learze" (1977). Do innych ważnych ról teatralnych Zbigniewa Zapasiewicza należą Wielki Książę Konstanty w "Nocy Listopadowej" (1978, reż. Maciej Prus), tytułowany "Ambasador" (1995, reż. Erwin Axer) i Stomil w "Tangu" (1995, reż. Maciej Englert). Zapasiewicz znany jest też widzom Teatru Telewizji - ma w sumie 188 ról na koncie. Grał tam u m.in. u Erwina Axera, Jerzego Antczaka, Adama Hanuszkiewicza, Krzysztofa Kieślowskiego i u swojego wujka, Jerzego Kreczmera.

Miał też bogaty dorobek filmowy. Debiutował w 1963 roku w "Wianie", melodramacie Jana Łomnickiego. W 1973 roku zagrał ciężko chorego biologa, docenta Małeckiego, w "Ocaleniu" Edwarda Żebrowskiego, za którą otrzymał nagrodę jury na festiwalu w Warnie. Ciekawe kreacje stworzył w "Ziemi obiecanej" (1976) i "Pannach z Wilka" (1979) Andrzeja Wajdy, "Matce królów" Janusza Zaorskiego (1979), "Idolu" Feliksa Falka (1984) i "Krótkim filmie o zabijaniu" Krzysztofa Kieślowskiego (1987).

Prawdopodobnie najważniejszym reżyserem na filmowej drodze Zbigniewa Zapasiewicza okazał się Krzysztof Zanussi. Ich współpracę zapoczątkował film "Za ścianą" (1971). Dużo ważniejszy był kolejny, "Barwy ochronne" (1976), gdzie Zapasiewicz wcielił się w postać "cynicznego mędrca", docenta Jakuba Szelestowskiego. Za tę kreację otrzymał nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za pierwszoplanową rolę męską. Po raz drugi Zapasiewicz otrzymał tę nagrodę po ponad dwudziestu latach, w 2000 roku - także za występ w filmie Zanussiego. W "Życiu jako śmiertelnej chorobie przenoszonej drogą płciową" wcielił się w postać lekarza Tomasza, który dowiaduje się o śmiertelnej chorobie. Za rolę ambasadora w "Personie non grata" (2005), innym filmie Zanussiego, zdobył Orła, nagrodę Polskiej Akademii Filmowej. Ostatnim filmem w dorobku Zapasiewicza okazała się "Rewizyta", także dzieło Zanussiego, w którym spotykają się bohaterowie jego starszych filmów.

Spektrum filmowych ról Zapasiewicza jest znacznie bogatsze. Był pełnym spokoju kapitanem Wagnerem w "C.K. Dezerterach" Janusza Majewskiego (1986). Jako członek komisji weryfikował Franza Mauera w "Psach" Władysława Pasikowskiego (1992). Pojawił się też w jednym z odcinków "Stawki większej niż życie".

Warto dodać, że słynny aktor od 1959 roku był nauczycielem akademickim w PWST w Warszawie. Był prodziekanem Wydziału Aktorskiego (1969-1971), a później dziekanem (1981-1984) i prodziekanem Wydziału Reżyserii (1984-1987). W 1987 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W 1992 roku został profesorem zwyczajnym. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk, zasiadał też w Radzie Języka Polskiego.

Zmarł 14 lipca 2009 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.