Premiera odrestaurowanego filmu "Mir kumen on" z 1936 roku

Dzieło Forda znane jest historykom polskiego filmu także pod tytułem "Droga młodych". Przedstawia on życie codzienne podwarszawskiego Sanatorium im. Włodzimierza Medema oraz stosowane tam nowatorskie metody wychowawcze i lecznicze. W latach 1926-1939 w sanatorium leczyło się niemal 10 tys. zagrożonych gruźlicą dzieci z ubogich robotniczych rodzin żydowskich. 

Polska premiera filmu, nakręconego w 1936 r., odbędzie się w osiemdziesięciolecie jego powstania. Dzieło Forda zobaczyli już widzowie we Francji i w Stanach Zjednoczonych. Gdy kręcił "Mir kumen on", reżyser miał 27 lat i cieszył się opinią jednego z najzdolniejszych twórców filmowych swojego pokolenia po sukcesie jego "Legionu ulicy" (1932), zaginionego podczas wojny i do dziś nie odnalezionego. Scenariusz do jego pracy o sanatorium napisała Wanda Wasilewska.

W filmie nie występują zawodowi aktorzy, dzięki czemu zachował dokumentalny autentyzm i stanowi dziś rzadki obraz życia żydowskich dzieci w Polsce na kilka lat przed wybuchem II wojny światowej. Film Forda miał wspierać zbiórkę pieniędzy na leczenie dzieci, niezbędną po odmowie dofinansowania przez Ministerstwo Opieki Społecznej. 

- To premiera filmu, który został zatrzymany przez cenzurę, a w powojennej Polsce funkcjonował w bardzo okrojonej formie. Jego czwartkowa premiera jest więc wydarzeniem bez precedensu. Sam film i jego rekonstrukcja była projektem międzynarodowym - podkreśliła w rozmowie z PAP Elżbieta Wysocka, kierownik zespołu restauracji taśmy filmowej i Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego.

Jak dodała film Forda "przedstawia życie dzieci w nowoczesnym ośrodku opieki nad dziećmi z ubogich rodzin, dotkniętych ryzykiem gruźlicy. Ośrodek wprowadzał nowe koncepcje dotyczące higieny, edukacji, samorządności i organizacji. Przyjmował kilka tysięcy dzieci. Istotny jest kontekst, którego dziś nie możemy się łatwo pozbyć - w 1940 r. dzieci oraz opiekunowie, którzy pracowali w ośrodku zostali wywiezieni do Treblinki. Gdy film nie został dopuszczony do szerokiej dystrybucji w Polsce, został wywieziony do Francji i tam odbyła się jego premiera, na której obecne były takie znamienitości jak m.in. Luis Bunuel i to z Francji wyszła inicjatywa, by ten film restaurować". 

W Polsce film oskarżony był o wykorzystywanie niedoli i biedy ludzkiej - pokazywał trudne warunki życia warszawskiej biedoty, ciasne mieszkania, brak odpowiedniej opieki, pracę dzieci - a także o propagowanie komunizmu. - Wymowa filmu jest jasna - to wołanie o solidarność i tolerancję. Było jednak wiele głosów pozytywnych, doceniających nowatorstwo i artystyczność obrazu Forda - podkreśliła Wysocka.

- Jako Filmoteka od zawsze uczestniczymy w wydarzeniach festiwalu Warszawa Singera i staramy się uczestniczyć w przywracaniu pamięci o żydowskiej Warszawie. Aleksander Ford, jako reżyser pochodzenia żydowskiego, który poruszał tematy żydowskie wpisuje się doskonale w formułę festiwalu i naszych działań. Na festiwalu chcieliśmy pokazać wczesne prace Forda, niestety nie wszystkie się zachowały. Widzowie pamiętają zwykle powojenne filmy, jak "Krzyżaków", a my chcemy pokazać go młodego. On debiutował w latach 20., a jego wczesna twórczość jest czymś, co stawia go w zupełnie innym świetle - dodała. 

Film pokazywany jest w ramach przeglądu prac Aleksandra Forda z lat 1933-1948 i odbywa się w ramach 14. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej "Warszawa Singera". W dniu premiery Filmoteka Narodowa-Instytut Audiowizualny zorganizował także debatę poświęconą historii i rekonstrukcji filmu z udziałem partnerów projektu restauratorskiego oraz rodziny reżysera. W debacie głos zabiorą m.in. Serge Bromberg (Lobster Film), Martin Koerber (Deutsche Kinemathek), Elżbieta Wysocka (Filmoteka Narodowa-Instytut Audiowizualny) oraz Anna Szczepańska (Paris 1 Pantheon Sorbonne).

Z okazji premiery przygotowano także wystawę, poświęconą osobie reżysera. Podzielona na dwie części ekspozycja umiejscowiona w holu i rotundzie kina Iluzjon, eksponować będzie archiwalne materiały dotyczące twórczości Forda z lat 1933-48; są to unikatowe plakaty, programy filmowe, a także fragmenty oryginalnych scenariuszy. W drugiej części wystawy to wirtualna wędrówka po planach filmów Forda z różnych lat, odsłaniająca kulisy pracy ekipy filmowej.