Krakowski Festiwal Filmowy: Sztukmistrze z Krakowa i polscy mitotwórcy

"Tegoroczna panorama jest jednoznacznie artystyczna, nie znalazło się w niej miejsca na inne obszary ludzkiej aktywności. Te tytuły mogłyby być ozdobą każdego konkursu filmów o sztuce. Może taki konkurs powinien się pojawić na naszym festiwalu?" - komentuje Krzysztof Gierat, dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego. 

Pochodzący z Krakowa, jeden z najbardziej wyrazistych twórców w historii polskiej kinematografii został bohaterem dokumentu “Rysopis znaleziony po latach" (reż. Sławomir Rogowski, Stanisław Zawiśliński). Życie Wojciecha Jerzego Hasa naznaczone było chwilami filmowych triumfów i osobistych tragedii. Nieznoszący kompromisów, oddany bez reszty twórczości indywidualista gotów był na największe poświęcenia, by realizować swoje wyjątkowe artystyczne wizje.

Kolejnym bohaterem sekcji jest jeden ze współpracowników Hasa. Operator filmowy, pionier technik zdjęciowych, mistrz nastroju - Mieczysław Jahoda.  Wprowadził na ekrany nowe technologie operatorskie: realizował filmy w systemie szerokoekranowym Cinemascope i na kolorowej taśmie Eastmancolor firmy Kodak. Mistrza nowej estetyki w kinie polskim w dokumencie “Mieczysław Jahoda. Sztukmistrz z Krakowa" (reż. Wiktor Skrzynecki) wspomina plejada twórców filmowych i filmoznawców.

Nie sposób mówić o filmie animowanym, nie wspominając jego osoby. Jerzy Kucia - reżyser, pedagog, artysta totalny został bohaterem dokumentu Marii Pisarek. Od lat związany z Krakowem, laureat niezliczonych nagród międzynarodowych, w tym statuetki Smoka Smoków za wpływ na rozwój światowej animacji. O wpływach i inspiracjach jego sztuką w “Między obrazem, a dźwiękiem. Jerzy Kucia" opowiadają  m.in. Piotr Dumała, Marta Pajek czy Marcin Giżycki.

Nie tylko ludzie, ale i miejsca. W programie znalazł się dokumentalny portret słynnego Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. W “Starym" (reż. Magda Hueckel, Tomasz Śliwiński) kamera podąża korytarzami budynku i odkrywa kolejne tajemnice zaklęte w jego murach. Prowadzi nas przez niedostępne na co dzień dla widzów miejsca za kulisami, a na jej drodze stają prawdziwe i legendarne postaci związane z tym miejscem. To również opowieść o ludziach teatru, którzy od początku istnienia tego miejsca pracowali na jego renomę i rozpoznawalność. Sukcesy przeplatają się tu z bolesnymi wspomnieniami, a historię ubarwiają anegdoty. 

Trudno sobie wyobrazić polską fantastykę bez Macieja Parowskiego. Był redaktorem stojącym za sukcesami kilku pokoleń literatów. Najpierw kierował tygodnikiem studenckim "Politechnik", a potem kultową "Fantastyką". To w niej ukazały się pierwsze teksty Andrzeja Sapkowskiego, Marka S. Huberatha czy Jacka Dukaja. Żeby zostać redaktorem, zabił w sobie pisarza. Teksty słali do niego ludzie z całej Polski. Gdyby nie on, to nie wiadomo, jak potoczyłyby się losy "Wiedźmina" czy nagrodzonej Oscarem "Katedry" Tomasza Bagińskiego. Dokument “Fantastyczny Matt Parey" (reż. Bartosz Paduch) to historia polskiej fantastyki - od słowa pisanego przez komiks aż po gry.

"Łódź Kaliska. Klasycy absurdu" to ukazana w iście montypythonowskim stylu historia fenomenu Łodzi Kaliskiej - jednej z najwybitniejszych awangardowych grup artystycznych w Polsce, działającej nieprzerwanie od 44 lat. Na filmową opowieść składają się bogate archiwalia z czasów największego artystycznego rozkwitu grupy, czyli rejestracje przełomowych i najbardziej kontrowersyjnych happeningów i prac, które przedstawiały absurdy życia w PRL-owskiej Polsce.

Mityczny amerykański sen staje się udziałem niewielu. Jednym z nich jest Witold Kaczanowski, jeden z najbardziej znanych polskich artystów, który cieszy się znacznie większą sławą za granicą niż w kraju z którego pochodzi. W dokumencie “Na krawędzi - Witold K." (reż. Jacek Knopp, Piotr Weychert) mamy okazję poznać dwa oblicza artysty - popularnego malarza i niezwykłego człowieka, którego życie było naznaczone wielką stratą i trudami wojny.

W programie panoramy polskiego dokumentu nie mogło zabraknąć też miejsca dla odważnej i nieszablonowej artystki. “Natalia LL - Sztuka jest jak miłość" (reż.  Andrzej Sapija) to portret kobiety, która w swojej twórczości nie bała się pokazywać seksualności i cielesności w sposób bezpośredni i niezawoalowany. Zaczynała od malarstwa, ale to dzięki fotografii zdobyła rozgłos i rozpoznawalność. We współpracy ze swoim ukochanym mężem, również artystą, tworzyła szokujące jak na ówczesne czasy prace. O jednej z najważniejszych artystek sztuki współczesnej w Polsce opowiadają jej bliscy, a także teoretycy i kuratorzy z całego świata.

63. Krakowski Festiwal Filmowy odbędzie się w kinach w dniach od 28 maja do 4 czerwca oraz online na terenie całej Polski od 2 do 18 czerwca 2023.