W listopadzie 1828 roku Aleksander Fredro poślubił Zofię Skarbkową. W posagu żony otrzymał m.in. połowę starego zamczyska w Odrzykoniu w Galicji. W roku 1829, przeglądając zgromadzone w zamku archiwalne dokumenty, natrafił na akta procesu sądowego, jaki toczył się w XVII wieku między właścicielami dwóch części zamku – Janem Skotnickim i Piotrem Firlejem. Janusz Maciejewski we wstępie do jednego z wydań Zemsty (Wrocław – Warszawa 1959) określa pierwszego mianem szczwanego pieniacza i krętacza, drugiego zaś nazywa zawadiaką i gwałtownikiem. Spór trwał długo i był zażarty. Zakończył się po z górą trzydziestu latach małżeństwem syna Firleja z Zofią Skotnicką.
Autentyczne wydarzenia zainspirowały Fredrę do napisania – w latach 1832-1833 – Zemsty. Komediopisarz zamierzał początkowo przenieść akcję w czasy mu współczesne. Do naszych dni dochowały się fragmenty poszczególnych aktów i ogólny plan pierwotnej wersji, w której nie dochodziło do pogodzenia się antagonistów, a postaci zostały nieco inaczej lub zgoła odmiennie nazwane. Np. późniejszy Papkin był Papkiewiczem, Cześnik – Baronem, a Rejent Milczek – Kiełbikiem. Zamiast Podstoliny mieliśmy Panią Rublową.
W trakcie pracy nad Zemstą Fredro stopniowo odchodził od pierwotnego zamysłu, przetwarzał charakterystykę postaci. Fabułę sztuki umieścił ostatecznie w końcu XVIII wieku, a więc w czasach, w których – jak mówi Andrzej Wajda – szlachecka, sobiepańska Polska upadła m.in. właśnie przez takie postawy, jakie reprezentują Cześnik i Rejent.
