Munk na Star(t)!: Od krótkiego metrażu do Złotych Lwów
Munk na Star(t)! to tytuł pokazu specjalnego na 42. FPFF wybranych filmów z programu "30 Minut", prowadzonego przez Studio Munka działające przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Uczestnicy pierwszych edycji programu i bohaterowie przeglądu - Bartosz Konopka, Borys Lankosz, Maria Sadowska i Agnieszka Smoczyńska - po dekadzie, jaka upłynęła od premiery ich krótkich filmów, dzisiaj należą do najważniejszych reżyserów średniego pokolenia.
Podczas 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni widzowie obejrzą następujące filmy: "Trójka do wzięcia" Bartosza Konopki i (2006), "Aria diva" Agnieszki Smoczyńskiej (2007), "Obcy VI" Borysa Lankosza i "Non-stop kolor" Marii Sadowskiej (2008). Wybrane przez organizatorów filmy zdobyły liczne nagrody na polskich i międzynarodowych festiwalach, były wielokrotnie emitowane w telewizji i stanowiły ważny krok w karierze utalentowanych reżyserów.
Program "30 Minut" ruszył w 2006 roku dzięki porozumieniu najważniejszych instytucji z branży filmowej: Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Telewizji Polskiej, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Szkoły Wajdy, WRiTV UŚ w Katowicach i Szkoły Filmowej w Łodzi.
Od początku prowadzony był przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich. W 2008 roku w strukturach SFP rozpoczęło działalność Studio Munka, które stopniowo rozszerzało katalog Programów dla Młodych Twórców; dzisiaj obok "30 Minut" są to: "Pierwszy Dokument", "Młoda Animacja", "Debiut Pełnometrażowy" i ostatnio - "60 Minut". Po Dariuszu Gajewskim, który pełnił funkcję pierwszego Dyrektora Artystycznego Studia, w 2016 roku funkcję tę objął Jerzy Kapuściński.
- Zdecydowaliśmy się wybrać filmy twórców, którzy jako jedni z pierwszych debiutowali krótkimi metrażami w Studiu Munka, a obecnie z sukcesami realizują pełnometrażowe filmy fabularne. Przez ponad 10 lat istnienia programu "30 Minut" zrealizowaliśmy prawie 100 fabuł, 23 reżyserów ma już na swoim koncie pełnometrażowy debiut, a sześcioro się do niego przygotowuje - mówi Jerzy Kapuściński. - Bardzo się cieszę, że Studio jest dla reżyserów łącznikiem pomiędzy filmami szkolnymi a profesjonalnym debiutem. Filmy realizowane w Munku każdego roku odnoszą duże sukcesy w Polsce i za granicą, co otwiera twórcom drogę do dalszej kariery. Właśnie na tym nam zależało, kiedy powstawał program "30 Minut" i cieszę się, że ta idea jest wciąż realizowana.
Wojciech Marczewski, Przewodniczący Rady Programowej 42. FPFF w Gdyni, a jednocześnie jeden z pomysłodawców i inicjatorów Programu "30 minut", opowiada o jego początkach:
- Program "30 Minut" to porzucone dziecko telewizji publicznej. TVP zaprzestając, poza nielicznymi wyjątkami, produkcji filmów telewizyjnych doprowadziła do zaniknięcia specyficznego i ważnego gatunku filmowego, jakim był film telewizyjny. Obejmował on kiedyś telewizyjne filmy krótko, średnio i pełnometrażowe. Młodzi, często debiutujący twórcy, mieli szanse na rozwój swych zawodowych umiejętności, a telewizja wypełniała tym samym ważną rolę edukacyjną i kulturotwórczą (warto choćby przypomnieć telewizyjne filmy Wajdy, Kieślowskiego, Bajona, Holland, Falka, Zaorskiego).
Brak możliwości zrealizowania krótkiego filmu musiał doprowadzić do powstania nowego programu, który wypełniłby choć w części tę bolesną lukę. Pomysł i podstawowe zasady programu "30 Minut" nakreślone zostały w Szkole Wajdy w 2005 roku, by już w następnym wraz z Stowarzyszeniem Filmowców Polskich i TVP Kulturą zainicjować swą działalność. Dziesięć trzydziestominutowych filmów rocznie, debiuty scenarzystów, reżyserów, operatorów, producentów, scenografów, dźwiękowców... I tak od dziesięciu lat.
- Rozbudowany system wsparcia debiutantów, jaki prowadzi Studio Munka-SFP, jest fenomenem na skalę światową - mówi Prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich Jacek Bromski. - Dlatego tym bardziej warto pamiętać, że ta pomoc w stawianiu pierwszych zawodowych kroków jest możliwa przede wszystkim dzięki środowiskowej solidarności członków SFP. Kilkanaście lat temu na Walnym Zjeździe podjęli oni decyzję, by 10 proc. dochodu z tantiem, spływających do Związku Autorów i Producentów Audiowizualnych, należącej do SFP organizacji zbiorowego zarządzania, kierowane było na tego typu działalność. Efekty funkcjonowania Studia Munka-SFP przekroczyły nasze najśmielsze oczekiwania - mówi Jacek Bromski.
Wśród reżyserów, którzy zadebiutowali filmami z Program "30 Minut", a następnie przystąpili do realizacji debiutu fabularnego, można wymienić takie nazwiska, jak: Katarzyna Klimkiewicz, Kuba Czekaj, Adrian Panek, Norah McGettigan, Dariusz Glazer, Maciej Adamek, Wojciech Kasperski, Barbara Białowąs, Piotr Subbotko, Jakub Pączek, Jan P. Matuszyński, Jacek Piotr Bławut, Maciej Sobieszczański, Rafał Kapeliński, Ireneusz Gowin i Aleksandra Grzyb, Ewa Bukowska, Piotr Domalewski, Katarzyna Jungowska, Marcin Bortkiewicz, Ewa Bukowska, Sylwester Jakimow.
