Walt Disney: "Nie robię filmów przede wszystkim dla dzieci"

"Nie robię filmów przede wszystkim dla dzieci. Nazwijcie dziecko niewinnością. Najgorsi z nas nie są jej pozbawieni, chociaż może być ona głęboko ukryta. W swojej pracy staram się dotrzeć i przemówić do tej właśnie niewinności" - powiedział Walt Disney, a jego słowa cytuje Marc Eliot w książce "Walt Disney. Czarny książę Hollywood".

Miał na swym koncie aż 59 nominacji do Oscarów. Zdobył łącznie 26 nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej - to rekord. Był też siedmiokrotnym zdobywcą Nagrody Emmy. A jednak pod koniec swego życia nie był szczęśliwy. Wokół jego osoby narosło wiele mitów. Jaki był prywatnie, a jaki kiedy pracował nad kolejną przebojową animacją?

Walt Disney, a właściwie - Walter Elias Disney - urodził się 5 grudnia 1901 w Chicago. Od dziecka lubił rysować, a jako mały chłopiec sprzedawał już swoje prace rodzinie i sąsiadom. Był też autorem ilustracji do gazetki szkolnej. Miał czworo rodzeństwa, ale jego dzieciństwo nie należało do najprzyjemniejszych. Ojciec miał "twardą" rękę i zmuszał swoje dzieci do pracy.

Kiedy Walt miał 16 lat, postanowił opuścić dom i zaciągnął się do wojska. Młody wygląd sprawił, że wojsko zażądało aktu urodzenia. Wtedy okazało się, że... akt nie istnieje. Disney zaczął podejrzewać, że został adoptowany i ta niepewność nie opuszczała go do końca życia. Zamiast do armii Walta Disneya przyjęto do Czerwonego Krzyża jako kierowcę ambulansu. W American Red Cross Ambulance Force służył do 1919 roku. Potem postanowił spełniać swoje marzenia.

Od zawsze marzył o tym, aby założyć firmę zajmującą się animacją filmów. W tych zamierzaniach wspierał go brat Roy. To dzięki niemu Walt dostał pierwszą pracę jako ilustrator gazety w Pesmen-Rubin Art Studio. Tam poznał jednego z przyszłych współpracowników, Ubbe Eerta Iwwerksa, znanego jako Ub Iwerks. Wkrótce obaj założyli własną firmę. Ta szybko zbankrutowała, ale to nie podcięło im skrzydeł - założyli kolejną. Disney zaczął produkować krótkie kreskówki i wyruszył na podbój Hollywood.

Swoją karierę rozpoczął od małego studia animacyjnego - Disney Brothers Cartoon Studio, które założył w 1923 roku wraz z bratem Royem Oliverem Disneyem. Walt Disney stworzył wtedy pierwszą w pełni animowaną serię o Króliku Oswaldzie. Niestety zarobił zaledwie kilkaset dolarów, a dystrybutor przejął prawa autorskie do postaci. To Disneya nie zniechęciło.

Potem była seria bajek o Alicji z Krainy Czarów - "Alice's Wonderland". Choć produkcja doprowadziła go do bankructwa, Walt Disney się nie poddał. W 1928 roku wymyślił Myszkę Miki - to był strzał w dziesiątkę. Myszka początkowo miała nazywać się Moritmer, ale żona Disneya, Lillian Bounds, uznała, że lepsze byłoby prostsze imię i to ona zaproponowała Miki. Choć Myszka Miki została narysowana przez Uba Iwerksa, a Walt Disney latami podkładał jedynie jej głos, to jednak sobie przypisał pełne autorstwo wymyślenia animowanego bohatera, który podbił serca widzów na całym świecie.

"Kiedy pojawił się Miki, stał się takim sukcesem, że musiałem porzucić rysowanie i zająć organizacją i prowadzeniem studia. (...) Czasami myślę o sobie jak o pszczółce. Latam z miejsca na miejsce, zbieram pyłek i stymuluję wszystkich" - mówił Disney.

Nie wszystkim podobało się, że sukcesy Walt Disney przypisywał tylko sobie. "Gdy przychodziło do napisów po filmie, Walt zatrzymywał całą chwałę dla siebie. Wszystkie jego filmy prezentowane były pod jednym napisem 'Walt Disney przedstawia'. Im bardziej stał się sławny, tym bardziej pominięci czuli się ci, którzy mieli udział w jego sukcesie" - pisze Marc Eliot w książce "Walt Disney. Czarny książę Hollywood". "Nie potrafił zbyt dobrze rysować, ale miał wielki talent do gagów oraz wspaniałe wyczucie fabuły" - mówił jeden z jego współpracowników.

Pierwszy film z Myszką Miki - rysunkowa produkcja z synchronizowanym dźwiękiem "Steamboat Willie" - pojawił się na ekranie w 1928 roku. To był niewiarygodny sukces. Rok później Walt Disney zaprezentował widzom serię muzycznych filmów rysunkowych "Silly Symphonies", z których najpopularniejszym były "Trzy małe świnki". W 1932 roku Walt Disney otrzymał pierwszego Oscara - za kolorowy film "Flowers and Trees".

W 1937 roku powstał pierwszy pełnometrażowy film rysunkowy Walta Disneya, "Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków". Początkowo pomysł uznano za szaleństwo. Nikt nie wierzył, że widzowie będą chcieli oglądać tak długi film animowany. Disney musiał zaciągnąć pożyczkę w banku, by sfinansować dzieło. Tytuł zyskał znakomite recenzje. "The New York Times" określi go jako jeden z najlepszych filmów roku. Krytyk z "The New York Herald Tribune" napisał, że to arcydzieło i nazwał Disneya geniuszem.

W 1938 roku Disney otrzymał Oscara za "Królewnę Śnieżkę i siedmiu krasnoludków", a właściwie jedną dużą statuetkę i siedem miniaturek, symbolizujących tytułowych krasnoludków. Film pokochali widzowie na całym świecie.

"Królewna Śnieżka" zapoczątkowała światowy triumf długiej serii arcydzieł, które Disney stworzył w kolejnych latach. Wtedy powstały takie filmy, jak "Pinokio", "Dumbo" czy "Bambi". W firmie Walta Disneya zrealizowano również tak głośne filmy animowane, jak "Kopciuszek", "Wyspa skarbów", "Alicja w Krainie Czarów", "Piotruś Pan", "Opowieść o Robin Hoodzie i jego wesołych kompanach", "Śpiąca królewna". Disney stworzył również kreskówkę o Kubusiu Puchatku na podstawie książki Alana Milne.

Warto pamiętać, że oprócz filmów animowanych, wytwórnia Walta Disneya produkowała także filmy przyrodnicze ("Wyspa fok", "Żyjąca pustynia", "Eskimosi z Kanady") i przygodowe ("Wyspa Skarbów", "20 000 mil podmorskiej żeglugi", "Przygody Davy'ego Crocketta") oraz cieszące się ogromnym powodzeniem programy telewizyjne - "Klub Myszki Miki" oraz "Cudowny świat Walta Disneya".

Między 1932 a 1969 rokiem Walt Disney był nominowany 59 razy do Oscara. Ostatecznie zdobył 26 statuetek jako producent, w tym cztery honorowe. Tym samym ustanowił rekord, którego nikomu nie udało się pobić. W 1954 roku Walt Disney otworzył niedaleko Anaheim w Kalifornii pierwszy Disneyland, park rodzinnej rozrywki, wyjątkowe miejsce, gdzie rodzice mogli bawić się wspólnie z dziećmi. Tym samym spełnił swoje dawne marzenie, aby bohaterów jego kreskówek przybliżyć publiczności i pokazać ich poza ekranem.

Nie jest tajemnicą, choć nie za często się o tym pisze, że Walt Disney był oficjalnym hollywoodzkim informatorem FBI. Po sukcesie "Królewny Śnieżki" Disney otrzymał list od Johna Edgara Hoovera. Dyrektor FBI miał obiecać Disenyowi, że pomoże mu rozwikłać tajemnicę jego pochodzenia. Hoover przez lata przekazywał twórcy filmowemu skrawki informacji o tym, że jego matką jest pewna Katalonka. Do dzisiaj nie znaleziono dowodów na to, że to prawda. Jednak w zamian za materiały o swym pochodzeniu, Walt Disney w 1941 roku nawiązał z FBI stałą współpracę.

Był nie tylko informatorem, część biografów Disneya pisze, że poza szpiegowaniem, pozwalał też Hooverowi poprawiać scenariusze niektórych animacji. Współpraca pomiędzy nimi zacieśniła się w czasach zimnej wojny. Wówczas studio Disneya stało się tajnym centrum FBI, a Walt Disney uczestniczył w "polowaniu na czarownice" i zaciekle tępił komunistów w Hollywood. Miał też fatalne relacje z przedstawicielami związków zawodowych. Pisano również, że był antysemitą.

W końcu Walt Disney zamknął się w sobie, palił dziennie trzy paczki papierosów, zaczął nadużywać alkoholu, miał powracające epizody depresji. Rodzina martwiła się o jego stan zdrowia.

W październiku 1966 roku u Walta Disneya zdiagnozowano raka lewego płuca. Podczas pobytu w szpitalu usunięto mu chore płuco, ale okazało się, że nowotwór zaatakował również węzły chłonne. 30 listopada stracił przytomność i po reanimacji znowu trafił do szpitala. 5 grudnia Disney obchodził swoje 65. urodziny, odwiedziły go żona i córki (jedna z nich była adoptowana), ale nie był już w dobrej formie. Zmarł 15 grudnia 1966 roku.

Wiadomość o jego śmierci pojawiła się na czołówkach gazet na całym świecie. Na polecenie ustępującego gubernatora Kalifornii, Edmunda G. Browna, flagi na terenie całego stanu zostały opuszczone do połowy. Ówczesny gubernator elekt Ronald Reagan powiedział: "Brak mi słów, aby wyrazić mój osobisty smutek. Świat jest teraz uboższy". Podobno po śmierci Walta Disneya, Hoover polecił wykreślenie jego nazwiska z akt FBI.

Po skremowaniu Walt Disney został pochowany na cmentarzu w Glendale, w Kalifornii. Długo krążyły plotki, że jego ciało zostało zahibernowane, a funkcje życiowe mają zostać przywrócone po 100 latach, czyli w 2066, kiedy prawdopodobnie zostanie wynalezione lekarstwo na raka. Rodzina Disneya dość długo unikała komentowania tych legend. Dopiero w 2012 roku córka Walta Disneya, Diane Disney Miller potwierdziła, że jej ojciec po śmierci został poddany kremacji. "Dzieciaki cały czas zagadywały moje dzieci: 'Czy to prawda, że wasz dziadek jest zamrożony?'. Nie mogłam tego znieść" - powiedziała.

W 2019 roku powstała platforma streamingowa Disney+, będąca domem dla filmów i programów Disneya, Pixara, Marvela, "Gwiezdnych wojen", National Geographic oraz wielu innych.

Serwis zajmuje się głównie dystrybucją filmów i seriali telewizyjnych wyprodukowanych przez Walt Disney Studios i Walt Disney Television oraz dostarcza treści marek należących do firmy: Marvel, National Geographic, Pixar i "Star Wars". Na potrzeby platformy produkowane są również oryginalne filmy i seriale dostępne tylko w tym serwisie.

Disney+ zadebiutował 12 listopada 2019 roku w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Holandii. Pierwszego dnia platforma zanotowała ponad 10 milionów subskrybentów. W Polsce został uruchomiony 14 czerwca 2022 roku.