"U niej w domu": Sułtan i jego Szeherezada

W liceum im. Gustava Flauberta relacja mistrz-uczeń została całkowicie zapomniana. Dyrekcja i nauczyciele starają się traktować swoich uczniów jak uczących się, zdobywających wiedzę. Podkreślanie różnicy statusu jest niedopuszczalne. Zamiast kar zaleca się nakierowywanie na sukces przy pomocy delikatnych pochwał. Sami uczący mają być bezwzględnie równi. Szkoła ta, podobnie jak cały francuski system edukacji, uzyskuje równość poprzez wprowadzenia obowiązku noszenia jednakowych mundurków. Różnice znikają w okamgnieniu.

Po bardzo nieudanym "Ricky'm" i dość naiwnej, wymuszonej "Żonie doskonałej" Francois Ozon wraca w wielkim stylu. "U niej w domu" triumfuje zarówno na międzynarodowych festiwalach (San Sebastian), jak i w samej Francji, gdzie do tej pory film obejrzało już ponad milion widzów. Scenariusz pióra Ozona powstał na podstawie sztuki teatralnej "The Boy in the Last Row" jednego z najbardziej cenionych współczesnych hiszpańskich dramaturgów, Juana Mayorgi. W Polsce przetłumaczono zaledwie dwie sztuki tego autora - "Hameln" (tłum. Marta Jordan) i "Himmelweg" (tłum. Grażyna Wojaczek). Oba teksty ukazały się kilka lat temu w miesięczniku "Dialog". Po wizycie w Polsce w 2008 roku Mayorga napisał tekst pod tytułem "Kartograf", który opierał się na wspomnieniach ludzi z Getta Warszawskiego.

Modelowe, francuskie liceum mimo usilnych starań dyrekcji przeżywa kryzys. Najlepszym tego dowodem jest kiepskie samopoczucie nauczyciela języka francuskiego, Germaina (Fabrice Luchini). Belfer w średnim wieku jest przerażony poziomem intelektualnym "uczących się". Wypłakuje się w ramię swojej wiernej żony, galerzystki Jeanne (Kristin Scott Thomas), która niestety prawdopodobnie na dniach wyleci z pracy w swoim ekskluzywnym domu sztuki o wdzięcznej nazwie "Labirynt Minotaura". Iskierka nadziei w tym pełnym trosk, inteligenckim, francuskim mieszkaniu pojawia się wraz z krótkim opowiadaniem jednego z uczniów. Młody Claude Garcia (Ernst Umhauer) ironicznie opisuje misternie zaplanowaną wizytę w domu kolegi z klasy. Domowników traktuje jak bohaterów maskarady. Obśmiewa ich mieszczańskość, ironizuje na temat ich płaskich, ograniczonych marzeń rodem z kolorowych tabloidów. Według Germaina młody chłopak to urodzony literat.

Relacja Germaina i Claude'a wbrew zasadom systemu edukacji to ewidentnie układ mistrz-uczeń. Młodzieniec w pewien perwersyjny sposób podziwia belfra. Jak gdyby nigdy nic tytułuje go sułtanem, a siebie nazywa Szeherezadą.

Pan w średnim wieku rozmiłowany w literaturze, marzący o wielkiej karierze, ale jednocześnie świadom swoich ograniczeń próbuje oszlifować pisarski diament. Razem kształtują historię niewinnego kumpla ze szkolnej ławy, próbując różnych rozwiązań literackich. Zaskakują czytelnika, samych siebie, ale zawsze w duecie. Potencjalny konflikt mógłby kosztować każdego z nich dosłownie utratę dachu nad głową.

Wykorzystując ramę tekstu Mayorgi Ozon w bardzo umiejętny sposób tworzy farsę na temat przyzwyczajeń i mitów klasy średniej. Elitarni inteligenci rozmiłowani w byciu strażnikami i sędziami dobrego smaku i dobrych manier potykają się w filmie Ozona praktycznie non stop. Urozmaicenia dostarczają im kontakty z "innymi", które traktują jak spotkania stricte edukacyjne. Nauczają na nich, co wypada, a co nie. Są przecież jedynymi arbitrami stosowności.

"U niej w domu" to nie tylko doskonała, cięta farsa, w której tak naprawdę nikt nie ma prawa czuć się bezpieczny. Ozon rozpisując wątek tworzenia narracji, dodatkowo nawiązuje bardzo mocno do procesu inscenizacji, reżyserii, relacji autor-widz. Niezbyt nachalnie podrzuca cytaty filmowe. Odwołuje się do "Wszystko gra" Allena, afirmuje "Okno na podwórze" Hitchcocka. Generalnie kreuje rozrywkę doskonałą, z której nie tak łatwo zrezygnować.

8,5/10

---------------------------------------------------------------------------------------

"U niej w domu" ("Dans la maison"), reż. Francois Ozon, Francja 2012, dystrybutor: Gutek Film, premiera kinowa: 24 maja 2013

---------------------------------------------------------------------------------------

Ciekawi Cię, co w najbliższym czasie trafi na ekrany - zobacz nasze zapowiedzi kinowe!

Chcesz obejrzeć film? Nie możesz zdecydować, który wybrać? Pomożemy - poczytaj nasze recenzje!