Dr Grot i Mr Enen

Za oknem powódź, przed szybą Szyc zgłębiający meandry psychiki człowieka bez przeszłości, czyli lot jaskółki nad kukułczym gniazdem, który wiosny nie czyni, ale przymrozki odwleka.

Mały Andrzej Wajda w białej todze pojawił się nad moim prawym ramieniem i powiedział: "Idź na nowego Falka", więc poszedłem. Przekroczyłem próg kina, uśmiechnąłem się do bileterki i kiedy ta zapytała: "Na co bilecik, o poranku, no na co Panie?", skonsternowany obejrzałem się przez drugi bark, bo oto z sykiem, w kierpcach i z ciupagą w ręku, nad lewym mym ramieniem ukazała się Holland Agnieszka. "A ty na co tu?" - pytam, a Agnieszka, że chyba nie zamierzam iść na ten nowy film Feliksa i żebym lepiej szedł na Janosika, że historia prawdziwa, a nie żadna alegoryczna i że aktorzy grają i och, i ach. Całość mi się brudną marketingową zagrywką zdała naraz, więc mówię Agnieszce: "hola, hola! Ale ja Szyca lubię, za Szycem przepadam wręcz". Na co Ona, że owszem, że jest ale po "Wojnie polsko-ruskiej" jakiś taki upakowany jeszcze i perukę ma taką ulizaną a przecież doktora gra - intelektualistę. "No i co?" - pytam. "Nic" - mówi Agnieszka - "Idź, przekonaj się".

Więc poszedłem, w duchu przeklinając, że może miała rację, że przecież "Komornik" był niedorzecznie infantylny, że weekend jest i dydaktyzmu z parafii Falk nie zniosę przed śniadaniem. Nieco nadziei przynosiła bezpośrednia rekomendacja Wajdy, jakoś tak stanęła mi przed oczami scena z "Człowieka z marmuru", w której Burski wręcza młodemu twórcy, granemu przez Falka swojego Złotego Lwa i pomyślałem, że może Feliks wreszcie nań zasłuży - choćby nie na weneckiego, ale chociaż retroaktywnie na tego, którego już otrzymał w Gdyni. I zaczęło się od zdjęć powodzi. 1997 rok, Wrocław i dużo ziarna na taśmie - dobre. Potem następuje błyskawiczne wprowadzenie i już po chwili znamy bohatera, znamy N.Na, czyli pacjenta bez przeszłości, którego dotyczyć będzie dochodzenie prowadzone przez młodego, ambitnego lekarza i znamy tonację filmu - nie będziemy się bać, ale będziemy się niepokoić.

Więc dałem się zaniepokoić, choć chwilami film nie był w stanie odciągnąć mnie od zajmującej dysputy z unoszącą się w pobliżu mojego lewego ucha Agnieszką H., która perorowała, że to taki "Człowiek z marmuru" dwadzieścia lat później tylko gorszy, że ten Szyc tak się snuje i prowadzi to śledztwo z historią w tle, żeby zdać sobie sprawę z przeszłości, żeby odkryć jej doniosłość, ale z każdą minutą przekonanie w jej głosie słabło. Bo niby przytakuję jej, że tu mielizna, tam niepotrzebnie coś, tu coś, ale jednak mnie intryguje. Ta powódź, ten nasz mini potop z historii najnowszej i całe tłumy N.Nów, osób bez kartoteki (non notus), którzy za podtopionym światem tęsknią, lub o nim z ulgą zapominają. A dr Grot (Szyc) w tym drąży i nie napędza go jedynie altruizm. Czy to ma sens? Taki absolutyzm w dążeniu do prawdy? Czy może jest on równie wątpliwy, co skrupulatne zacieranie śladów? Czegoś udaje się Falkowi dotknąć - mówię Agnieszce, a ona niechętnie, ale kiwa głową, drapiąc się ciupagą w skroń.

Gdybym był zwolennikiem spiskowych teorii to przynajmniej kilka faktów w tej historii musiałoby wzbudzić moje zainteresowanie. Po pierwsze - w jeden weekend wchodzą dwa polskie filmy, po drugie - Holland i Falk wywodzą się z jednego zespołu filmowego, słynnego X powstałego pod kuratelą Andrzeja Wajdy, a skoro jest Iks to i teorie spiskowe znajdują uzasadnienie. Po trzecie i ostatnie - Janosik i Enen to filmy mniej lub bardziej gatunkowe, co zdarza się w polskim kinie nieczęsto, jeszcze rzadziej w takiej obfitości, a prawie nigdy na przyzwoitym poziomie. Tymczasem "Janosika..." należy pochwalić za ogromną sprawność realizacyjną, zaś w przypadku "Enenu", pomijając irytujące elementy, należy zwrócić uwagę na atmosferę. Atmosferę budowaną z niczego, krok po kroku sugerującą napięcie w umiarkowanie sensacyjnym materiale. Jeśli po pogoni za króliczkiem, u celu okazuje się, że on nie tylko przed nami nie uciekał, ale wręcz nigdy nie istniał, to jeśli choć na chwilę dałem się zwieść i dołączyłem do pościgu - zyskuję podwójnie. Satysfakcję z biegu i naukę na przyszłość, nawet jeśli jest trywialna.

5,5/10