Wyłupili jej oczy i rozczłonkowali ciało

Hypatia (ok. 355-415) była pierwszą uczoną w dziejach świata - grecką matematyczką i filozofką, bestialsko zamordowaną przez podburzony motłoch.

Hypatia, dla swoich uczniów, wywodzących się z Aleksandrii, Egiptu, Syrii, Cylicji i Konstantynopola - tak chrześcijan, jak i pogan - była autorytetem i przewodnikiem duchowym nawet wówczas, gdy oni sami zajmowali już wysokie stanowiska państwowe i pełnili ważne funkcje kościelne. Rozwaga, tolerancja, umiar, prawość i miłość do ojczystego miasta budziły powszechny szacunek i zjednywały charyzmatycznej uczonej wielu przyjaciół.

Był wśród nich cesarski prefekt Orestes, który pozostawał w konflikcie z patriarchą Cyrylem z Aleksandrii. Cyryl, zazdrosny o wpływy Hypatii, zainspirował na nią nagonkę - jego zwolennicy zaczęli szerzyć pogłoski, że Hypatia oddaje się czarnej magii.

Doprowadziło to do brutalnego mordu. Rozszalały tłum, pod wodzą stronników patriarchy, wywlekł kobietę z powozu przed kościołem Caseareum, wyłupił jej oczy i rozczłonkował ciało odłamkami glinianych skorup.

Śmierć Hypatii zwykło się interpretować jako zwycięstwo fanatyzmu religijnego nad tolerancją oraz triumf barbarzyństwa i wrogości wobec postępu nad intelektem i wykształceniem. Przez lata chciano ją więc widzieć jako ostatnią pogankę, świętą męczennicę za sprawę wolności przekonań - na symbol nadawała się tym bardziej, iż żyła w celibacie. Dziś jednak postrzega się ją raczej jako ofiarę walki o władzę.

Niemniej pozostaje Hypatia postacią absolutnie wyjątkową: pierwszą kobietą, która stała się niekwestionowanym autorytetem i mentorką dla elity intelektualnej swych czasów - czasów, w których kobiety nie miały niemal żadnych możliwości, by osiągnąć sławę i uznanie.

Hypatię w "Agorze" gra Rachel Weisz, absolwentka Cambridge, z wykształcenia filolog angielski, laureatka Oscara za rolę w "Wiernym ogrodniku".