LARS VON TRIER
Ur. w 1956 r. w Kopenhadze. Jeden z najwybitniejszych twórców filmowych lat 80. i 90. Ukończył szkołę filmową w swoim rodzinnym mieście. Jeszcze jako student rozpoczął międzynarodową karierę od dwukrotnego zwycięstwa na festiwalu filmów studenckich w Monachium, gdzie prezentował dwie etiudy Nocturne i Befrielsesbilleder. Jego debiutancki Element zbrodni nie tylko został zakwalifikowany do konkursu MFF w Cannes 1984, ale zdobył tam Nagrodę Najwyższej Komisji Technicznej. Element zbrodni stanowił pierwszą część „trylogii europejskiej”, na którą złożyły się jeszcze Epidemia (1988) i Europa (dwa wyróżnienia na MFF Cannes 1991– ponownie nagroda za Wkład Artystyczny Najwyższej Komisji Technicznej oraz Nagroda Jury). Filmy te były typowymi przykładami autorskiego kina artystycznego – poszukującego i wyrafinowanego stylistycznie. W 1995 r. von Trier ogłosił wraz z grupą innych skandynawskich reżyserów Manifest Grupy Filmowej „Dogma”, który uznawany jest za jeden z najważniejszych aktów przemiany sztuki filmowej. Dziesięć reguł Dogmy zakładało m. in. naturalność plenerów, dźwięku, oświetlenia, zalecało filmowanie „z ręki”, zabraniało stosowania wszelkich efektów optycznych i filtrów. W warstwie fabularnej zakazywało przedstawiania „powierzchownej akcji” (morderstw, użycia broni etc.), retrospekcji oraz innych przesunięć w czasie i przestrzeni, a także kręcenia filmów określonego gatunku. Dogma zobowiązywała reżysera do „wyzbycia się osobistego smaku i bycia artystą” oraz „unikania tworzenia „dzieła”, ponieważ (...) moment jest ważniejszy niż całość (...). Naczelnym zadaniem jest wydobycie prawdy z bohaterów i ich otoczenia”. Zgodnie z tymi zasadami powstał film Idioci, jeden z najbardziej kontrowersyjnych filmów von Triera. Pomiędzy „trylogią” a Idiotami von Trier nakręcił dwie serie Królestwa, łączącego w sobie cechy konwencjonalnych scen z życia szpitala z przesiąkniętym czarnym humorem horrorem. W 1996 r. premierę ma Przełamując fale, uznawane przez wielu za najwybitniejsze dokonanie duńskiego reżysera. Film ten otrzymał Nagrodę Jury na MFF w Cannes i Felixa - Europejską Nagrodę Filmową dla najlepszego filmu w 1996 r. Trzy lata później Von Trier rozpoczął prace nad musicalem pt. Tańcząc w ciemnościach z islandzką piosenkarką Björk i Catherine Deneuve w rolach głównych. Canneńskie jury tym razem przyznaje dziełu Duńczyka najwyższe wyróżnienie - Złotą Palmę. Analogiczną nagrodę, za najlepsze aktorstwo, otrzymuje również Björk. Film dzieli publiczność. Jego zwolenników jest równie wielu jak przeciwników. Jedni nazywają von Triera geniuszem, inni wielkim manipulatorem współczesnego kina. Głosy te nie milkną również po premierach Dogville i Manderlay, dwóch pierwszych części trylogii US & A.
Filmografia:
1977 – Orchidégartneren (etiuda filmowa)
1979 – Menthe la bienheureuse
1980 – Nocturne (etiuda filmowa)
1984 – Element zbrodni / Forbrydelsens slement
1987 – Medea (tv)
1988 – Epidemia / Epidemic
1991 – Europa / Zentropa
1994 – Królestwo / Riget (serial tv, także wersja kinowa)
1996 – Przełamując fale / Breaking the Waves
1997 – Królestwo II / Riget II (serial tv, także wersja kinowa)
1998 – Idioci / Idioterne
2000 – Tańcząc w ciemnościach / Dancer in the Dark
2003 – Dogville
BRYCE DALLAS HOWARD (GRACE)
Bryce Dallas Howard zadebiutowała w filmie M. Night Shayamalana pt. Osada (2004), gdzie dzieliła ekran z Adrienem Brodym, Joaquinem Phoenixem i Sigourney Weaver. Następnie wcieli się w role Rosalindy i wraz z Kevinem Kline weźmie udział w „Jak wam się podoba?” - filmowej adaptacji szekspirowskiej sztuki, w reżyserii Kennetha Branagha. Po ukończeniu programu Tisch School of the Arts na Nowojorskim Uniwersytecie, Howard natychmiast rozpoczęła pracę na scenie. Zagrała między innymi Mariannę w „Tartuffe” w produkcji Roundabout na Broadway’u, Rosalindę w „Jak wam się poodba” w produkcji Public Theatre, Sally Platt w „House/Garden” Alana Ayckbourna w produkcji Theatre Club i Emily w „Our Town” w produkcji Bay Street Theater Festival
ISAACH DE BANKOLE (TIMOTHY)
Na karierę filmową Isaacha De Bankole składa się cały wachlarz ról. Grał w kilku filmach amerykańskiego reżysera Jima Jarmuscha: Kawa i papierosy (2003), Ghost dog: droga samuraja (1999) i Noc na ziemi (1991). Pojawił się w popularnych francuskich filmach, takich jak Bez strachu przed śmiercią (1990), Vanille Fraise (1989) i Les Keufs (1987). Zagrał główną rolę w portugalskim filmie zauważonym w Cannes pt. Casa de Lava (1994), oraz w francusko-niemieckiej Czekoladzie (1988). Jego inne amerykańskie filmy to między innymi The Keeper (1995), Córka żołnierza nie płacze (1998), Strefa śmierci (2003) oraz Trzecia rano (2001). Wyprodukował i zagrał główną rolę w filmie Homework, który zdobył nagrodę w kategorii Najlepszy Film Narracyjny na Slamdance Film Festival. W 1994 roku wystąpił w brytyjskiej telewizyjnej wersji „Jądra ciemności” u boku Johna Malkovicha i Tima Rotha. W 1987 roku Isaach De Bankole zdobył Cesara w kategorii Najlepszy Nowy Aktor za rolę w Black Mic Mac Thomasa Gilou (1986). Często występował w paryskich teatrach. W 2004 roku otrzymał pierwszą rolę w Nowym Jorku, w „Aunt Dan and Lemon” Wallace’a Shawna, w której to sztuce wystąpił u boku Lili Taylor. Poza tym jest reżyserem sztuk teatralnych, filmów krótkometrażowych, a także pisze scenariusze. Wkrótce ujrzymy go ponownie na srebrnym ekranie w 5up 2down Stevena Keaslera, From Other Worlds Barry’ego Strugatza, Stay Marka Forstera i Kluczu do koszmaru Iaina Softley’a. Isaach De Bankole ukończył Les Cours Simon w Paryżu.
DANNY GLOVER (WILHELM)
Od czasu debiutu w 1979 roku w roli więźnia w Ucieczce z Alcatraz Danny Glover wziął udział w ponad 40 filmach. Jego przełomową rolą była postać Alberta w nagrodzonej adaptacji filmowej Koloru purpury w reżyserii Stevena Spielberga, a w dwa lata później potwierdził swój status gwiazdy, gdy stanął u boku Mela Gibsona jako policjant Roger Murtaugh w Zabójczej broni. W 1991 roku zagrał Simona w Wielkim kanionie Lawrence’a Kasdana, w 2001 roku wystąpił w Genialnym klanie Wesa Andersona, a ostatnio zagrał główną rolę weterana wojny w Wietnamie w Missing in America. Danny Glover wziął także udział w imponującej ilości sztuk teatralnych, jak chocby „Island” czy „Macbeth” w The Los Angeles Actors’ Theater, czy „Sizwe Banzi Is Dead” w Eureka Theatre, zaś jego występ w nowojorskiej produkcji „Master Harold and the Boys” Athola Fugarda przyniósł mu należne uznanie. Oprócz solidnej międzynarodowej reputacji jednego z najlepszych aktorów teatralnych, filmowych i telewizyjnych naszych czasów, Danny Glover dał się poznać jako nieugięty obrońca praw człowieka. Obecnie przygotowuje się do nakręcenia swego pierwszego pełnometrażowego filmu, opowiadającego o wielkim haitańskim rewolucjoniście Toussaint Louverture.
WILLEM DAFOE (OJCIEC GRACE)
Willem Dafoe za swoją niesamowitą kreację Maxa Shrecka w Cieniu wampira został w 2001 roku nominowany do Oscara, Złotego Globu, i SAG Award, otrzymał także Independent Spirit Award w kategorii Najlepsza Rola Drugoplanowa, najlepszym aktorem drugoplanowym uznało go również stowarzyszenie krytyków filmowych z Los Angeles. Wystąpił w dwóch największych kasowych hitach ostatnich lat – Spider-manie Sama Raimiego z 2002 roku, gdzie zagrał Normana Osborna/Green Goblina, nemesis człowieka pająka (Tobey Maguire), oraz w Gdzie jest Nemo? (2003), jako Gill, ryba nieustannie planująca ucieczkę z akwarium.
Obecnie można go zobaczyć w Xxx 2: następny poziom (2005), Podwodne życie ze Stevem Zissou Wesa Andersona (2004), gdzie występuje wraz z Billem Murrayem, Owenem Wilsonem, Cate Blanchett i Anjelicą Houston, oraz w Aviatorze (2004), gdzie ponownie współpracuje z Martinem Scorsese. Wkrótce ukażą się Before It Had a Name Glade’a Colagrande (do którego współtworzył scenariusz), oraz Mr Ripley’s Return Rogera Spottiswoode’a.
Dafoe wyrobił sobie nazwisko pracując z najbardziej uznanymi reżyserami świata: w roli Caravaggio, okaleczonego złodzieja w nagrodzonym Oscarem Angielskim pacjencie (1996) Anthony’ego Minghelli; w Tak daleko, tak blisko Wima Wendersa (1993); w pamiętnej kreacji opryszka Bobby Peru w Dzikości serca Davida Lyncha (1990); w tytułowej roli w Ostatnim kuszeniu Chrystusa Martina Scorsese (1988); w roli aktywisty społecznego w Mississipi w ogniu Alana Parkera (1988), wreszcie w nominowanej do Oscara roli sierżanta Eliasa w Plutonie Olivera Stone’a (1986).
Jego pozostałe filmy to między innymi trzy dzieła Paula Schradera (Auto Focus (2002), Prywatne piekło (1997), Margines życia (1992)), Rozrachunek (2004) z Robertem Redfordem i Helen Mirren, Rachunek sumienia (2003), Gniazdo os (2000), American Psycho (2000), Święci z Bostonu 1999), Existenz Davida Cronenberga (1999), Lulu na moście (1998), New Rose Hotel (1998), Speed 2: Wyścig z czasem (1997), Tom & Viv (1994), Stan zagrożenia (1994), Urodzony czwartego lipca” (1989), Triumf ducha (1989), oraz Żyć i umrzeć w Los Angeles (1985).
Poza tym Dafoe wystąpił w „The Hairy Ape” na Broadwayu, a także w off-Broadwayowskiej sztuce „To You, the Birdie” (wraz z Frances McDormand), oraz w premierze „North Atlantic” z października 2001, gdzie dzielił scenę ze Stevem Buscemi – wszystko to produkcje Wooster Group. Aktor jest członkiem tej legendarnej trupy od ponad 20 lat.
LAUREN BACALL (MAM)
Jedna z 25 największych legend stulecia według American Film Institute. Lauren Bacall jest laureatką licznych nagród za dorobek życiowy. W 1997 roku otrzymała Kenedy Center Honors w uznaniu dla jej niezwykłego wkładu w amerykańską kulturę. Do najczęściej nagradzanych kreacji zalicza się jej oszałamiający debiut (w wieku lat 19) u boku Humpfrey’a Bogarta w „Mieć i nie mieć” (1944). Potem przyszły kolejne sukcesy: Jak poślubić milionera (1953), Koralowa wyspa (1948), Mroczne przejście (1947), Wielki sen (1946), Miłość ma dwie twarze (1996), za którą to rolę otrzymała nominację do Oscara oraz Złotego Globu i nagrodę Actor’s Guild, Narodziny (2004) i Dogville (2003). Ponadto Lauren Bacall zagrała w takich klasycznych sztukach teatralnych jak „Goodbye Charlie”, „Cactus Flower”, „Applause!” – za które zdobyła swoją pierwszą statuetkę Tony, oraz British Evening Standard Award – „Woman of the Year”, „Sweet Bird of Youth” oraz „Waiting in the Wings”. Ta dwukrotna laureatka nagrody Tony jest także znakomitą pisarką. Ostatnio wydano jej trzecią książkę, „By Myself And Then Some”, kontynuację jej nagrodzonej National Book Award biografii „By Myself” (1979). Jej druga książka, „Now”, która także stała się bestsellerem, została wydana w 1994 roku.
