Kierunek zapoczątkowany filmem Gabinet doktora Caligari (1920) R. Wiene, jako przejaw protestu przeciwko zbrodniczej władzy (w uogólnieniu także jako sprzeciw wobec I Wojny Światowej). Osadzony w powieści gotyckiej, z której czerpał nastrój i inspirację tematyczną, charakteryzował się m.in. udramatyzowaniem dekoracji oraz grą świateł i cieni. Dalsze filmy kontynuowały ideologię filmu o Caligarim - sprzeciwu wobec terrorystycznej władzy - np. w trylogii o doktorze Mabuse (1922, 1932, 1960) F. Langa czy - szerzej - protestu wobec świata, w którym wszystko sprzymierzone jest przeciwko człowiekowi (np. w filmie Nosferatu 1922, F.W. Murnaua wampir jest symbolem dziesiątkującej ludzkość czarnej zarazy).
Drugim etapem filmowego ekspresjonizmu był Kammerspielfilm, umownie kierunek zamyka film Murnaua Portier z hotelu Atlantic (1924). Po dojściu Hitlera do władzy większość twórców opuściła Niemcy, kontynuując działalność filmową w Ameryce, która przejęła poetykę grozy właściwą kierunkowi (filmy o Frankensteinie, wampirach i wilkołakach), pozbawiając jednak obrazy kontekstu ideowego, właściwego filmom niemieckim.
Ekspresjonizm filmowy poprzedził ekspresjonizm w literaturze [1910-1925], który z czasem objął wszystkie dziedziny sztuki, zwłaszcza malarstwo, film i literaturę. W utworach ekspresjonistycznych wyrażała się świadomość kryzysu, bunt o charakterze społecznym, moralnym i intelektualnym. Główne tematy literatury ekspresjonistycznej to wojna, miasto, cywilizacja. Dbałości o piękno przeciwstawili ekspresjoniści jako dążenie do prawdy. Wystąpili też przeciwko naturalistycznemu kopiowaniu rzeczywistości, a modernistyczny estetyzm zastąpiła pasja zaangażowania. Środkami wyrazu ekspresjonizmu były: deformacja rzeczywistości, gwałtowność wypowiedzi, kontrast i dysonans. W Polsce tendencje ekspresjonistyczne wystąpiły już w okresie Młodej Polski. [pismo "Zdrój" wydawane przez J. Hulewicza oraz związana z nim grupa poetów i malarzy Bunt]. Narodziny ekspresjonizmu przypadają w sztuce wiązane są z drezdeńskim ugrupowaniem artystycznym Die Brucke [Most, 1905]. W Monachium od 1911 działało znane ze scenografii "Gabinetu?" ugrupowanie Błękitny Jeździec (Der Blaue Reiter). Związani z nim byli Wassily Kandinsky i Oscar Kokoschka.
[za: Encyklopedia WIEM, Onet.pl, inf. własne]
