Platynowe Lwy dla Jerzego Gruzy

Platynowe Lwy to nagroda przyznawana przez Komitet Organizacyjny Festiwalu w uznaniu dla całokształtu twórczości laureata, którego rekomenduje Rada Programowa w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Filmowców Polskich. W gronie wybitych twórców uhonorowanych Platynowymi Lwami są między innymi: Andrzej Wajda, Jerzy Antczak, Sylwester Chęciński, Tadeusz Chmielewski, Tadeusz Konwicki, Roman Polański, Witold Sobociński. Przed rokiem nagrodę tę otrzymał Janusz Majewski.

Jerzy Gruza jest reżyserem i scenarzystą filmowym, telewizyjnym i teatralnym oraz aktorem. Urodził się w 1932 roku w Warszawie. Dyplom Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi uzyskał w 1985 roku, będąc już autorem kultowych polskich seriali telewizyjnych, chętnie oglądanych do dziś, i mając w swoim dorobku kilkadziesiąt cenionych realizacji filmowych i teatralnych. Przez blisko 30 lat - od połowy lat 50. do początków lat 80. - związany był z Telewizją Polską, dla której przygotowywał spektakle Teatru Telewizji - m.in. "Skąpca" (1965), "Wizytę starszej pani" (1971), "Romea i Julię" (1974), "Rewizora" (1977), "Antygonę" (1980) - oraz liczne programy i widowiska rozrywkowe i muzyczne.

- Już dawno należało uhonorować Jerzego Gruzę tymi Lwami. I to z wielu powodów: za filmy, seriale, setki programów telewizyjnych, spektakle teatralne, za nowatorski język, który wprowadził do polskiej telewizji. Za życzliwy, ale ironiczny, często szyderczy opis naszej rzeczywistości - mówi Wojciech Marczewski, Przewodniczący Rady Programowej FPFF. - Każdy może wybrać swój własny powód. Ja również. Moje prywatne Platynowe Lwy przyznaję Jerzemu Gruzie za realizację dwóch Teatrów Telewizji: "Mieszczanina Szlachcicem" z Bogumiłem Kobielą oraz "Rewizora" z Tadeuszem Łomnickim. Oba wybitne i niezapomniane! - dodaje Marczewski.

Zrealizowana przez Jerzego Gruzę w połowie lat 60. "Wojna domowa", pomimo upływu lat, pozostaje jednym z najpopularniejszych polskich seriali komediowych. Do jego sukcesu przyczyniły się wspaniałe kreacje aktorów starszego pokolenia, gwiazd polskiej sceny i estrady: Aliny Janowskiej, Irena Kwiatkowskiej, Kazimierza Rudzkiego, Andrzeja Szczepkowskiego, Jaremy Stępowskiego.

Lata 70. to czasy "Czterdziestolatka", z niezapomnianymi rolami Ireny Kwiatkowskiej, Anny Seniuk i Andrzeja Kopiczyńskiego. Jerzy Gruza ponownie stworzył nie tylko galerię nieśmiertelnych postaci - bohaterów, których pokochali widzowie - ale też przenikliwie, z komediowym zacięciem, sportretował polską rzeczywistość. W latach 90. reżyser powrócił do losów rodziny Karwowskich w telewizyjnej kontynuacji "Czterdziestolatek. 20 lat później". Na przełomie wieków, w latach 1999 i 2003, Jerzy Gruza zrealizował kolejny projekt serialowy, "Tygrysy Europy", ponownie tworząc satyryczny obraz Polaków mierzących się z nową rzeczywistością w kraju po transformacji ustrojowej i ekonomicznej.

Jako scenarzysta i reżyser Jerzy Gruza zrealizował takie filmy fabularne, jak: "Dzięcioł" (1970), "Przeprowadzka" (1972), "Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy" (1973), "Pierścień i róża" (1986). Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1976 roku filmem "Motylem jestem, czyli romans czterdziestolatka" Jerzy Gruza zdobył Nagrodę Publiczności.

W 1983 roku Jerzy Gruza przeniósł się - zawodowo i życiowo - do Gdyni, gdzie przez 8 lat kierował zespołem Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej. Na okres jego współpracy z gdyńską sceną przypadają jej "złote lata". Otworzyła je premiera "Skrzypka na dachu" (1984), wystawionego po raz pierwszy w Polsce, 20 lat po nowojorskiej premierze. Spektakl ten odniósł ogromy sukces nie tylko w Gdyni, ale też w całej Polsce i za granicą, podbijając publiczność podczas licznych tournée gdyńskiego zespołu. Następne lata to kolejne głośne premiery musicalowe: "My Fair Lady" (1986), "Jesus Christ Superstar" (1987), "Les Miserables" (1989), "Człowiek z la Manchy" (1991) i "Żołnierz Królowej Madagaskaru" (1991).

Odbierając Platynowe Lwy podczas gali finałowej 42. FPFF, Jerzy Gruza ponownie stanie więc na scenie Teatru Muzycznego w Gdyni, z którym wiążą się jedne z największych sukcesów w karierze tego twórcy. Dla człowieka telewizji i filmu, którym był Jerzy Gruza od początku zawodowej drogi, właśnie teatr okazał się przestrzenią niezwykle podatną na jego reżyserskie koncepcje i realizacyjny rozmach.

Jerzy Gruza jest laureatem m.in. SuperWiktora’93 za całokształt twórczości telewizyjnej oraz tytułu "Gwiazdy Telewizji Polskiej", przyznanego mu z okazji 50-lecia TVP "za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych".

Nieocenionym komentatorem, a także kronikarzem życia artystycznego i towarzyskiego w Polsce jest Jerzy Gruza w swoich felietonach, wspomnieniach i opowiadaniach, które pisze od lat. Opublikował je w następujących tomach: "40 lat minęło jak jeden dzień" (1998), "Telewizyjny alfabet wspomnień w porządku niealfabetycznym" (2000), "Człowiek z wieszakiem. Życie zawodowe i towarzyskie" (2003), "Pasaże warszawskie" (2004), "Stolik. Anegdoty, plotki, donosy" (2010), "Rok osła. Anegdoty, opowiadania, podsłuchy" (2011), "Najpiękniejsza. Opowiadania z nieoczekiwanym zakończeniem" (2011), "Głową o stolik. Kronika wypadków medialnych" (2013), "Pożegnanie z karnawałem" (2014). Dowcipne felietony z życia artystycznego publikował również w "Magazynie Filmowym Stowarzyszenia Filmowców Polskich".

42. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni odbędzie się w dniach 18-23 września 2017 roku.