Nuri Bilge Ceylan
Urodził się w 1959 roku w Stambule, gdzie studiował elektronikę na Uniwersytecie Bo?aziçi. Po uzyskaniu tytułu inżyniera studiował film na uniwersytecie Mimar Sinar. Karierę zaczynał jako fotograf - po latach powrócił do tej pasji, oddając się jej równolegle z kinem. Jego krótkometrażowy debiut Kokon znalazł się w konkursie w Cannes, a kolejne dwa filmy pokazano na Berlinale. Mimo finansowych ograniczeń Ceylan stworzył filmowy poemat najwyższej próby. Dwudziestominutowy Kokon to impresja o skłóconej starszej parze i jej otoczeniu. Podziwiając przepiękne zdjęcia montowane zgodnie z logiką snu, widz nie może jednak nie zauważyć obecnych w filmie symboli przemijania i śmierci.
Miasteczko (Caligari Film Award w Berlinie), Majowa chandra (Europejska Nagroda Filmowa FIPRESCI, nagroda za reżyserię na festiwalu w Buenos Aires) i Uzak (Grand Prix i nagroda aktorska w Cannes, FIPRESCI w San Sebastian) z udziałem tych samych aktorów (w tym kuzynów i rodziców reżysera) tworzą trylogię o prowincji i ucieczce od niej. Głównymi bohaterami Miasteczka są brat i siostra, doświadczający po raz pierwszy kontroli systemu (hymn i czytanki w szkole), gier z otoczeniem (spotkania z głupkiem, osłem i żółwiem) czy odpowiedzialności za własne życie (słuchanie rodzinnej dyskusji). Drugą połowę filmu zajmuje nieśpieszna rozmowa rodziny przy dogasającym ognisku, pełna życiowych, czasem banalnych mądrości, miłości i buntu. W Majowej chandrze Ceylan bada psyche dokumentalisty, którego kolejny projekt przenosi ze Stambułu do anatolijskiej wioski, w której się urodził. Reżyser namawia rodziców, żeby zagrali samych siebie w jego filmie, a wynikające z tego komplikacje są zarówno tragiczne, jak i komiczne. Ceylan zaciera granice pomiędzy elementami cinéma vérité a wymyślonym scenariuszem, jego niezwykle poetyckie ujęcia natury i ludzi przywodzą na myśl pejzaże Turnera, styl obecny w filmach Terrence'a Malicka, czy Aleksandra Sokurowa. Uzak to dalszy ciąg Majowej chandry - kuzyn ze wsi proszący filmowca, by pomógł mu znaleźć pracę w mieście, jest tym samym młodym człowiekiem, który puka do drzwi fotografa w Uzaku. W spokojne, poukładane, stambulskie życie Mahmuta wkracza bezrobotny Yusuf, odsłaniając jałowy charakter egzystencji artysty. Na tę melancholijną historię składa się powolny upływ czasu, przestrzeń przechodząca w nicość, związek między dwoma mężczyznami ginący w zalążku, pustka, która nigdy nie zostaje wypełniona czymś znaczącym, życie, które w końcu ukazuje swoją prawdziwą naturę. Ceylan kreśli w Uzaku sugestywny krajobraz emocjonalnego spustoszenia.
W Klimatach, wyróżnionych nagrodą FIPRESCI w Cannes, reżyser obsadził siebie i żonę w opowieści o kryzysie pary. Trzy małpy przyniosły mu nagrodę za reżyserię w Cannes za rodzinny dramat o zdradzie.
Filmografia:
1995 Kokon / Koza / Cocoon (kr.m.)
1997 Miasteczko / Kasaba / The Small Town
1999 Majowa chandra / Mayis sikintisi / Clouds of May
2002 Uzak / Distant
2006 Klimaty / Iklimler / Climates
2008 Trzy małpy / Üç maymum / Three Monkeys
2011 Pewnego razu w Anatolii / Bir zamanlar Anadolu'da / Once Opon a Time in Anatolia
