Dzieła Leonarda da Vinci: Sztuka & “Kod Leonarda da Vinci”
Ostatnia Wieczerza
W “Kodzie da Vinci”, jedna z głównych postaci - Sir Leigh Teabing (Ian McKellen) dokonuje zadziwiającej interpretacji tego legendarnego malowidła, które mistrz Leonardo rozpoczął w 1495 roku, a zakończył trzy lata później. Praca powstała na zamówienie jego mecenasa, księcia Mediolanu, Ludovico Sforzy. Ostatnia Wieczerza jest tak naprawdę malowidłem ściennym wykonanym na ścianie refektarza klasztoru przy mediolańskim kościele Santa Maria delle Grazie.
Malowidło o wymiarach 460 x 880 centymetrów przedstawia moment, w którym Jezus, podczas ostatniej wieczerzy oznajmia swoim uczniom, że jeden z nich tej samej nocy wyda go. Mistrz w naturalny sposób odmalował uczucia i emocje wyrażone na twarzach apostołów, od głębokiego zdziwienia i konsternacji, do ukrywanego braku jakiejkolwiek ekspresji na twarzy Judasza. Ten sposób przedstawienia w znaczący sposób odróżniał się od wszelkich wcześniejszych form. Malowidło jest również znakomitym zapisem swoich czasów, pokazując rodzaj stołów, naczyń oraz krzesła używane przez mnichów w XV wieku.
Na obrazie centralną figurą jest Jezus, lecz jest on symbolicznie wyizolowany i nieobecny duchem. Leonardo ustawił uczniów Chrystusa w trzyosobowych grupach, nadając im zindywidualizowane gesty i wyrazy twarzy. Na prawo od Jezusa umieszczona została postać młodego apostoła, przypominająca delikatnością rysów i figurą kobietę. To właśnie tym tropem stara się iść Teabing, sugerując szokujący wniosek, będący kanwą dla “Kodu da Vinci”.
Niestety, dzieło Leonarda okazało się bardzo nietrwałe. Artysta nie sięgnął po tradycyjne metody malowania fresków, ale eksperymentował z nietrwałą techniką oleju zmieszanego z temperą na suchym podłożu. Na skutek takich zabiegów już w XVI wieku malowidło zaczęło przejawiać oznaki zniszczenia. Ówczesny historyk sztuki pisał nawet, że stan jego jest na tyle zły, że trudno rozpoznać rozmyte kształty sceny Ostatniej Wieczerzy. Przez kolejne pokolenia starano się zapobiec niszczeniu, prowadząc zakrojone na szeroką skalę prace konserwacyjne.
Mona Lisa
Mona Lisa określana jest mianem najsłynniejszego obrazu świata. Od lat fascynuje swoją doskonałością artystyczną i rodzi nowe interpretacje. Leonardo rozpoczął prace nad portretem tajemniczej damy o nieodgadnionym uśmiechu w 1503 roku i kontynuował je przez kolejnych kilka lat. Trzy lata przed śmiercią mistrza, kiedy Leonardo udał się do Francji, aby pracować na dworze młodego króla Franciszka I, zabrał portret ze sobą. Dzieło było wystawione najpierw w Fontainebleau, a następnie w Wersalu. Ostatecznie trafiło do Luwru, gdzie od wielu lat cieszy oczy niezliczonej rzeszy wielbicieli sztuki Leonarda da Vinci. Obecnie eksponowane jest zza szklanej szyby ochronnej. Mona Lisa jest z pewnością największą atrakcją turystyczną i artystyczną Luwru.
Przez wiele lat portret znany był pod nazwą La Gioconda, z uwagi na przedstawioną na nim osobę Lisy del Giocondo, trzeciej żony zamożnego kupca florenckiego Francesco del Giocondo. Obraz sam w sobie jest jednak bardzo tajemniczy więc krążą dziwaczne spekulacje na temat jego powstania. Zagadkowy uśmiech modelki wciąż prowokuje najróżniejsze teorie o jej tożsamości. Niektórzy twierdzą, że rzeczywistym obiektem obrazu był sam Leonardo, bądź też jedna z kochanek Medyceuszy.
Dla aktora Jean Reno Mona Lisa jest obiektem zachwytu od wielu lat. Jak mówi: „Ciągle wracam do tego obrazu. Dla mnie ma ona w sobie coś niezwykle urzekającego i tajemniczego zarazem. Ma się wrażenie, że jej oczy stale cię obserwują, śledzą. Ona jest jak zapach oszałamiających perfum. Dla wielu najwspanialszym elementem dzieła jest uśmiech Giocondy, dla mnie to jej przeszywające spojrzenie.”
Madonna ze skał
W 1483 roku Leonardo otrzymał zlecenie namalowania pracy, mającej stanowić centralną część ołtarza. Są dwa malowidła o tej samej nazwie – oryginał na płótnie, znajdujący się obecnie w Luwrze oraz późniejsza kopia wykonana na desce, eksponowana w londyńskiej National Gallery. Oba obrazy przedstawiają postać Dziewicy Marii wraz z małym Jezusem i św. Janem Chrzcicielem. Towarzyszy im anioł, najprawdopodobniej jest to Ariel.
Dzieło występujące również pod nazwą Madonna wśród skał lub Madonna w grocie jest jedną z centralnych części łamigłówki „Kodu da Vinci”
