Przegląd filmów z Krystyną Jandą

"Zagrałam około stu filmowych ról. Bardzo, bardzo różnych. Na szczęście propozycje zawodowe, które do mnie przychodziły, nie trzymały mnie w jednej szufladzie lub nawet - w podobnych szufladach" - wspominała Krystyna Janda, pytana przez PAP o bohaterki, w które wcielała się na ekranie. Artystka podkreśliła, że podczas pracy na planie jest dla reżysera partnerem. "Lojalnym partnerem. Nie lubię pracy w konflikcie" - zaznaczyła.

Jedna z najwybitniejszych polskich aktorek (ur. 1952 w Starachowicach) debiutowała w filmie w 1976 roku, rolą Agnieszki w "Człowieku z marmuru" Andrzeja Wajdy. W kolejnych latach grała u Wajdy w filmach: "Bez znieczulenia" (1978), "Dyrygent" (1979), "Człowiek z żelaza" (1981).

"Pracowała również z takimi reżyserami, jak: Filip Bajon ('Przedwiośnie'), Paweł Karpiński ('To tylko rock'), Krzysztof Kieślowski ('Krótki film o zabijaniu'), Waldemar Krzystek ('W zawieszeniu', 'Zwolnieni z życia'), Radosław Piwowarski ('Kochankowie mojej mamy'), Jan Rybkowski ('Granica'), Piotr Szulkin ('Golem', 'Wojna światów'), Krzysztof Zanussi ('Stan posiadania', 'Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową'), Andrzej Żuławski ('Na srebrnym globie')" - opisuje dorobek Jandy Filmoteka Narodowa, która organizuje przegląd w Iluzjonie.

"Wielkim sukcesem Krystyny Jandy okazała się rola Antoniny Dziwisz w filmie Ryszarda Bugajskiego 'Przesłuchanie', za którą artystka otrzymała jedną z najbardziej prestiżowych nagród, Złotą Palmę na festiwalu w Cannes za najlepszą rolę kobiecą (1990). Aktorka wystąpiła też w wielu filmach zagranicznych m.in. we Francji, Niemczech, Szwajcarii, na Węgrzech" - przypominają organizatorzy retrospektywy.

W programie przeglądu znalazło się osiem obrazów, wybranych z bardzo bogatego dorobku aktorki - nie ma wśród nich wielu spośród tych najbardziej znanych, z najsłynniejszymi rolami Jandy, jak "Człowiek z marmuru", "Człowiek z żelaza", "Przesłuchanie" czy "Kochankowie mojej mamy".

W Iluzjonie przypomniane zostaną: "Golem" Piotra Szulkina (1979), "Mefisto" Istvana Szabo (RFN/Węgry, 1981), "Wojna światów - następne stulecie" Piotra Szulkina (1981), "Synteza" Macieja Wojtyszki (1983), "Glut" Thomasa Koerfera (Szwajcaria/RFN, 1984), "Zwolnieni z życia" Waldemara Krzystka (Polska/Francja, 1992), "Parę osób, mały czas" Andrzeja Barańskiego (2005), "Tatarak" Andrzeja Wajdy (2009).

Akcja filmu "Golem", w którym oprócz Jandy zagrali m.in. Joanna Żółkowska i Marek Walczewski, rozgrywa się kilkadziesiąt lat po kataklizmie atomowym. Naukowcy starają się udoskonalić ludzkość, dokonując eksperymentów medycznych na jednostkach nieprzystosowanych społecznie. Pierwszym z poddanych zabiegom, "modelem prototypowym", jest Pernat, który zostaje pozbawiony pamięci i zredukowany do "umiejętności pracy".

Nagrodzony Oscarem w kategorii obraz nieanglojęzyczny "Mefisto" węgierskiego reżysera Istvana Szabo to film analizujący zjawisko faszyzmu i jego bezpośredniego wpływu na jednostkę. Głównym bohaterem jest Hendrik Hoefgen, młody niemiecki aktor o lewicowych przekonaniach, który uświadamia sobie, że celem jego życia jest sukces i dążenie do sławy.

Scenariusz "Wojny światów - następnego stulecia" inspirowany jest powieścią Herberta George'a Wellsa. "8 grudnia 2000 r. jest dwunastym dniem pobytu Marsjan na Ziemi. Zniewolone przez Obcych społeczeństwo sterowane jest przez ogromną machinę telewizyjną, której naczelne hasło brzmi: 'To my tworzymy rzeczywistość'. Telewizja narzuca społeczeństwu wszystkie normy i ustala wartości. Sytuację tę chce przerwać popularny prezenter telewizyjny Iron Idem. To on w swoim niezależnym dzienniku stacji SBB wzywa wszystkich do przeciwstawienia się najeźdźcom z Kosmosu" - opisują film organizatorzy przeglądu. W obsadzie "Wojny...", oprócz Krystyny Jandy, jest m.in. Roman Wilhelmi.

Akcję "Syntezy" osadzono z kolei w drugiej połowie XXI wieku. Naukowcom udaje się przywrócić do życia dwie osoby z lat osiemdziesiątych poprzedniego stulecia. To Marek, syn inżyniera Torlewskiego, który poddał chłopca hibernacji (ponieważ ówczesna medycyna nie mogła go uratować) oraz dyktator i zbrodniarz wojenny Muanta Portale y Gracia.

"Szwajcaria, rok 1944. W Europie panuje reżim nazistowski. Francois Korb, właściciel fabryki broni wspomaga swoją działalnością armię III Rzeszy. Głównym bohaterem filmu jest małoletni chłopiec, Andres Korb, który boi się bezwzględnego ojca. W domu nie ma miłości ani spokoju. Jedynie dziadek Andresa, pułkownik Wettach, okazuje mu ciepło i zrozumienie. Drugą osobą, z którą chłopiec znajdzie wspólny język, będzie polska guwernantka Anna (w jej roli Janda)" - tak Filmoteka Narodowa opisuje niemiecko-szwajcarski film "Glut".

Za rolę w "Zwolnionych z życia" Krystyna Janda otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na festiwalu w San Sebastian. Bohater tej historii, Marek, w Wigilię 1989 r. zostaje ciężko pobity przez SB. Po pewnym czasie cierpiący na amnezję mężczyzna trafia pod opiekę chorej psychicznie kobiety. Oboje próbują odtworzyć przeszłość Marka. Jandzie partneruje na ekranie Jan Frycz.

Film "Parę osób, mały czas", rozgrywający się w latach 1975-1982, opowiada o przyjaźni, która połączyła poetę Mirona Białoszewskiego i niewidomą pisarkę Jadwigę Stańczakową (w jej roli Janda).

"'Tatarak', oparty na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza, wydaje się na początku subtelną i wzruszającą historią o niemożliwej miłości, jednak Andrzej Wajda idzie dalej, tworząc wielowymiarową opowieść o miłości, która przychodzi za późno" - podkreślili organizatorzy przeglądu. Film został zadedykowany operatorowi Edwardowi Kłosińskiemu, mężowi Krystyny Jandy, który zmarł w 2008 r.

Właśnie "Tatarak" będzie zaprezentowany w Iluzjonie w poniedziałek, jako obraz otwierający retrospektywę. Po pokazie odbędzie się spotkanie Krystyny Jandy z publicznością.

Przeglądowi towarzyszyć będzie w kinie poświęcona aktorce wystawa, prezentująca m.in. wybrane przez samą artystkę z kolekcji Filmoteki Narodowej fotosy z filmów, w których wystąpiła.

Przegląd "Poza Kadrem. Krystyna Janda" potrwa w Iluzjonie do 30 czerwca.

Ciekawi Cię, co w najbliższym czasie trafi na ekrany - zobacz nasze zapowiedzi kinowe!

Chcesz obejrzeć film? Nie możesz zdecydować, który wybrać? Pomożemy - poczytaj nasze recenzje!