Przełomowe, oryginalne, zaskakujące. Te filmy zmieniły historię kina
Choć każdego roku na świecie powstaje mnóstwo filmów, tylko nieliczne z nich przechodzą do historii. Poniższe zestawienie przedstawia tytuły, które przyczyniły się do zrewolucjonizowania kina i inspirowały kolejne pokolenia. Znacie te wybitne dzieła?
Film Friedricha Wilhelma Murnaua był pierwszym filmowym przedstawieniem "Draculi" Brama Stokera, choć nieoficjalnym. Imiona oraz nazwy miejsc w produkcji zostały zmienione, a sam Murnau po premierze musiał ostatecznie stanąć przed sądem za nielegalne wykorzystanie powieści. W wyniku procesu wszystkie kopie "Nosferatu" miały zostać zniszczone, jednak pewien włoski kolekcjoner nie wziął sobie tego wyroku do serca. Pozostawił nabytą przez siebie taśmę w nienaruszonym stanie, dzięki czemu możemy cieszyć się tym arcydziełem do dziś.
Przedstawienie tytułowego wampira przez Maxa Schrecka, który przygotowywał się do roli, sypiając w trumnie, do dziś uznawane jest za ikoniczne. Mimo upływu ponad stu lat od premiery, "Nosferatu" wciąż jest jednym z najstraszniejszych i najbardziej inspirujących filmów w historii kina. To również wybitny przykład niemieckiego ekspresjonizmu, który po latach wizualnie inspirował m.in. twórców kina noir.
"Obywatel Kane" to fabularny debiut 25-letniego Orsona Wellesa, który na zawsze zapisał się w historii kinematografii. Przedstawiona w retrospekcjach opowieść o multimilionerze Charlesie Fosterze Kane, który umierając, wypowiada wyraz-zagadkę "różyczka", do dziś wzbudza wiele emocji. Fabuła przedstawia prawdziwą historię za fasadą fikcyjnego scenariusza. Pierwowzorem Kane'a był magnat prasowy William Randolph Hearst.
Film do dziś zachwyca zdjęciami, przełomową w tamtym momencie zabawą z perspektywą, montażem wewnątrzkadrowym czy głębią ostrości. Do dziś często powtarza się anegdotę, że reżyser chcąc nakręcić scenę z bardzo niskiego ujęcia, zdecydował się... zrobić na planie dziurę w podłodze.
Grupa podejrzanych osobników nie cofnie się przed niczym, aby zdobyć drogocenny skarb - wysadzoną klejnotami statuetkę sokoła. Detektyw Sam Spade (Humphrey Bogart) za wszelką cenę pragnie dowiedzieć się, dlaczego tak bardzo zależy im na jej zdobyciu i kto stoi za zgładzeniem jego partnera. Obsada pełna gwiazd (w tym Sydney Greenstreet, Mary Astor, Peter Lorre i Elisha Cook Jr.) towarzyszy Bogartowi w tym doskonałym, ponadczasowym kryminale, który wprost z kart powieści Dashiella Hummetta został przeniesiony na ekran przez reżysera Johna Hustona. Film nominowany był do trzech Nagród Akademii: za najlepszy film, aktor drugoplanowy (Greenstreet), scenariusz (Huston). Produkcja wyniosła Bogarta na aktorski firmament (niedługo później miał okazję zagrać w równie kultowej "Casablance"), a Hustonowi otworzyła drzwi do kariery reżysera.
W 1989 roku tytuł został jednym z pierwszych 25 filmów wprowadzonych do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych, będąc uznanym za "znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie". "Sokół maltański" nazywany jest pierwszym filmem noir.
"2001: Odyseja kosmiczna" to jedno z najbardziej wpływowych dzieł w historii kina, które stało się symbolem gatunku science fiction. Film, inspirowany powieścią Arthura C. Clarke'a, to epicka podróż przez czas i przestrzeń, która zaczyna się na Ziemi w erze prehistorycznej, a kończy w niezbadanych zakątkach wszechświata. Główny bohater, astronauta Dave Bowman, wyrusza w misję kosmiczną, której celem jest odkrycie tajemnicy monolitu o nieznanym pochodzeniu. Film jest znany nie tylko z wizualnych efektów specjalnych, za które otrzymał Oscara, ale także z filozoficznych rozważań na temat ludzkiej ewolucji, technologii i nieśmiertelności.
Za reżyserię filmu odpowiada Stanley Kubrick, który stworzył prawdziwe arcydzieło z gwiazdorską obsadą. Główną rolę astronauty Dave'a Bowmana zagrał Keir Dullea, którego postać staje się kluczowa w ostatnich scenach filmu. Partneruje mu Gary Lockwood w roli astronauty Franka Poole'a. W filmie pojawia się także charakterystyczny głos Douglasa Raina, który wciela się w HAL 9000 - komputer pokładowy, będący jedną z najważniejszych postaci filmu.
"2001: Odyseja kosmiczna" zabrała widzów w kosmos w czasach, kiedy żaden człowiek jeszcze tego nie osiągnął - dopiero rok później Neil Armstrong i Buzz Aldrin weszli na powierzchnię Księżyca. Efekt dzieła Kubricka był tak ogromny, że przez całe dekady miłośnicy teorii spiskowych twierdzili, że lądowanie na Księżycu zostało sfingowane przy użyciu materiałów nakręconych na potrzeby tego filmu.
Produkcję doceniła Amerykańska Akademia Filmowa, nagradzając film Oscarem za efekty specjalne. Tytuł był również nominowany do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej w kategoriach: najlepsza reżyseria, najlepszy scenariusz oraz najlepsza scenografia. Gildia Autorów Efektów Specjalnych (UES) umieściła obraz na 3. miejscu w rankingu 50. filmów, których efekty specjalne miały największy wpływ na rozwój historii kina.
James Cameron to wizjoner, który od lat konsekwentnie rozwija technologię w kinie. Dzięki ulepszeniom efektów specjalnych oraz tworzeniu nowych narzędzi od podstaw jego dzieła są zapierającymi dech w piersiach widowiskami.
"Avatar" był dla światowego kina wielką rewolucją. Epickie dzieło science fiction, które zadebiutowało w 2009 roku, zachwyciło użyciem przełomowych wówczas technik filmowych. Jego sukces przyczynił się do dalszych prac nad rozwojem produkcji 3D. Pierwsza część "Avatara" zdobyła trzy Oscary: za najlepszą scenografię, najlepsze zdjęcia oraz najlepsze efekty specjalne. Podobnym uznaniem cieszyła się kontynuacja historii, czyli "Avatar: Istota wody" z 2022 roku.
Obie części serii znajdują się na liście najbardziej dochodowych filmów wszech czasów, zarabiając ponad dwa miliardy dolarów.
Zobacz też: Yola Czaderska-Hayek i Francis Ford Coppola. Przyszłość nadeszła już teraz
