Trzy książki o Godardzie

Przygotowana specjalnie z okazji retrospektywy filmów francuskiego twórcy "Pasja. Filmy Jean-Luka Godarda" Ewy Mazierskiej stanowi pierwszą od blisko czterdziestu lat

polską monografię "papieża Nowej Fali".

- Jakie jest kino Godarda? Jego najlepsze podsumowanie znalazłam na okładce jednego z wydań jego filmów na DVD: "częściowo poezja, częściowo dziennikarstwo, częściowo filozofia". Dla mnie najwięcej jest w nim poezji, tak jak rozumie ją Vladimir Nabokov - jako sztuki z ambicjami do zawarcia wszystkiego w jednej "kropli": dania świadectwa różnym aspektom ludzkiego doświadczenia, wychwytując jednak to, co w nim istotne, i przedstawiając to w sposób eliptyczny. Oznacza to, że widz filmów Godarda musi włożyć znaczny wysiłek, by móc zrekonstruować czy skonstruować ich znaczenie. Powinno się to jednak opłacić - bez znajomości filmów Godarda nie możemy bowiem mówić, że znamy europejskie czy światowe kino, a znając jego filmy, mamy klucz do historii kina i, jak wierzę, potrafi my również odgadnąć jego przyszłość - pisze autorka "Pasji..."

Kolejną książkową pozycją, poświęconą Godardowi jest "Godard. Seminaria w PWSFTViT (1984-1985)" - zbiór analiz filmów francuskiego reżysera dokonanych przez Grzegorza Królikiewicza. Analizy Godarda, których dokonał Królikiewicz, nie zostały nigdy wcześniej opublikowane - dostępne były wyłącznie jako zapis jego seminariów

z "Analizy dzieła filmowego" na Wydziale Reżyserskim PWSFTViT w Łodzi.

Zapis seminariów Królikiewicza dzieli się na cztery części - "Wczesny Godard", "Nowszy Godard", "Ostatnie filmy Godarda" i dodatek "Co po Godardzie?". Królikiewicz analizuje i omawia ze studentami dwanaście filmów Godarda, m.in. "Do utraty tchu", "Alphaville", czy "Pasja".

W swej książce Królikiewicz sytuuje Godarda w zawrotnej ilości kontekstów, od Claude'a Levi-Straussa i Carla Gustava Junga po współczesną fizykę, cybernetykę i hipnozę.

Autor co krok funduje czytelnikowi zaskakujące wnioski, intelektualne krótkie spięcia i twórcze rozbiórki. Praktyka filmowa pozwala Królikiewiczowi na głęboką i szczegółową analizę nawet krótkich sekwencji czy audiowizualnych detali.

Trzecią książką, której wydanie towarzyszyć będzie retrospektywie reżysera podczas 10. edycji festiwalu ENH, będzie "Godard. Pasaże" autorstwa Pawła Mościckiego.

Bycie wizjonerem kina oznacza w przypadku Godarda nie tylko tworzenie filmów z dala od zastanych schematów i rewolucjonizowanie języka kinowego na wszystkich jego poziomach.

To także refleksja teoretyczna obejmująca filozofię obrazu, historię kina, koncepcję realizmu, itd. Książka "Godard. Pasaże" gromadzi w jednej, fragmentarycznej całości wypowiedzi reżysera, komentarze do jego twórczości oraz przekrojowe refleksje na temat różnych wątków jego pracy. Inspirowana "Pasażami" Waltera Benjamina ma być montażem myśli, narracji i problemów - czasem ujawniającym wewnętrzne sprzeczności i historyczne ograniczenia - pokazującym, że twórczość Godarda to przede wszystkim wydarzenie o randze filozoficznej.

Podczas tegorocznej edycji festiwalu Era Nowe Horyzonty, który odbędzie się we Wrocławiu w dniach 22 lipca - 1 sierpnia, swoje premiery będą miały także wydawnictwa, poświęcone innym bohaterom imprezy. Retrospektywę tureckiej kinematografii wesprze książka "Nowe Kino Turcji" pod redakcją Jana Topolskiego, będąca antologią tekstów krytyków i filmoznawców tureckich, niemieckich, angielskich i polskich ilustrowana zdjęciami z filmów oraz fotografiami reżyserów.

W związku z retrospektywą braci Quay w ramach10. edycji Era Nowe Horyzonty, dwóch

młodych krytyków, Kuba Mikurda i Michał Oleszczyk (autorzy "Kina wykolejonego. Rozmów

z Guyem Maddinem", Kraków 2009) odbyło cykl rozmów ze Stephenem i Timothym Quayami,

omawiając kolejne filmy w ich dorobku, pytając o inspiracje filmowe, literackie, malarskie i muzyczne. "Trzynasty miesiąc. Kino braci Quay" uzupełnią eseje krytyczne m.in. Marcina Giżyckiego, Piotra Dumały, Jakuba Momro i Adriany Prodeus. Tekstom towarzyszyć będzie równoległa narracja wizualna, złożona ze zdjęć, szkiców, kolaży i dodatkowych materiałów graficznych.

Niezwykle ciekawie zapowiada się również premiera dwujęzycznego wydawnictwa "Dzieje grzechu. Surrealizm w kinie polskim / Story of Sin. Surrealism in Polish Cinema"

pod redakcją Kuby Mikurdy i Kamili Wielebskiej. Książka ma spełniać podwójną funkcję - przed czytelnikiem polskim odsłaniać "źle obecne", nieoczywiste, alternatywne oblicze rodzimej kinematografii; dla czytelnika anglojęzycznego zaś stanowić ma bezcenny przewodnik po surrealistycznej terra incognita, której zarysy autorzy zbioru rozpoznają w filmach Wojciecha Jerzego Hasa, Waldemara Borowczyka, Andrzeja Żuławskiego, Romana Polańskiego, Jana Lenicy, Piotra Szulkina, Grzegorza Królikiewicza, Lecha Majewskiego, Tadeusza Konwickiego i innych twórców.

Impulsem do powstania książki była dziesiąta rocznica śmierci kolejnego z bohaterów 10. edycji ENH - Wojciecha Jerzego Hasa.

Wystawie poświęconej temu twórcy będzie towarzyszył katalog, w którym znajdzie się rozbudowana, możliwe najbardziej szczegółowa z dotychczas opublikowanych biografia J. W. Hasa. Miejsce typowych dla tego typu publikacji tekstów krytycznych zajmą fotosy, zdjęcia z planów filmowych oraz fotografie prywatne, którymi spróbujemy opowiedzieć o życiu i twórczości wybitnego reżysera.