Zmarł legendarny czeski reżyser
Legendarny czeski reżyser i scenarzysta, jeden ze współzałożycieli prestiżowego praskiego Wydziału Filmowego i Telewizyjnego Akademii Muzycznej, Otakar Vavra zmarł w czwartek, 15 września, wieczorem w Pradze. W lutym tego roku skończył sto lat.
O zgonie poinformowało w piątek rano czeskie radio publiczne. Przyczyną śmierci były prawdopodobnie komplikacje po operacji kości udowej.
Vavra z wykształcenia był architektem. Z filmem zaczął eksperymentować w okresie międzywojennym. W latach 50. XX wieku wraz z grupą innych czeskich reżyserów pomógł powołać Wydział Filmowy i Telewizyjny praskiej Akademii Muzycznej. Na uczelni wykładał do 2008 roku.
Wśród uczniów Vavry znalazło się grono uznanych światowych filmowców, m.in. Emir Kusturica, Jiri Menzel, Milos Forman. W kilku jego filmach zagrała słynna czeska aktorka Lida Baarova.
Otakar Vavra wyreżyserował ponad 50 filmów, do kolejnych 80 napisał scenariusze. Najsłynniejsze jego obrazy to pełna lirycznego erotyzmu "Romanca na trąbkę" ("Romance na krzidlovce") z 1966 r., "Młot na czarownice" ("Kladivo na czarodiejnice") z 1969 roku, uważane za alegorię stalinowskich procesów sądowych w Czechosłowacji, oraz "Krakatit" z 1947 roku, zrealizowany na podstawie powieści Karla Czapka o tym samym tytule.
W latach 50. XX wieku Vavra nakręcił także monumentalną, wzbudzającą wiele kontrowersji tzw. trylogię husycką, czyli filmy "Jan Hus", "Jan Żiżka" oraz "Przeciw wszystkim" (czes. "Jan Hus", "Jan Żiżka", "Proti vszem").
Swoją historię czeski filmowiec opisał w autobiograficznej książce pt. "Podivny żivot reżisera" ("Niezwykłe życie reżysera").
"Vavra był pierwszym człowiekiem (w Czechosłowacji - przyp. red.), który świadomie uczył się od dobrych reżyserów francuskich, niemieckich i amerykańskich. Przede wszystkim zaś nie chciał robić rzeczy płytkich. Już jego pierwsze filmy były otoczone wielkim kultem i do tego cieszyły się dużą widownią" - wspominał zmarłego Jiri Menzel.
"Profesor Vavra jest dla mnie wszystkim, co znalazło się na początku mojej filmowej kariery. Jeśli nauczyłem się czegoś o formach filmowych, to właśnie od niego" - mówił latem w czasie swego pobytu w Pradze Emir Kusturica.
W ostatnich latach życia niespełnionym marzeniem Vavry stały się plany nakręcenia dwóch filmów: o Janie Masaryku - synu pierwszego prezydenta Czechosłowacji Tomasza Garrigue Masaryka i dyplomacie, który popełnił samobójstwo w niejasnych okolicznościach po dojściu komunistów do władzy w 1948 roku, a także o tragicznych losach aktorki Lidy Baarovej - kochanki hitlerowskiego ministra propagandy Józefa Goebbelsa. Reżyserowi nie udało się jednak zebrać funduszy na produkcję.
Za całokształt twórczości i zasługi dla czeskiej kinematografii Czeska Akademia Filmowa i Telewizyjna wyróżniła go w 2001 r. Złotym Lwem. W tym samym roku otrzymał nagrodę Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlowych Warach za wyjątkowy wkład w kinematografię światową.
