Sputnik nad Polską po raz piąty

Oprócz Konczałowskiego, wśród gości "Sputnika" będą m.in. doradca prezydenta Rosji ds. kultury Jurij Łaptiew oraz - najprawdopodobniej - znany reżyser Andriej Zwiagincew (ur. 1964), wielokrotnie nagradzany, w tym w Wenecji i Cannes, twórca filmów "Powrót" (2003) i "Wygnanie" (2007) - poinformowała dyrektor festiwalu, Małgorzata Szlagowska-Skulska.

Program tegorocznej edycji "Sputnika" jest bardzo bogaty. Jego elementami, oprócz licznych spotkań publiczności z rosyjskimi artystami, będą np: debata z udziałem słynnych kosmonautów - m.in. z człowiekiem, który jako pierwszy w historii wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną i odbył kosmiczny spacer oraz konkurs dla najciekawszych nowych filmów rosyjskich (jury przewodniczył będzie Krzysztof Zanussi).

Festiwal, nad którym patronat honorowy objął prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew, potrwa do 27 listopada. Będzie organizowany w Kinotece i kinie Kultura.

Reżyser i scenarzysta Andriej Konczałowski przyleci do Warszawy w sobotę, 19 listopada, rano. Na festiwalu odbędzie się retrospektywa jego filmów. W polskiej stolicy artysta spędzi trzy dni. W sobotę wieczorem będzie uczestniczył w gali otwarcia festiwalu w Sali Kongresowej w Pałacu Kultury i Nauki. W niedzielę w południe spotka się z dziennikarzami na konferencji prasowej w kinie Kultura (konferencja będzie otwarta również dla publiczności). Następnie w niedzielę po południu weźmie udział w warsztatach reżyserskich w Kinotece. Wreszcie, w poniedziałek rano, spotka się w Kinotece z widzami. Warszawę opuści w poniedziałek późnym wieczorem.

Andriej Konczałowski, ur. w 1937 r. w Moskwie - jeden z najwybitniejszych twórców rosyjskiego kina, w dorobku mający także wiele filmów produkcji amerykańskiej - jest synem poety Siergieja Michałkowa i starszym bratem innego znanego reżysera, Nikity Michałkowa (przyjęty przez artystę pseudonim "Konczałowski" to panieńskie nazwisko jego matki).

Filmy Konczałowskiego pokazywano na najważniejszych festiwalach. "Syberiada" z 1979 r. została np. uhonorowana Nagrodą Jury w Cannes, "Wujaszek Wania" z 1971 r. zdobył Srebrną Muszlę w San Sebastian, a za "Dom wariatów" z 2002 r. przyznano Nagrodę Jury w Wenecji.

W 1966 r. Konczałowski współpracował ze znakomitym reżyserem Andriejem Tarkowskim przy scenariuszu jego filmu "Andriej Rublow". Współpracę Konczałowski nawiązał również z amerykańskim przemysłem filmowym. W 1985 r., na podstawie scenariusza Akiry Kurosawy, wyreżyserował "Uciekający pociąg" z Jonem Voightem w obsadzie, wyróżniony trzema nominacjami do Oscara. Rok wcześniej zrealizował w Stanach Zjednoczonych film "Kochankowie Marii" z Nastassją Kinski. W 1997 r. wyreżyserował w USA telewizyjną produkcję "Odyseja", adaptację dzieła Homera (producentem tego filmu był Francis Ford Coppola, w obsadzie znaleźli się Armand Assante, Greta Scacchi i Isabella Rossellini).

Inne filmy Konczałowskiego to m.in.: "Tango i Cash" z Sylvestrem Stallone i Kurtem Russelem (1989, produkcja USA, reżyseria wspólnie z Albertem Magnolim), nominowany do nagrody Emmy telewizyjny "Lew w zimie" z Glenn Close (2003, USA), komedia "Homer i Eddie" z Whoopi Goldberg i Jamesem Belushim (1989, USA) oraz "Romanca o zakochanych" (1974, ZSRS).

W ramach retrospektywy Konczałowskiego w Warszawie zaprezentowanych zostanie dziesięć jego filmów, w tym debiut "Pierwszy nauczyciel" z 1965 r. oraz najnowsze dzieło reżysera, "Dziadek do orzechów" z 2010 r., film muzyczny, oparty na motywach baletu Piotra Czajkowskiego, z Elle Fanning i Johnem Turturro w obsadzie.

Jednym z najciekawszych punktów w programie "Sputnika" będą także dwie projekcje (17 i 20 listopada) filmu "Faust" w reżyserii Aleksandra Sokurowa, który wygrał tegoroczny festiwal w Wenecji. "Faust" Sokurowa jest adaptacją dzieł Johanna Wolfganga Goethego i Tomasza Manna, w śmiałej reżyserskiej interpretacji.

"Są filmy, które sprawiają, że płaczesz. Są filmy, które cię rozśmieszają. Ale są i takie, które zmieniają twoje życie. 'Faust' jest jednym z nich" - powiedział przewodniczący weneckiego jury, uzasadniając werdykt. Sam Sokurow nazwał swoje dzieło "pełnym koloru, eleganckim obrazem z muzyką Straussa, o zapachu czekolady".

Zobacz zwiastun filmu "Faust":

Tegoroczna edycja "Sputnika" będzie miała dwa otwarcia. Oficjalna ceremonia rozpoczęcia festiwalu odbędzie się dopiero w sobotę, w Sali Kongresowej. Podczas gali specjalny list od Dmitrija Miedwiediewa odczyta prezydencki doradca, Jurij Łaptiew. Z kolei w czwartek - czyli w dniu, kiedy zaczną się festiwalowe projekcje - wydarzeniami inaugurującymi 5. edycję "Sputnika" staną się pokaz "Fausta" w Kinotece oraz koncert polsko-rosyjskiego zespołu Samokhin Band (mieszanka jazzu, funky, rock'n'rolla i wschodniego folku) w klubie "1500 m2 do wynajęcia" na Powiślu.

W związku z przypadającą w tym roku 50. rocznicą pierwszego lotu człowieka w kosmos festiwal będzie miał "kosmiczne akcenty". Zaprezentowana zostanie klasyka rosyjskiej fantastyki oraz filmy ukazujące społeczny odbiór pierwszych kosmicznych sukcesów, m.in. "Droga ku gwiazdom" Pawła Kłuszancewa, "Solaris" Andrieja Tarkowskiego czy "Papierowy żołnierz" Aleksieja Germana-młodszego.

W planetarium w Centrum Nauki Kopernik 20 listopada odbędzie się debata z udziałem słynnych kosmonautów. Gośćmi z Rosji będą Aleksiej Leonow (ur. 1934) i Jurij Baturin (ur. 1949). Leonow, pilot, jest pierwszym człowiekiem, który wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną i odbył kosmiczny spacer (spacer ten miał miejsce 18 marca 1965 r., trwał 12 minut i 9 sekund). Baturin to były doradca prezydenta Borysa Jelcyna, który został kosmonautą i spędził dwa tygodnie na stacji orbitalnej Mir (1998 r.). Udział w spotkaniu weźmie również polski astronauta Mirosław Hermaszewski (ur. 1941).

O nagrodę dla najlepszego film w festiwalowym konkursie głównym walczyć będzie 14 nowych rosyjskich produkcji, wśród nich: "Beduin" Igora Wołoszyna - wstrząsająca historia zdeterminowanej matki, próbującej ratować życie dziecka; "Dolina róż" Dmitrija Czerkasowa - o człowieku szukającym upragnionego spokoju w wiosce rybackiej, który to spokój zostaje zakłócony po pojawieniu się tajemniczej kobiety; "Palacz" Aleksieja Bałabanowa - niezwykła historia weterana wojny w Afganistanie; "Syberia. Monamur" Sławy Ross - o "surowej Syberii i o przyjaźni chłopca z dzikim psem"; "W sobotę" Aleksandra Mindadze - o pierwszym dniu po awarii elektrowni w Czarnobylu; a także "Faust" Sokurowa. W jury konkursu zasiądą reżyserzy Krzysztof Zanussi (przewodniczący) i Marcin Wrona oraz krytyk filmowy Barbara Hollender.

W związku z festiwalem "Sputnik" do Warszawy przyjedzie z Rosji ok. 60 gości specjalnych, wśród nich znani twórcy - oprócz Konczałowskiego i Andrieja Zwiagincewa (który na razie wstępnie zadeklarował swój udział w imprezie), m.in. reżyserzy Igor Wołoszyn, Andriej Smirnow, Michaił Kalik i Walery Pendrakowski.

Organizatorami festiwalu są prezes Fundacji Wspieram Małgorzata Szlagowska-Skulska oraz prezes Europejskiej Agencji Reklamowej Piotr Skulski.