Specjalny Złoty Anioł dla Jerzego Stuhra

W czasie poniedziałkowej konferencji prasowej, dyrektor festiwalu Kafka Jaworska ogłosiła najważniejsze punkty programu 9. edycji festiwalu. Znalazły się wśród nich m. in.: retrospektywa nurtu Młodych Gniewnych, Nowe Kino Serbii, kino Jima Sheridana i panorama Grzegorza Królikiewicza, który będzie gościem specjalnym TOFIFEST.

Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem "Daj się zarazić... kinem". Organizatorzy nazywanego niepokornym toruńskiego festiwalu chcą bowiem wpuścić w krwioobieg kultury polskiej pozytywne filmowe wirusy. Program tegorocznego festiwalu obejmie ponad 150 tytułów filmowych wyselekcjonowanych spośród 1000 zgłoszeń z 63 krajów. Wśród najważniejszych pasm festiwalowych znajdą się retrospektywy: Kino Przyszłości Grzegorza Królikiewicza i Zielona Wyspa irlandzkiego mistrza ekranu Jima Sheridana, Nowe Kino Serbii oraz pierwsza w kraju retrospektywa brytyjskiego nurtu Młodych Gniewnych. Nagrody zostaną rozdane w trzech konkursach filmowych: pełnometrażowym ON AIR, krótkometrażowym SHORTCUT i polskim FROM POLAND. Na konferencji ujawniono najważniejsze, choć jak podkreśla dyrektor festiwalu nie wszystkie niespodzianki programowe TOFIFEST.

Specjalnego Złotego Anioła za niepokorność twórczą, jedyną tego typu nagrodę w Polsce, odbierze w tym roku Jerzy Stuhr. To wirtuoz polskiego aktorstwa, artysta wszechstronny i pozbawiony obaw przed odkrywaniem nowych przestrzeni nie tylko w kinie, ale i teatrze, konsekwentnie wytyczający własną drogę twórczą. Dwukrotnie uhonorowany nagrodą aktorską w Gdyni, jest autorem wielkich dla polskiego kina kreacji w Amatorze Krzysztofa Kieślowskiego i Wodzireju Feliksa Falka. Równocześnie uznany w 2008 za Komediowego aktora stulecia w Polsce, jest twórcą kultowej postaci Maksa z "Seksmisji" Juliusza Machulskiego. Wielokrotnie nagradzany jako aktor i reżyser. Wśród jego nagród znajdują się trofea MFF w Wenecji, MFF Chicago, Złote Lwy FPFF w Gdyni, Polskie Orły, MFF Karlovych Varach czy Grand Prix MFF "goEast" w Wiesbaden.

Retrospektywa Grzegorza Królikiewicza i jego wizyta na TOFIFEST będą największymi przedsięwzięciami poświęconymi temu reżyserowi na polskich festiwalach filmowych. Królikiewicz to reżyser i scenarzysta filmowy, pedagog i wychowawca pokoleń polskich filmowców. Twórca teorii filmowych. Porównywany przez krytyków do Andy Warhola czy Paula Morrisseya, wieloletni współpracownik Czesława Niemena. Nagradzany w Gdyni, Karlovych Varach czy Mannheim. Reżyser poprowadzi w Toruniu masterclass, spotka się z widzami festiwalu i otworzy pełną retrospektywę jego filmów, wśród których zobaczymy m.in.: "Na wylot", "Tańczącego jastrzębia" czy "Przypadek Pekosińskiego". Retrospektywie towarzyszyć będzie promocja książki wydawnictwa Ha!Art, wywiadu-rzeki z Królikiewiczem "Tworzę dla przyszłości".

Zjawiska to pasmo wyjątkowe na TOFIFEST. W ramach tej sekcji zaprezentowane były już Spaghetti Westerny, a w roku ubiegłym Kino Campowe. W tym roku festiwalowym wydarzeniem będzie pierwsza w Polsce retrospektywa Młodych Gniewnych ulotnego zjawiska w kinie brytyjskim, które na zawsze zmieniło jego kształt. Nurt ten narodził się w literaturze i kinie w latach 50. i 60. Kino Młodych Gniewnych pokazywało prawdziwą twarz Anglii, pozostawiając na boku tradycyjne środki wyrazu, zrywając więzy z tradycją i historią. Obalało schematy, demaskowało dwulicowość systemu, wreszcie pokazywało nagą, często nieprzyjemną prawdę o świecie. Pierwszym filmem stricte odnoszącym się do postulatów nurtu była "Miłość i gniew" Tony'ego Richardsona z 1958 roku, którą zobaczymy w Toruniu. Przegląd obejmie również inne manifesty nurtu: "Samotność długodystansowca" Richardsona, "Z soboty na niedzielę" K. Reisza, "Rodzaj miłości" i "Billy'ego kłamcę" J. Schlesingera oraz "Sportowe życie" L. Andersona.

TOFIFEST przybliży też polskiemu widzowi postać zbuntowanego reżysera z Irlandii, Jima Sheridana. Autor oscarowej "Mojej lewej stopy" z Danielem Day-Lewisem jest jednym z najwybitniejszych twórców kina światowego. Sześciokrotnie nominowany do Oscara, zdobył Independent Spirit Award, nagrody Goya i Donatello oraz Złotego Niedźwiedzia na Berlinale. Reżyser szybko zaczął być postrzegany jako odrodziciel kina irlandzkiego. Sheridan w swojej twórczości przykładał ogromną wagę do konfliktu katolicko-protestanckiego w Ulsterze i kwestii związanych z działaniem IRA. Najgłośniejsze filmy twórcy to: "W imię ojca", "Bokser", "Nasza Ameryka". Ostatnio Sheridan zrealizował w USA swoją wersję duńskiego dramatu Sussanne Bier "Bracia" z Natalie Portman, Jakem Gyllenhaalem i Toby'em Maguire. Wszystkie te filmy zobaczymy podczas toruńskiej retrospektywy.

Toruński festiwal zaprasza też na pierwsze od wielu lat w Polsce spotkanie z kinem Serbii. Ten kraj funkcjonuje dzisiaj w Europie w swoistym niebycie. Po niesławnych wojnach z lat 90., odsunięty na margines życia politycznego i gospodarczego kontynentu, stał się terra incognita dla większości Europejczyków. Nie wiemy co Serbowie myślą, czują, o czym marzą... Spojrzenie na ich kino ma pozwolić nam zajrzeć w serbską duszę pierwszej dekady XXI wieku. Dziś z serbskiego kina wyziera ból, poczucie zagrożenia, rozchwianie, wyjątkowo pesymistyczne krajobrazy: obrazy biedy, prostytucji, upodlenia. Młodzi twórcy, których przybliża TOFIFEST, stanowią w Serbii pomost między czasem mordu i terroru, a współczesnością, która próbuje ułożyć sobie normalne życie.

W Toruniu zobaczymy m.in. zwycięzcę festiwali w Cottbus i Mar de Plata - "Beli, beli svet" (White, white world) Olega Novkovica, "Tamo i ovde" (Here and there) Darko Lungulova z Davidem Thorntonem, Mirjaną Karanovic oraz... Cyndi Lauper, który zwyciężył na FF Tribeca, "Cekaj me, ja sigurno necu doci" (Wait for me and I will not return) Miroslava Momcilovica nagrodzony na Sofia IFF, sensacyjną opowieść o współczesnym światku serbskich skinheadów "Sisanje" (Skinning) Stevena Filipovica czy nagrodzony w Thessalonikach "Medeni mesec" (Honeymoon), utytułowanego Gorana Paskaljevica.

Wszystkie wymienione pasma programowe TOFIFEST łączy ze sobą pierwiastek niepokorności, buntu, poszukiwania w kinie sposobów na opowiedzenie prawdy o człowieku. Niepokorność to kręgosłup ideologiczny Festiwalu, to odwaga pokazywania dorobku nieszablonowych twórców, wciąż niepoznanych kinematografii, zaskakującego łączenia w programie różnych esencji X Muzy mówi Kafka Jaworska, dyrektor TOFIFEST. I dodaje: To właśnie nasz wrodzony, twórczy niepokój powoduje, że jesteśmy niepowtarzalni. Nie jesteśmy produktem festiwalowym, ale naturalnym handmade festiwalem. Od początku do końca. TOFIFEST to jedyny w Polsce festiwal, który stawia na kino zwane niepokornym, zajmujące stanowisko w dyskusji o współczesnym świecie i człowieku.

Festiwal odbędzie się w Toruniu w dniach 25 czerwca 1 lipca 2011.