"Casanova": UWODZICIEL WSZECH CZASÓW
Giovanni Giacomo Casanova di Seignalt (1725-98), pochodzący z Wenecji pamiętnikarz, pisarz i podróżnik, bywalec większości stolic ówczesnej Europy, przebywał także w Warszawie na dworze Stanisława Augusta. Słynny ze swych miłosnych podbojów – jego nazwisko stało się synonimem uwodziciela i kolekcjonera erotycznych przygód. Miał opinię szarlatana, hazardzisty i awanturnika działającego z wielkim rozmachem. Jego ojciec był aktorem, matka – słynną ze swej urody aktorką.
Mały Giacomo był w dzieciństwie bardzo chorowity. Opiekowały się nim kobiety. Jak sam twierdził, właśnie wtedy zasmakował w ich towarzystwie. Studiował na uniwersytecie w Padwie. Początkowo miał zamiar zostać księdzem, ale wydalono go z seminarium St. Cyprian za niemoralne prowadzenie się. W 1742 roku został doktorem praw, a dwa lata później – sekretarzem kardynała Acquavivy w Rzymie. Wkrótce jednak, po serii obyczajowych skandali, zwolniono go z tej funkcji. Wrócił do Wenecji, gdzie imał się różnych zajęć: grał na skrzypcach, był żołnierzem, publikował poezje, prozę i pamflety.
W 1749 roku spotkał Henriettę, którą opisywał potem jako miłość swojego życia i która opuściła go, ponieważ nie potrafił być jej wierny. W 1755 roku aresztowano go pod zarzutem bezbożności i czarów. Został osadzony na pięć lat w ciężkim więzieniu Piombi. Rok później dokonał brawurowej ucieczki z miejsca odosobnienia. W Paryżu stał się ulubieńcem królewskiego dworu, powierzono mu nawet dyrektorowanie loterii, co przyniosło mu znaczne profity. W 1774 roku wycofał się z aktywnego życia i osiadł w zamku Dux w Czechach, gdzie jego przyjaciel hrabia Waldstein uczynił go bibliotekarzem.
To dało mu czas na napisanie „Pamiętników” (Histoire de ma vie, wydanie pośmiertne 1822, skrócone wydanie polskie 1961). Uznano je za jego najlepsze dzieło, chwalono za szczerość, choć wiele szczegółów uznano za wątpliwe. Dał w nim plastyczny obraz życia w Europie drugiej połowy osiemnastego wieku. Casanova był też autorem innych utworów literackich, między innymi powieści fantastycznej „Icosameron, czyli dzieje Edwarda i Elżbiety, którzy spędzili 81 lat u Megamikrów, mieszkańców Protokosmu we wnętrzu naszego globu”. Napisał ją po francusku; wydana została w Pradze w roku 1782, jako tłumaczenie z angielskiego. Przedstawiała utopijną koncepcję człowieka w duchu idei oświecenia; reformy społeczne miały zapewnić powszechne szczęście. Casanova trafnie przewidział kilka wynalazków przyszłości. Książka przeszła bez większego echa, choć to prawdopodobnie ona zainspirowała Julesa Verne’a do stworzenia powieści „Podróż do wnętrza ziemi” .
Casanovie poświęcono wiele utworów literackich i muzycznych. Najgłośniejsze z nich to powieść Hugo Hofmannstahla „Awanturnik i śpiewaczka” („Der Abenturer und die Sängerin”, 1899), opera Ludomira Różyckiego z librettem Juliana Krzewińskiego (1923) oraz operetki Paula Lincke (1914) i Ralfa Benatzky’ego (1928).
Najsłynniejszym filmem o uwodzicielu był „Casanova” (1976) Federico Felliniego z Donaldem Sutherlandem w roli tytułowej, dzieło niezwykłe, nakręcone w całości w studiu i ukazujące sprzeciw reżysera wobec postawy osiemnastowiecznego bohatera. Casanova przedstawiony został jako życiowy bankrut, wyznawca mechanicznego seksu. Wcześniej poświęcono Casanovie także inne filmy: „Casanovę” (1918) Alfreda Deessy’ego, komedię z Bobem Hopem „Casanova’s Big Night” (1954), „Casanovę ‘70” z Marcello Mastroiannim oraz miniserial „Casanova” (1987) Simona Langtona z Richardem Chamberlainem i kolejny miniserial „Il Giovane Casanova” (2002) Giacomo Battiato, ze Stefanem Accorsim.