Kiedy pisarz i scenarzysta Patrick McGrath zaczął pisać w 1988 r. powieść "Pająk", miała być to czarna komedia o hydrauliku, który morduje swą żonę, aby zamieszkać z nową ukochaną - prostytutką. "Postanowiłem, że historię hydraulika opowie po latach jego syn, który jako dziecko był świadkiem wydarzeń. Z tego punktu było już blisko do pytania: A jeśli wspomnienia Pająka są nieprawdziwe? Jeśli jego wspomnienia z dzieciństwa są wypaczone i zniekształcone? Jeśli nie jest w stanie dotrzeć do prawdy dzieciństwa? Stąd pomysł umysłu zdeformowanego schizofrenią. I tak wesoła opowiastka o hydrauliku przekształciła się analizę umysłu schizofrenika. Tak zrodził się Pająk."
Problem chorób psychicznych nie był McGrathowi obcy, bowiem spędził dzieciństwo na terenie szpitala psychiatrycznego dla przestępców, w którym pracował jego ojciec. Wózeczek z małym Patrickiem nierzadko był popychany przez psychopatów i morderców. Potem, już będąc dorosłym, pracował w centrum psychiatrycznym w Kanadzie.
Pracując nad złożonością historii - nawarstwiającym się zniekształcaniem, wypieraniem i obchodzeniem rzeczywistości przez głównego bohatera, McGrath zaczął postrzegać go jako pająka tkającego pajęczynę fałszu, aby nie dopuścić do siebie prawdy o swoim dzieciństwie i śmierci matki. Pajęczynę tę tworzył przez całe życie. Naturalną konsekwencją budowy postaci bohatera, było nadanie mu przezwiska Pająk.
David Cronenberg zwraca uwagę, że to matka pieszczotliwie nazywa syna Pająkiem, ponieważ pasjonuje się on opowieściami o pająkach, które przędą swe sieci.
Cronenberg: "To tradycyjna metafora sieci pajęczej, która cię usidla, lecz jest równocześnie piękna. Mamy do czynienia z dzieckiem, które jest przekonane, że ojciec zamordował matkę i zastąpił ją inną kobietą, która wygląda jak matka, ale nią nie jest. To genialny i zaskakujący pomysł. Nawiązuje on również do wciąż aktualnego podejścia freudowskiego, podkreślającego ambiwalentny stosunek dziecka do seksualności rodziców. Nie jest ono w stanie odróżnić zachowań seksualnych od przemocy. Mały Pająk reaguje na te ambiwalentne uczucia dziwacznie, lecz równocześnie niepokojąco logicznie."
Akcja powieści rozgrywa się w latach 30-tych i 50-tych, jednak dla potrzeb filmu wybrano lata 60-te i 80-te, między innymi dlatego, że ciężkie położenie Pająka wynika z jego przedwczesnego zwolnienia z zakładu psychiatrycznego. W latach 80-tych modne było zwalnianie mniej upośledzonych pacjentów z zakładów zamkniętych, aby zaczęli żyć w "normalnym" społeczeństwie. Jednak psychika Pająka jest zbyt krucha, by stawić czoła wymogom życia społecznego, wielkiego miasta, życia poza murami szpitala.
McGrath wyjaśnia: "Chcieliśmy pokazać problem ludzi, którzy zwalniani są przedwcześnie ze szpitali psychiatrycznych, a nie są w stanie podjąć samodzielnego życia. Pająk jest jednym z wielu sobie podobnych, którzy włóczą się po mieście mamrocząc coś pod nosem, a my omijamy ich szerokim łukiem".
