Postacie Zemsty:
Cześnik Raptusiewicz (JANUSZ GAJOS)
Rejent Milczek (ANDRZEJ SEWERYN)
Klara, wychowanka i bratanicy Cześnika (AGATA BUZEK)
Wacław, syn Rejenta (RAFAŁ KRÓLIKOWSKI)
Papkin (ROMAN POLAŃSKI)
Podstolina (KATARZYNA FIGURA)
Dyndalski (DANIEL OLBRYCHSKI)
Śmigalski (LECH DYBLIK)
Perełka (CEZARY ŻAK)
Cześnik Raptusiewcz, mieszkający po sąsiedzku w tym samym zamku ze znienawidzonym przez siebie Rejentem Milczkiem, pragnie ożenić się z owdowiałą Podstoliną. Łasy jest na jej majątek. Nie wie jednak, że Podstolina sama szuka majętnego męża. Cześnik, świadom niedoskonałości swej urody i braku ogłady towarzyskiej, prosi wezwanego na pomoc Papkina, by go z nią wyswatał.
Papkin kreuje się na pożeracza serc niewieścich i wielkiego bohatera, a w rzeczywistości jest tchórzem i fantastą. Romantyczną miłością kocha Klarę, wychowanicę i bratanicę Cześnika. Tymczasem Klara jest zakochana w synu Rejenta Milczka, Wacławie, który odwzajemnia to uczucie. Młodzi zdają sobie sprawę, że ich miłość przechodzi ciężką próbę, gdyż ani ojciec Wacława, Rejent, ani stryj i opiekun Klary, Cześnik nie zamierzają zgodzić się na ich małżeństwo. Wacław gotów jest nawet porwać Klarę, by się z nią ożenić. Na to jednak Klara nie może przystać, w obawie przed popadnięciem w niesławę.
Na złość Czesnikowi Rejent zleca murarzom naprawę muru dzielącego zamek. Cześnik wpada w szał mimo, że przed chwilą Papkin przyniósł mu dobrą nowinę: Podstolina gotowa jest wyjść za niego. Cześnik zarządza przygotowania do ślubu, a Papkinowi każe rozpędzić murarzy. Jednak strachliwy „bohater” chowa się gdzieś w kącie. Gdy wychodzi z ukrycia i widzi, że przy murze nikogo już nie ma, wygłasza monolog na cześć własnego męstwa.
Do akcji wkracza Wacław. Przedstawia się jako komisarz Rejenta i dobrowolnie oddaje Papkinowi w niewolę. Ten prowadzi dumnie swojego „jeńca” przed oblicze Cześnika, który wyrzuca obu za drzwi. Wacław, chcąc być bliżej Klary, przekupuje Papkina sakiewką złota.
Klara próbuje zdobyć przychylność Cześnika dla Wacława, prosząc o wstawiennictwo Podstolinę. Okazuje się jednak, że Podstolina to miłość Wacława z jego studenckich czasów. Wacław oszukał ją wówczas, podając się za księcia, ale Podstolina puszcza kłamstwo w niepamięć, zamierza zerwać zaręczyny z Cześnikiem i wyjść za Wacława.
Sytuacja uczuciowa gmatwa się coraz bardziej, gdyż równocześnie Papkin wyznaje miłość Klarze. Ta żartem domaga się dowodu miłości w postaci... krokodyla!
Papkin:
/.../ Co za koncept, u kaduka!
Panom w głowie krokodyle,
Bo dziś każdy zgrozy szuka /.../
(Akt drugi, scena ósma)
Milczek sporządza pozew do sądu przeciwko Cześnikowi, którego obwinia o pobicie murarzy. Wymusza na nich korzystne dla siebie zeznania, poczym wyrzuca za drzwi, nie zapłaciwszy za pracę.
Papkin przynosi Rejentowi wiadomość, że Cześnik, wyzywa go na pojedynek. Rejent początkowo grzecznie słucha Papkina, a nawet częstuje winem. Aż tu nagle u Rejenta zjawia się też Podstolina, oświadczając, że przyjmuje jego propozycję, którą otrzymała od niego listownie i wita go jako synowa.
Papkin wraca do Cześnika z listem od Rejenta i wiadomością o decyzji Podstoliny, która wybrała Wacława. Cześnik wpada we wściekłość i szykuje zemstę. Chce zwabić do siebie Wacława i oddać mu za żonę Klarę. W tym celu dyktuje Dyndalskiemu, list do Wacława, pisany niby to jej ręką. Równocześnie Papkin, pewien, że wino podane przez Rejenta było zatrute, pisze swój testament.
Cześnik rezygnuje z nieudanych prób napisania listu. Każe sługom porwać Wacława i tak się też staje, a kochankowie, zaskoczeni obrotem sprawy, natychmiast zgadzają się wziąć ślub, którego udziela im ksiądz w kaplicy.
U Cześnika zjawia się Rejent – nie doczekał się na niego w miejscu wyznaczonym na pojedynek. Ani myśli zgodzić się na to małżeństwo, lecz w końcu – gdy wkracza Podstolina, oświadczając, że cały jej majątek przepisany został na Klarę, która ma go przejąć w dniu ślubu – daje za wygraną. /.../ Dwa majątki – kąsek gładki /.../ - zauważa Rejent. Godzi się z Cześnikiem i obaj błogosławią młodą parę.
