Jeden z najbardziej przerażających filmów wszechczasów. Egzorcysta jest źródłem powracającego koszmaru dla wielu, którzy go oglądali od dnia debiutu w 1973 roku.
Scenariusz napisany przez William’a Peter’a Blatt’iego oraz wyreżyserowany przez William’a Friedkin’a, jest makabryczną historią dwunastoletniej Regan – dziewczynki, która zostaje opętana przez demona. Jedynym ratunkiem na uwolnienie jej z mocy demona są egzorcyzmy, odprawiane przez Ojca Lankester’a Merrin’a w szalonym rytuale, który prawie zabija ich obydwoje.
Egzorcysta: Początek przenosi widzów w podróż w czasie, 25 lat w głąb przeszłości Ojca Merrin’a po to, aby ukazać potworne wydarzenia, które najpierw odsunęły go od Boga, a później sprawiły, że stał się egzorcystą.
Reżyser Renny Harlin - twórca hitów kina akcji Die Hard 2, Cliffhanger oraz The Deep Blue Sea, nakreślił nowy rozdział w legendzie Egzorcysty. “Jestem wielkim fanem horrorów - mówi Harlin. “Jestem znany z filmów akcji, dopiero zaczynam robić horrory. Jest to gatunek, który zawsze mnie fascynował. Egzorcysta jest jednym z najsłynniejszych horrorów kiedykolwiek nakręconych. Jest to mój ulubiony film, więc kiedy nadarzyła się taka okazja, nie mogłem jej zignorować.”
Od razu po rozpoczęciu zdjęć w Rzymie, reżysera poważnie potrącił samochód. „Miałem dość poważne złamanie nogi” - wspomina, „więc przez cały czas trwania zdjęć chodziłem o kulach, z gipsem na nodze, co było naprawdę frustrującym i ciężkim przeżyciem. Ale film na tym skorzystał, bo byłem zmuszony siedzieć w jednym miejscu i porządnie się skupić nad efektem końcowym.”
“W czasie kręcenia prequela starałem się odpowiedzieć na te pytania, które zostały bez odpowiedzi w oryginale” - mówi Harlin. ”Jest tu wiele nie zamkniętych wątków, nigdy nie wyjaśnionych, włączając w to egzorcyzmy odprawiane przez Merrina lata wcześniej w Afryce. Chciałem tak nakręcić film, aby kiedy ogląda się prequel, a następnie Egzorcystę, następowała naturalna płynność akcji i zdarzeń, tak jakby był to sequel. Chciałem odnaleźć drogę do umysłów i serc ludzi, przerazić ich i zadziwić.
Historia rozpoczyna się kiedy Ojciec Lancester Merrin załamany i ciężko doświadczony strasznymi przeżyciami w rodzinnej Holandii podczas II Wojny Światowej, przemierza świat aby zapomnieć o horrorze z przeszłości. „Wybraliśmy historię młodego Ojca Merrina” - mówi Harlin ”aby dowiedzieć się, jak doszło do spotkania z demonem. Centralną historią filmu jest walka Merrina o utraconą wiarę. Dowiadujemy się, że w jego życiu wydarzyło się coś tak strasznego, że postanowił przestać być księdzem, stracił wiarę we wszystko, nawet w samego siebie.”
Stellan Skarsgård gra pozbawionego złudzeń księdza, a rola ta według Harlina była wymarzoną dla tego aktora. “Poprzednim ojcem Merrinem, z 1973 roku, był Max Von Sydow” - mówi reżyser “i myślę, że jest to bardzo naturalna zbieżność – obydwaj są Szwedami, podobnie wyglądają i są fantastycznymi aktorami, rozpoznawalnymi zarówno w swoim kraju jak i za granicą”.
Skarsgård nie czuł się zdeprymowany słynną rolą swojego poprzednika. „Nadałem jej swoje własne cechy” - mówi. “W Egzorcyście, Max ukazał postać Merrina jako starego człowieka u kresu swojej drogi. Nie można wtedy domyślić się jaki był, gdy był młody. Miałem więc swobodę w przedstawieniu tej postaci po swojemu.”
Podczas zwiedzania Kairu, Merrin spotyka pewnego człowieka, który zleca mu niezwyczajne zadanie. Rząd Brytyjski finansuje wykopaliska archeologiczne w odległym zakątku Kenii, gdzie odkryto niezwykłą rzecz – perfekcyjnie zachowany kościół Bizantyjski, który wydaje się być zakopany tuż po wybudowaniu. Tajemniczy zlecający prosi Merina o odnalezienie pewnego religijnego artefaktu, który chce ukryć przed ekipą archeologiczną i włączyć do swojej prywatnej kolekcji. Merrin zgadza się.
“To, co tam znajdują - to kościół, który nie powinien tam być” - wyjaśnia Skarsgård, “pochodzi z piątego wieku, w tamtych czasach chrześcijaństwo nie dotarło jeszcze do tych regionów Afryki. Kiedy zaczynają kopać, dziwne zdarzenia zaczynają mieć miejsce, a lokalni wieśniacy odmawiają wejścia do środka kościoła.”
Na nieszczęście Merrina dołącza do niego Ojciec Francis, ideologicznie nastawiony młody ksiądz, który zaczyna swoją pierwszą misję w Afryce. „Ojciec Francis studiował w Watykanie” - mówi James D’Arcy, który gra tę postać.” Po odkryciu kościoła, Watykan każe przerwać mu natychmiast studia i wyruszyć do Kenii na misję. Ma dopilnować, by wykopaliska nie naruszyły godności religijnej tego miejsca. „Ojciec Merrin przechodzi wtedy zły okres w życiu” - mówi D’Arcy. „Odrzuca Boga, i przez większą cześć filmu Francis stara się o jego nawrócenie. Francis stara mu się pomóc, przekonać, że odejście od Boga było błędną decyzją.”
„Pomiędzy oboma księżmi panuje napięcie” - mówi Harlin. Mieliśmy dużo szczęścia, że udało nam się pozyskać Jamesa do zagrania tej roli, ponieważ jest bardzo dobrym, młodym aktorem, który doskonale oddaje postać idealistycznego misjonarza.
Dr. Sarah Novach przyjechała z pomocą mieszkańcom okolicznych wiosek. Musiała zdobyć zaufanie plemion Turkana, których ludność jest przekonana, że ich ziemie są siedliskiem jakiś złych mocy, niechybnie sprowadzonych przez obcych. Postać Sarah gra Izabella Scorupco, która wystąpiła w takich filmach, jak: Władcy Ognia, Vertical Limit i GoldenEye. “Sarah postanowiła przyjechać do Afryki by nieść pomoc potrzebującym” - mówi aktorka. “ Jest kobietą o bolesnej przeszłości i teraz postanawia zrobić coś dobrego dla innych. Jest bardzo silną osobowością i nie poddaje się łatwo.”
Scorupco bardzo żywo wspomina swoje pierwsze spotkanie z oryginalnym filmem. ”Egzorcysta jest zdecydowanie najstraszniejszym filmem jaki kiedykolwiek widziałam” - wyznaje.” Pamiętam, ze miałam wtedy 12 lat i nie mogłam spokojnie spać przez parę tygodni. Siedzi się z przyjaciółmi i ogląda taki film, a później każdy zastanawia się co może stać za rogiem w przedpokoju… .”
“Długo szukałem odpowiedniej aktorki do zagrania tej roli” - mówi Harlin. „Ale Izabella jest doskonała – jest to silna, profesjonalna w każdym calu aktorka, która nie poddaje się pomimo trudnych warunków pracy. No i oczywiście wszyscy jesteśmy Skandynawami, Stellan i Izabella są ze Szwecji a ja z Finlandii, mięliśmy więc wspólne poczucie humoru i wspólny język, co pozwalało nam obgadywać producenta za jego plecami, bo i tak nikt nas nie rozumiał” - śmieje się Harlin.
Zarówno postać partnera jak i reżysera bardzo wpłynęły na decyzję Scorupco by podjąć się tej roli. “To co przekonało mnie by polecieć do Rzymu z czteromiesięcznym dzieckiem, to była osoba Stellana Skarsgård’a” - wspomina. “Jestem ze Szwecji, a on jest tam jednym z najsłynniejszych i najlepszych aktorów. To wspaniałe móc być częścią produkcji, w której on bierze udział. No i oczywiście Renny Harlin, który jest niezwykle utalentowanym reżyserem i cudownym człowiekiem. Jest wyjątkowo pracowity, ale też lubi dobrze się bawić. Lubi próbować innych rzeczy niż zwykle, i pozwala podejmować własne decyzje, jeśli tylko widzi, że będzie to dobre dla danej sceny.”
“Renny stwarza taką atmosferę na planie, że po prostu chce się pracować” - mówi D’Arcy.” Zarządza wszystkim z góry, ale ludziom naprawdę chce się pracować. Nie krzyczy za każdym razem „cięcie” tylko kręci dalej. Dopiero później cofa się do miejsca, w którym coś mu się nie spodobało i stara się znaleźć jakieś inne rozwiązanie. Jest wyjątkowo kompetentnym reżyserem. Nigdy nie widziałem, aby ktoś z taką radością kręcił, nie zastanawiając się co chwila „o Boże jak wyjdzie to ujęcie, jak ja to wszystko poskładam?” Jest mistrzem jedynym w swoim rodzaju. Naprawdę wspaniale się z nim pracuje.”
Zarówno Ojciec Merrin jak i Sarah obawiają się o bezpieczeństwo Josepha - małego Afrykańczyka, który zaprzyjaźnia się z Merrinem. Kiedy ciemność spada na wioskę, Joseph i jego rodzina znajdują się pośrodku samego zła. To bardzo wymagająca rola, ale młody aktor, Remy Sweeney szybko udowodnił, że jest odpowiednią osobą na odpowiednim miejscu.
“Joseph był rolą trudną do obsadzenia” - mówi Harlin, “bo ma dopiero osiem lat. Przetestowałem parę setek młodych aktorów, ale kiedy Remy wszedł na casting, wiedziałem, że go znalazłem. To chodząca energia i inspiracja. Wiedziałem, że miał tyle wyobraźni ile potrzeba by zagrać tę rolę.”
“Remy to naturalny talent - po prostu tak już ma” - zgadza się Scorupco. “Kiedy widzi się go na ekranie, od razu wiadomo, że jeszcze o nim usłyszymy!”
Na początku zdjęć, Sweeney miał tylko siedem lat (swoje ósme urodziny obchodził na planie). „To mój pierwszy film, więc byłem bardzo zdenerwowany” - mówi Sweeney, który wychował się w Anglii.” Byłem bardzo podekscytowany możliwością bycia na planie, szczególnie kiedy mogłem zobaczyć na monitorze jak zagrałem”.
Kiedy okoliczne plemiona zaczynają łączyć obecność białych z przerażającymi wydarzeniami, sytuacja staje się bardzo napięta. Zostaje sprowadzony szwadron brytyjskich żołnierzy, aby utrzymać pokój. Wprowadzają jednak jeszcze bardziej nerwową atmosferę i prawie doprowadzają do otwartego konfliktu. Merrin znów bezsilnie patrzy jak okrucieństwa wojny, od których tak bardzo chciał uciec, znów powtarzają się na jego oczach. “W tej historii zło jest ukazane w swojej najbardziej prawdziwej formie” - w postaci diabła – mówi Skargard. Jest to jedna z tych historii, w których zło jest najczystszym złem, a dobro czystym dobrem. Nie ma tu nic pośredniego, jak często bywa w życiu. Walka Merrina o odzyskanie wiary, to jedna część historii, a jego walka ze złem to druga.” Ksiądz jest przekonany, że źródłem zła jest nie sam kościół, ale to co leży pod nim, uśpione zdawałoby się na wieki, ale czekające by być uwolnionym. Ale będzie mógł je pokonać dopiero wtedy, gdy na nowo uwierzy w Boga, i odzyska wiarę. “ To historia, o Bogu i Diable. Jeden nie może istnieć bez drugiego. Więc jeśli jest się wierzącym trzeba wierzyć w obu.”
