Pamiętajmy o tych, którzy odeszli

Z okazji uroczystości Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznego przypominamy znane osoby, związane z polskim i światowym kinem, które odeszły w ciągu minionych 12 miesięcy.

26 listopada w wieku 67 lat zmarła po ciężkiej chorobie wieloletnia aktorka Teatru Wybrzeże w Gdańsku Joanna Bogacka. Artystka występowała też w filmach, m.in. w "Linie" w reż. Kazimierza Kutza i "Sto koni do stu brzegów" w reż. Zbigniewa Kuźmińskiego. Jedną z jej ostatnich ról był udział w serialu "Siostrzyczki".

11 grudnia zmarł Otokar Balcy, wybitny operator dźwięku związany ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Miał 88 lat. Był m.in. autorem udźwiękowienia najpopularniejszych produkcji Studia: "Reksia" oraz "Bolka i Lolka".

Marian Wantoła, znany bielski animator filmów animowanych, odszedł 1 stycznia. Brał udział przy produkcji takich seriali dla dzieci, jak "Bolek i Lolek", "Lis Leon", "Reksio", "Podróże kapitana Klipera" czy "Marceli Szpak dziwi się światu". Miał niespełna 87 lat. Był najstarszym animatorem w Polsce pod względem stażu pracy. W bielskim Studiu Filmów Rysunkowych pracował ponad 50 lat.

15 stycznia zmarł Nagisa Oshima, jeden z najgłośniejszych i najbardziej kontrowersyjnych japońskich reżyserów ("Imperium zmysłów",1976; "Imperium namiętności",1978). Nazywany japońskim Paolo Pasolinim.

"Imperium zmysłów", oparte na prawdziwych zdarzeniach z lat 30., było najgłośniejszym z filmów Oshimy. Reżyser ukazał w nim realistyczne sceny erotyczne, podejmując temat związku między erotyką a śmiercią. Późniejszy o dwa lata film Oshimy "Imperium namiętności" zdobył nagrodę za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. Sukcesem okazało się też "Wesołych świąt, pułkowniku Lawrence" z 1983 r. z Davidem Bowie i Ryuichim Sakamoto w rolach głównych. W filmie tym zadebiutował jako aktor Takeshi Kitano.

22 stycznia zmarła Lucyna Winnicka, jedna z najbardziej znanych polskich aktorek lat 60. i 70. Przez wiele lat była żoną Jerzego Kawalerowicza. Jej kariera filmowa związana była przede wszystkim z tym wybitnym twórcą. Winnicka zagrała u Kawalerowicza swoje najlepsze role - w "Pociągu" i "Matce Joannie od Aniołów", a także w "Prawdziwym końcu wielkiej wojny" i "Grze". W 1959 roku na Festiwalu Filmowym w Wenecji dostała nagrodę za rolę w filmie "Pociąg". Aktorka wystąpiła także w "Krzyżakach", "Pamiętniku pani Hanki", "Godzinie pąsowej róży", "Na wylot" oraz w "Filmie o miłości" w reżyserii Istvana Szabo.

W połowie lat 70. XX wieku zerwała z aktorstwem i poświęciła się dziennikarstwu i propagowaniu (poprzez założoną przez siebie Akademię Życia) filozofii i medycyny Dalekiego Wschodu.

26 stycznia odszedł Stefan Kudelski - twórca słynnych magnetofonów Nagra, które zrewolucjonizowały technikę rejestracji dźwięku - także w filmach. Był laureatem "technicznych" Oscarów. Człowiek, który - jak to ujmuje "New York Times" - "zrewolucjonizował hollywoodzki przemysł filmowy i znacznie poszerzył możliwości działania dokumentalistów i niezależnych filmowców".

27 stycznia zmarł aktor, reżyser i pedagog Aleksander Bednarz. Zagrał m.in. w "Psach" Władysława Pasikowskiego. Od 1989 roku był związany z Teatrem im. Jaracza w Łodzi.

8 marca zmarł włoski reżyser Damiano Damiani, twórca pierwszego bloku popularnego w wielu krajach telewizyjnego serialu o walce z mafią "Ośmiornica".

26 marca odszedł od nas aktor Jerzy Nowak, związany przez kilkadziesiąt lat z krakowskim Narodowym Starym Teatrem. Ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu "Ja jestem Żyd z 'Wesela'".

Aktor stworzył również niezapomnianą kreację w filmie "Ziemia obiecana" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Wśród filmów, w których zagrał, są też: "Elegia" (reż. Paweł Komorowski), "Amator" (reż. Krzysztof Kieślowski), "Wróg ludu" (reż. Jan Błeszyński), "Medium" (reż. Jacek Koprowicz), "Szwadron" (reż. Juliusz Machulski), "Lista Schindlera" (reż. Steven Spielberg), "Egzekutor" (reż. Flip Zylber), "Zemsta" (reż. Andrzej Wajda), "Rysa" (reż. Michał Rosa), "Mistyfikacja" (reż. Jacek Koprowicz), "Obława" (reż. Marcin Krzyształowicz).

W 2007 roku powstał poświęcony aktorowi film "Istnienie" w reżyserii Marcina Koszałki.

23 marca zmarł Andrzej Iwiński, jeden z czołowych aktorów Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Grał też w Teatrze Telewizji i serialach, m.in. w "Glinie".

Kilka dni później, 29 marca, odszedł śląski aktor Andrzej Lipski przez ponad trzydzieści lat związany z Teatrem Nowym w Zabrzu. Zagrał w nim ponad sto ról, w latach 1999-2007 pełnił także funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego.

21 maja zmarła Halina Kuźniakówna, wieloletnia aktorka Starego Teatru w Krakowie. Grała m.in. Solange w "Lecie z Nohant" Jarosława Iwaszkiewicza i Klarę w "Ślubach panieńskich" Aleksandra Fredry.

4 czerwca zmarł Lucjan Szołajski, lektor filmowy, radiowy i telewizyjny, jeden z najbardziej rozpoznawalnych głosów wśród lektorów. Przez ponad 40 lat pracy nagrał listy dialogowe do ponad 20 tysięcy filmów. Głosem Szołajskiego mówili niemal wszyscy bohaterowie kina akcji ("Rambo", "Terminator2", "Uniwersalny żołnierz", "Godzilla", "Milczenie owiec"). Był też narratorem wielu filmów dokumentalnych i jednym z lektorów programu "Sonda" w TVP. Czytał też listy dialogowe do emitowanego w latach 80. brazylijskiego serialu "Niewolnica Isaura", którym pasjonowała się cała Polska.

19 czerwca we Włoszech zmarł amerykański aktor James Gandolfini, najbardziej znany jako odtwórca roli gangstera Tony'ego Soprano w serialu "Rodzina Soprano".

Zanim został aktorem, pracował jako kierownik klubu nocnego. Zwrot w karierze zapewniła mu serialowa rola Tony'ego Soprano z "Rodziny Soprano", gdzie wcielił się w pogrążonego w depresji bossa amerykańsko-włoskiej mafii z New Jersey. W 2004 roku pojawił się w komedii "Przetrwać święta", z Benem Affleckiem w roli głównej. Dwa lata później - w politycznym dramacie z Seanem Penem "Wszyscy ludzie króla". W 2012 roku James Gandolfini wystąpił z Bradem Pittem w thrillerze kryminalnym "Zabić jak to łatwo powiedzieć" oraz zagrał dyrektora CIA w nominowanym do Oscara filmie "Wróg numer jeden".

25 czerwca odszedł aktor Jacenty Jędrusik, związany od 20 lat z Teatrem Rozrywki w Chorzowie. Do jego najważniejszych ról na chorzowskiej scenie należały Konferansjer i Generał Haig w "Rozkosznej wojnie", Mistrz Ceremonii w "Kabarecie".

22 lipca zmarł znany amerykański aktor Dennis Farina. W swojej karierze wystąpił m.in. w serialach "Prawo i porządek", "Crime Story" i "Miami Vice".

Farina w przeszłości pracował przez kilkanaście lat jako oficer policji w Chicago. Rozpoczął karierę aktorską u boku reżysera Michaela Manna, który obsadził go w 1981 roku w filmie "Złodziej".

Później współpracowali także przy serialach "Miami Vice", w którym Farina grał gangstera i "Crime Story", w którym wystąpił jako porucznik Mike Torello. Był także gwiazdą serialu "Prawo i porządek".

Aktor, który był obsadzany głównie w rolach policjantów lub gangsterów, wystąpił także w wielu filmach, w tym m.in. w "Zdążyć przed północą", "Dorwać małego", "Ekipa wyrzutków", "Szeregowiec Ryan" i "Przekręt".

6 sierpnia odeszła Lidia Korsakówna, znana z filmów "Przygoda na Mariensztacie", "Klub kawalerów", "Dziewczęta z Nowolipek", przez lata związana z warszawskim Teatrem Syrena.

W Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca "Mazowsze" występowała od 1950 roku. Na ekranie zadebiutowała w 1953 roku jako Hanka Ruczajówna, bohaterka komedii "Przygoda na Mariensztacie" w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. W następnych latach Korsakówna grała m.in. w filmach: "Nikodem Dyzma" (1956, reż. Jan Rybkowski), "Zerwany most" (1962, reż. Jerzy Passendorfer), "Klub kawalerów" (1962, reż. Jerzy Zarzycki), "Zakochani są między nami" (1964, reż. Jan Rutkiewicz), "Ziemia obiecana" (1974, reż. Andrzej Wajda), "Dziewczęta z Nowolipek" (1985, reż. Barbara Sass). Aktorka występowała także w spektaklach telewizyjnych, np. w "Granicy" (1970, reż. Janusz Warmiński) i "Kartotece" (1979, reż. Krzysztof Kieślowski).

14 sierpnia zmarła aktorka Elżbieta Piwek. Przez 30 lat była związana z Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu, a od 2008 r. - z warszawskim Teatrem Studio. Zagrała m.in. w przedstawieniach Marka Fiedora, Mai Kleczewskiej, Agnieszki Glińskiej.

24 wrzesnia odeszła od nas Teresa Szmigielówna; grała w filmach m.in. Wojciecha Jerzego Hasa, Jerzego Kawalerowicza, Andrzeja Munka. Jej pierwszą rolą ekranową była Zośka Czerwiaczkowa w "Celulozie" Kawalerowicza.

Grała też m.in. w "Pętli" (1957) Wojeciecha Jerzego Hasa, "Eroice" Andrzeja Munka, "Pociągu" (1959) Jerzego Kawalerowicza, "Niewinnych czarodziejach" (1960) Andrzeja Wajdy, "Pamiętniku pani Hanki" (1963) Stanisława Lenartowicza, "Jutro Meksyk" (1965) Janusza Morgensterna, "Molo" (1968) Wojciecha Solarza, "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię" (1969) Janusza Majewskiego, "Prawdzie w oczy" (1970) Bohdana Poręby, "Granicy" (1977) Jana Rybkowskiego, "Warszawie" (2003) Dariusza Gajewskiego.

Wystąpiła też w serialach: "Stawka większa niż życie" (1968), "Podróż za jeden uśmiech" (1971), "Droga" (1973), "Stawiam na Tolka Banana" (1973) oraz "Plebania", "Na Wspólnej", "Na dobre i na złe", "M jak miłość", "Pensjonat pod Różą", "Kryminalni". Ostatnio można było ją oglądać w filmach "Piąta pora roku" w reż. Jerzego Domaradzkiego (2012) i "Mój rower" (2012, reż. Piotr Trzaskalski).

12 września zmarł niemiecki aktor filmowy i teatralny Otto Sander. Zagrał w 130 filmach fabularnych i telewizyjnych. Polscy kinomani zapamiętali go jako odtwórcę roli anioła Cassiela w filmie Wima Wendersa "Niebo nad Berlinem".

2 października zmarł amerykański pisarz, autor powieści szpiegowskich i thrillerów politycznych, Tom Clancy. Na podstawie jego książek powstały takie hollywoodzkie produkcje, jak "Polowanie na Czerwony Październik", "Suma wszystkich strachów", "Czas patriotów" i "Stan zagrożenia".

6 października odszedł dziennikarz Maciej Zimiński, twórca popularnych programów telewizyjnych dla młodych widzów, m.in. "Piątku z Pankracym" i "Niewidzialnej ręki". Był też autorem "Teleferii", czy "Ekranu z bratkiem". Maciej Zimiński napisał też wiele książek dla dzieci, m.in. "Jak to było z Mysią Wieżą", czy "Osiem dni w krainie niedźwiedzi", a także monografii "Telewizja inspirująca dla dzieci".

7 października zmarł Patrice Chereau - francuski reżyser filmowy, teatralny i operowy. Był jednym z najgłośniejszych twórców francuskiego teatru ostatnich dekad, a od lat 90. także tamtejszego kina. Jego przygoda z kinem rozpoczęła się w roku 1974, kiedy wyreżyserował utrzymaną w klimacie czarnego kryminału adaptację powieści Jamesa Hadley'a Chasee "Czar orchidei". Wielki sukces komercyjny i artystyczny odniosło widowisko historyczne "Królowa Margot" (1994 r.) z Isabelle Adjani i Vincentem Perezem. Film ten otrzymał pięć Cezarów i Złotą Palmę na festiwalu w Cannes oraz nominowany został do Oscara w kategorii najlepsze kostiumy.

20 października odszedł francuski aktor Georges Descrieres - Arsene Lupin z serialu telewizyjnego o przygodach dżentelmena-włamywacza. W latach 1954-96 wystąpił w 52 filmach kinowych i telewizyjnych, w tym m.in. jako Atos w "Trzech muszkieterach" (1961) oraz w amerykańsko-brytyjskim komediodramacie "Dwoje na drodze" (1967) jako kochanek głównej bohaterki, granej przez Audrey Hepburn. Był także członkiem zespołu francuskiego teatru narodowego Comedie-Francaise. Widzowie zapamiętali aktora głównie z roli w popularnym, francuskim serialu "Arsene Lupin", który Telewizja Polska emitowała w latach 70. XX wieku.

Ciekawi Cię, co w najbliższym czasie trafi na ekrany - zobacz nasze zapowiedzi kinowe!

Chcesz obejrzeć film? Nie możesz zdecydować, który wybrać? Pomożemy - poczytaj nasze recenzje!