Polski dokument na festiwalu w Cannes! Sytuacja w Ukrainie z innej perspektywy

Początek inwazji Rosji na Ukrainę. Ludzie zawieszeni w czasie i przestrzeni, w obliczu niepewnego tu i teraz, decydują się na porzucenie tego, co mają najcenniejsze i wsiadają bez zastanowienia do zakurzonego vana na obcych rejestracjach. Samochód przemierza tysiące kilometrów, pełniąc rozmaite funkcje: poczekalni, szpitala, schronu, a przede wszystkim przestrzeni do zwierzeń i wyznań, którymi w sposób naturalny zaczynają dzielić się współtowarzysze podróży z przypadku. 

"Skąd dokąd" to portret zbiorowy złożony z doświadczeń ludzi, którzy mają jeden cel: znaleźć bezpieczne schronienie. W vanie, ich tymczasowym azylu, zniesione są różnice płci, wieku, koloru skóry, sprawności fizycznej, pochodzenia, tożsamości, poglądów czy wiary. W języku ukraińskim "skąd" (звідки / zvidky) i "dokąd" (куди / kudy), to też rutynowe pytania zadawane podczas próby przebicia się przez liczne punkty kontrolne, rozmieszczone na terenie Ukrainy. Minął już ponad rok, odkąd Polska stała się obserwatorem rozwoju zdarzeń u naszych sąsiadów z pierwszego rzędu globalnej sceny politycznej, a Polki i Polacy bez zastanowienia zaangażowali się w działania pomocowe na ogromną skalę by wesprzeć obywatelki i obywateli Ukrainy. Twórcy filmu "Skąd dokąd", w trakcie przeprowadzanych przez siebie licznych akcji ewakuacyjnych z rozległego terytorium kraju ogarniętego wojną, postanowili udokumentować historie ludzi, którzy zostali zmuszeni do ucieczki z dnia na dzień. A teraz "Skąd dokąd" w reżyserii Maćka Hameli zostanie zaprezentowany na prestiżowym festiwalu filmowym w Cannes, który co roku skupia uwagę całego świata, zarówno widzów, jak i członków branży filmowej oraz mediów. Dokument pojawi się w ramach canneńskiej sekcji ACID prawdopodobnie jako jedyny film traktujący o tej tematyce w ramach całego festiwalu.

Twórcy mają nadzieję, że obecność filmu na tak globalnie rozpoznawalnej imprezie filmowej zwróci uwagę na fakt, że wojna, której przebieg przekroczył najgorsze prognozy i której skutki — materialne, psychiczne, społeczne i cywilizacyjne — będziemy liczyć w dekadach, wciąż rozgrywa się na naszych oczach. "Zdjęcia do naszego filmu były bezwzględnie podporządkowane ewakuacjom realizowanym przeze mnie od początku inwazji. Wierzę, że to właśnie dlatego udało nam się stworzyć tak autentyczny obraz wojny, która toczy się za naszymi plecami, a mogłaby dotknąć każdego z nas. Mam nadzieję, że obecność filmu w Cannes będzie okazją, aby przypomnieć wszystkim o tym, że wojna trwa dalej i tylko nasze wspólne zaangażowanie pozwoli ją zakończyć" - mówi Maciek Hamela, reżyser filmu i kierowca vana. 

ACID (Association for the Distribution of Independent Cinema) to stowarzyszenie reżyserów filmowych, które od 1993 tworzy własną sekcję w ramach Festiwalu Filmowego w Cannes, promując kinową dystrybucję filmów niezależnych i zachęcając do debat między twórcami a publicznością. Siła łańcucha solidarności, który stowarzyszenie zbudowało przez blisko 30 lat, opiera się na jego podstawowej zasadzie: wsparciu udzielanym przez filmowców innym filmowcom, francuskim lub międzynarodowym. 

W przeszłości w sekcji pojawiali się m.in. tacy twórcy jak: Radu Jude z pełnometrażowym debiutem fabularnym "Najszczęśliwsza dziewczyna na świecie" (2009), przy czym za swój ostatni tytuł z 2021 otrzymał Złotego Niedźwiedzia na Berlinale; polscy dokumentaliści Jacek Nagłowski i Andrzej Dybczak z filmem "Gugara" (2008) czy Guy Maddin z filmem "Piętno na umyśle!" (2007) znany polskim widzom także z filmu "Moje Winnipeg", który wygrał festiwal Nowe Horyzonty, a następnie trafił do szerokiej dystrybucji dzięki Gutek Film. 

Festiwal Filmowy w Cannes odbędzie się w dniach 16-27 maja, a w Polsce widzowie będą mogli zobaczyć film nawet wcześniej, bo w Konkursie Polskim na festiwalu Millennium Docs Against Gravity (12-21.05) w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach, Gdyni i Lublinie. Dodatkowo, w ramach warszawskiej premiery odbędzie się muzyczne wydarzenie towarzyszące: Koncert Zvidky/Kudy (Звідки Куди) — myśli zatrzymane z udziałem Lutosławski Quartet i 12-osobowego Chóru Artystów Ukraińskich. Poza klasycznymi utworami z repertuaru kwartetu, na żywo usłyszymy m.in. premierowe wykonanie utworu "Skrzydła" Antoniego Komasy-Łazarkiewicza, będącego interpretacją wiersza o tym samym tytule (ukr. Крила) jednej z najwybitniejszych współczesnych poetek ukraińskich Liny Kostenko. Utwór został skomponowany do oryginalnej ścieżki dźwiękowej filmu. 

Autorem scenariusza i reżyserem "Skąd dokąd" jest Maciek Hamela, który powraca do Cannes z kolejnym tytułem poruszającym m.in. tematykę praw człowieka — jego dokumentalny krótki metraż "Pozdrawiam" o infolinii dla starszych osób w trakcie pandemii, został nagrodzony Doc Alliance Award w ramach sekcji Cannes Docs (2021). Autorami zdjęć są Yura Dunay, Wawrzyniec Skoczylas, Marcin Sierakowski i Piotr Grawender. Za muzykę odpowiada Antoni Komasa Łazarkiewicz, za postprodukcję dźwięku Marcin Lenarczyk, a za postprodukcję koloru Aleksandra Kraus. Producentami filmu są Piotr Grawender (Affinity Cine) i Maciek Hamela (Impakt Film), a koproducentami Jean-Marie Gigon (SaNoSi Productions) i Anna Palenchuk (435 FILMS). Film uzyskał dofinansowanie z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.