Ikony Polskiego Filmu: Amantki

Pola Negri - urodziła się 3 stycznia 1897 r. jako Barbara Apolonia Chałupiec w miasteczku Lipno, zm. 1 sierpnia 1987 w San Antonio w Teksasie). W filmie zadebiutowała, grając główną rolę w "Niewolnicy zmysłów" w 1914 roku. W 1917 r. Negri wyjechała do Berlina, gdzie występowała w filmach słynnego reżysera Maxa Reinhardta. Potem stała się czołową aktorką Ernsta Lubitscha, u którego stworzyła kreacje w filmach takich jak "Oczy mumii Ma", "Carmen", "Madame Du Barry", "Sumurum", "Dzika kotka". W 1922 r. jako wielka gwiazda wyjechała do Hollywood, aby tam - znów u Lubitscha - stworzyć kolejne kreacje w produkowanych z myślą o niej filmach. Była gwiazdą kina niemego, podbijała swymi rolami nie tylko publiczność, ale także serca gwiazdorów Hollywood: romansowała z Charliem Chaplinem, jej kochankiem i narzeczonym był Rudolf Valentino, adorował ją genialny fizyk Albert Einstein.

Jadwiga Smosarska (ur. 23 września 1898 roku w Warszawie, zm. 1 listopada 1971 tamże) - w latach 20. była niekwestionowaną gwiazdą pierwszej wielkości w polskim kinie. Wystąpiła m.in. w: "Tajemnicy przystanku tramwajowego" (1922, reż. Jan Kucharski), "Trędowatej" (1926, reż. Edward Puchalski, Józef Węgrzyn), "Grzesznej miłości" (1929, reż. Mieczysław Krawicz, Zbigniew Gniazdowski) i "Prokurator Alicji Horn" (1933, reż. Michał Waszyński, Marta Flantz). Popularność Smosarskiej ugruntowały role w komediach: "Czy Lucyna to dziewczyna?" (1934, reż. Juliusz Gardan), "Dwie Joasie" (1935, reż. Mieczysław Krawicz) oraz "Jadzia" (1936, reż. Mieczysław Krawicz). Smosarska miała w dorobku także role teatralne - na warszawskich scenach zagrała łącznie w ok. 40 sztukach. W filmie wystąpiła po raz ostatni w 1937 roku - w "Ułanie księcia Józefa" w reż. Konrada Toma.

Hanka Ordonówna - Maria Anna Tyszkiewicz - tak naprawdę nazywała się słynna "Ordonka", polska piosenkarka, autorka wierszy oraz tekstów piosenek, tancerka i aktorka (ur. 25 września 1902 roku w Warszawie, zm. 8 września 1950 roku w Bejrucie. Ogromną rolę w ukształtowaniu jej scenicznej dojrzałości odegrał Fryderyk Jarosy. Pod jego kierunkiem wykształciła swój niepowtarzalny styl, stając się dojrzałą artystką. Sławę, nieprzemijającą do wybuchu wojny, dało jej wykonanie piosenki "Miłość ci wszystko wybaczy" z filmu "Szpieg w masce" Mieczysława Krawicza z 1933 roku (wcieliła się w nim w Ritę Holm). Piosenka ta stała się w pewnym sensie wizytówką Hanki Ordonówny.

Elżbieta Czyżewska - urodziła się w Warszawie 14 maja 1938 roku, zm. 17 czerwca 2010 roku w Nowym Jorku. W latach 60. jedna z najpopularniejszych polskich aktorek. W 1961 roku zadebiutowała w Teatrze Dramatycznym. Po świetnie zagranej roli Marilyn Monroe w sztuce Artura Millera "Po upadku" często nazywano ją "polską Monroe". W ciągu kilku następnych lat Czyżewska zagrała w około 30 filmach. Jej talent komediowy można było podziwiać m.in. w produkcjach Stanisława Barei "Mąż swojej żony", "Żona dla Australijczyka", "Małżeństwo z rozsądku", a także "Giuseppe w Warszawie" i "Gdzie jest generał...". Była także odtwórczynią wielu ról dramatycznych np. w filmach Wojciecha Jerzego Hasa ("Rękopis znaleziony w Saragossie", "Złoto"), Kazimierza Kutza ("Milczenie"), Aleksandra Forda ("Pierwszy dzień wolności") oraz w etiudach ówczesnego męża Jerzego Skolimowskiego.

Barbara Brylska (ur. 5 czerwca 1941 roku w Skotnikach) - rola w "Faraonie" (1966) Jerzego Kawalerowicza otworzyła jej drogę do kariery, a Krzysi w "Panu Wołodyjowskim" Jerzego Hoffmana i "Przygodach pana Michała" Pawła Komorowskiego (oba z 1969 roku) - zapewniła wielką popularność. W latach 60. była dla naszej kinowej widowni symbolem seksu porównywalnym w skali europejskiej jedynie z Brigitte Bardot. Dekadę później stała się najbardziej znaną polską aktorką w krajach byłego bloku wschodniego, grając role amantek nie tylko w filmach radzieckich, ale też bułgarskich, niemieckich i czechosłowackich.

Anna Dymna - na dużym ekranie zadebiutowała w 1971 roku w filmie "150 na godzinę". Później zagrała wiele różnorodnych ról w filmach i serialach filmowych: m.in. wnuczkę Kargula i Pawlaka w "Nie ma mocnych" (1974) i "Kochaj albo rzuć" (1977), szlachciankę w "Janosiku" (1973), Melanię Barską w "Trędowatej" (1976) oraz Barbarę Radziwiłłównę w "Królowej Bonie" (1980). Była Marysią Wilczurówną w "Znachorze" (1981), Magdaleną w "Dolinie Issy" (1982) i Baronową w "Schodami w górę, schodami w dół" (1988). Rola dziennikarki - alkoholiczki w filmie "Tylko strach" (1994) przyniosła jej nagrodę na festiwalu filmowym w Gdańsku. Grała też Teresę w "Pestce" (1995), Walunię w "Bożej podszewce" (1997), malarkę w "Siedlisku" (1998) i Panią Sawicką w filmie "Duże zwierzę" (2000).

Beata Tyszkiewicz (ur. 14 sierpnia 1938 roku w Wilanowie) - w kinie debiutowała w 1957 roku w ekranizacji "Zemsty" w reżyserii Antoniego Bohdziewicza, wcielając się w postać Klary. W następnych latach bardzo często pojawiała się na ekranie, przez co jej filmografia jest niezwykle bogata. W spisie obejmującym jej dorobek jest ponad sto postaci filmowych. Oprócz polskich, grała również w produkcjach niemieckich, węgierskich, rosyjskich, francuskich, a nawet indyjskich. Pracowała z najwybitniejszymi reżyserami: Wajdą, Konwickim, Hasem, Delvaux, Mészáros, Lelouchem i Gavrasem.

Grażyna Szapołowska (urodziła się 19 września 1953 roku w Bydgoszczy) - w czasie studiów grywała epizodyczne role w serialach telewizyjnych. Jej debiutem na dużym ekranie była rola Jagody w polsko-jugosłowiańskim dramacie psychologicznym "Zapach ziemi" (1977). Wybitną i odważną rolę lesbijki Livii zagrała w 1982 roku w węgierskim filmie "Inne spojrzenie". W tym samym roku zagrała obok Jana Nowickiego w "Wielkim Szu". Przełom w jej karierze nastąpił w 1983, wraz z występem w popularnej komedii muzycznej "Lata dwudzieste... lata trzydzieste". W latach 80 współpracowała z Krzysztofem Kieślowskim, co zaowocowało znakomitymi rolami w "Bez końca" (1984) oraz "Krótkim filmie o miłości" (1988). W latach 90. stworzyła ważne kreacje, m.in. w "Kronikach domowych" (1997) oraz w ekranizacji "Pana Tadeusza" (1999). Szapołowska występowała także za granicą, głównie w filmach węgierskich, włoskich i niemieckich.

Kalina Jędrusik (ur. 5 lutego 1930 roku w Gnaszynie, zm. 7 sierpnia 1991 roku w Warszawie) - pierwszy raz ta znana z bujnych kształtów aktorka dała się zauważyć w w komedii Tadeusza Chmielewskiego "Ewa chce spać" (1957). Następnie występowała w filmach mistrzów polskiego kina - w "Niewinnych czarodziejach" (1960) Andrzeja Wajdy, "Jutro premiera" Janusza Morgensterna i "Jak być kochaną" Wojciecha Hasa (oba z 1962 roku). W latach 60. nierzadko pojawiała się też w telewizyjnych produkcjach - w "Spóźnionych przechodniach" Jana Rybkowskiego (1962), kryminalnym filmie z serii "Kapitan Sowa na tropie" (1965) Stanisława Barei, a przede wszystkim - od 1960 roku - w Kabarecie Starszych Panów. To w tym ostatnim Jędrusik wykonała swe największe przeboje: "Bo we mnie jest seks", "Nie odchodź" czy "S.O.S". Barwne życie prywatne Kaliny Jędrusik przysłoniło jednak nieco jej aktorską karierę. W późniejszych latach zagrała jeszcze w m.in. w "Dzięciole", "Ziemi obiecanej" (kontrowersyjna, odważna obyczajowo kreacja Lucy Zuckerowej), "Barytonie", "C. K. Dezerterach" i "Dziewczętach z Nowolipek". Ostatnią filmową rolą artystki była kreacja nauczycielki śpiewu w dziele Krzysztofa Kieślowskiego "Podwójne życie Weroniki".

Katarzyna Figura - urodziła się 22 marca 1962 roku w Warszawie. Jest jedną z najbardziej znanych i najpopularniejszych aktorek współczesnego polskiego kina. Początkowo obsadzana najczęściej w rolach seksbomb, żon bogaczy czy prostytutek, z czasem radykalnie zmieniła swój filmowy wizerunek na rzecz postaci kobiet dojrzałych. Jeszcze przed ukończeniem szkoły aktorskiej, wystąpiła w epizodach u znanych reżyserów: Krzysztofa Kieślowskiego ("Bez końca") i Wojciecha Hasa ("Osobisty pamiętnik grzesznika"). Jej pierwszymi dużymi rolami była postać Once w "Ga, ga: Chwała bohaterom" Piotra Szulkina, Marioli Wafelek w "Pociągu do Hollywood" Radosława Piwowarskiego i Ali w "Kingsajz" Juliusza Machulskiego. Podziwiać mogliśmy ją również w "Pierścieniu i róży", "Szczęśliwego Nowego Jorku", "Kilerze", Żurku", "Ubu Królu", "Zemście" i "Cudownym lecie". Wystąpiła również w kilku filmach zagranicznych, m.in. zagrała epizod w głośnej produkcji Roberta Altmana "Pret-a-Porter".

Małgorzata Pieczyńska (urodzona 4 maja 1960 roku w Warszawie) - aktorstwem interesowała się od najmłodszych lat. Po raz pierwszy stanęła przed kamerą w dramacie Wiesława Saniewskiego "Nadzór" (1983). Następnie wystąpiła w ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego Wierna rzeka (1983) Tadeusza Chmielewskiego, dramacie sensacyjnym Janusza Zaorskiego "Baryton" (1984) oraz słynnym "Krótkim filmie o zabijaniu" (1987) Krzysztofa Kieślowskiego. W 1986 roku otrzymała prestiżową nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego. W dwóch wersjach adaptacji powieści Władysława Reymonta - filmie i serialu Jerzego Sztwiertnia "Komediantka" (1987) zagrała główną rolę. Pod koniec lat 80. wyjechała na dłuższy czas do Szwecji, po powrocie zaczęła występować przeważnie w serialach.

Tamara Arciuch - urodziła się 24 marca 1975 roku w Skierniewicach, w 1998 roku ukończyła krakowską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną. Na dużym ekranie pojawiła się po raz pierwszy w 1997 roku w filmie "Młode wilki 1/2" Jarosława Żamojdy. Po roli Moniki Rozdrażewskiej w serialu "Adam i Ewa" w pamięci widzów utrwalił się jej negatywny wizerunek, przez co uciekło jej kilka ról. Udało jej się go przełamać, wcielając się w pannę młodą w filmie Wojciecha Smarzowskiego "Wesele" (2004). Od tamtego czasu mogliśmy ją oglądać m.in. w "Złotym środku" Olafa Lubaszenki, Mniejszym źle" Janusza Morgensterna (oba z 2009 roku), "Linczu" (2010) Krzysztofa Łukaszewicza, "Och, Karol 2" (2011) Piotra Wereśniaka, a także w niezwykle popularnych serialach "Niania", "M jak miłość" i "Ojciec Mateusz".

Magdalena Cielecka - urodzona 20 lutego 1972 roku w Myszkowie, jedna z najpiękniejszych polskich aktorek. Zadebiutowała w filmie Barbary Sass "Pokuszenie" (1995). Za swoją kreację została nagrodzona m.in. na festiwalach w Tokio i w Genewie. Kolejne znakomite kreacje stworzyła w obrazach "Amok" (1998) Natalii Korynckiej-Gruz, "Egoiści"(2000) Mariusza Trelińskiego i "Listy miłosne" (2001) Sławomira Kryńskiego. Polską widownię podbiła natomiast kreacjami w "Zakochanych" (2000) Piotra Wereśniaka, "Trzecim" (2004) Jana Hryniaka i "S@motności w sieci" (2006) Witolda Adamka. Ostatnio święciła triumfy za sprawą ról w: "Katyniu" (2007) Andrzeja Wajdy, "Wenecji" (2010) Jana Jakuba Kolskiego i "Był sobie dzieciak" (2013" Leszka Wosiewicza. Ostatnio coraz częściej oglądana w serialach, m.in. w "Hotelu 52", "Czasie honoru" i "Bez tajemnic".

Magdalena Boczarska - urodzona 12 grudnia 1978 roku w Krakowie, gdzie w 2001 roku ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego. Po raz pierwszy mogliśmy ją oglądać w kinach w 2006 roku w filmie "Pod powierzchnią" Marka Gajczaka, ale prawdziwą popularność przyniosły jej kolejne kreacje w filmach duetu Andrzej Saramonowicz - Tomasz Konecki. Wystąpiła w ich "Testosteronie" (2007) i Lejdis" (2008"), a po głównej roli w "Idealnym facecie dla mojej dziewczyny" (2009) Jan Kidawa-Błoński powierzył jej tytułową kreację w swoim dramacie "Różyczka" (2010). Boczarska otrzymała za nią nagrodę dla najlepszej aktorki podczas 35. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W ostatnim czasie zagrała również w kolejnym filmie Saramonowicza "Jak się pozbyć cellulitu" (2011) oraz "Bejbi blues" Katarzyny Rosłaniec i "Ixjanie" Michała i Józefa Skolimowskich (oba z 2012 roku). Na premierę czeka efekt jej kolejnej współpracy z Kidawą-Błońskim - "W ukryciu".

Agnieszka Grochowska - niebanalna uroda, seksapil i aura tajemniczości, która ją otacza - sprawiają, że pożądają jej najlepsi reżyserzy w kraju, a krytycy zgodnie uznają za najbardziej obiecującą aktorkę młodego pokolenia. Dlatego może sobie pozwolić na przebieranie w proponowanych jej rolach. Grochowska urodziła się w Sylwestra - ostatniego dnia 1979 roku. Na dużym ekranie zadebiutowała w filmie "AlaRm" (2002) w reżyserii Dariusza Gajewskiego. Kolejną rolę - w "Warszawie" (2003) - również zagrała u tego reżysera. Dostrzeżona zarówno w Polsce, jak i za granicą stworzyła wspaniałe kreacje w "Pręgach" (2004) Magdaleny Piekorz, "Południe-Północ" (2006) Łukasza Karwowskiego, "Upperdog" Sary Johnsen (2009), Trzech minutach. 21:37" (2010) Macieja Ślesickiego", "Wenecji" Jana Jakuba Kolskiego", "W ciemności" Agnieszki Holland" (oba z 2011 roku) i "Bez wstydu" (2012) Filipa Marczewskiego. Już niebawem będzie ją można podziwiać w kolejnej wielkiej roli - u boku Roberta Więckiewicza w "Wałęsie. Człowieku z nadziei" (2013) Andrzeja Wajdy.