Sportowe emocje na dużym ekranie

Królem kinowych ekranów w latach 30. XX wieku stał się w Stanach Zjednoczonych pływak Johnny Weissmuller. Urodzony w 1904 roku w niegdysiejszych Austro-Węgrzech sportowiec wcielił się, jako pierwszy w historii kina w Tarzana w luźnej adaptacji powieści Edgara Rice'a Burroughsa zatytułowanej "Człowiek-małpa" (1932).

Film przygodowy Willarda S. Van Dyke'a okazał się sukcesem - tak wielkim, że Weissmuller powtarzał później swoją rolę jeszcze jedenaście razy i do tej pory pozostaje aktorem najbardziej związanym ze wspomnianym bohaterem. Szczególnie doceniany był jego charakterystyczny krzyk, który stał się symbolem Tarzana. Z tym okrzykiem Weissmuller był tak kojarzony, że puszczono go nawet na pogrzebie sportowca w 1984 roku.

Nim jednak Weissmuller stał się aktorem, był gwiazdą Igrzysk Olimpijskich - pięciokrotnym mistrzem w pływaniu i brązowym medalistą w piłce wodnej. Do tego aż 67 razy bił światowe rekordy, w tym jako pierwszy człowiek w historii - w 1922 roku - przepłynął 100 metrów stylem dowolnym w mniej niż minutę (58,6 sek.). Rekord ten należał do niego przez 12 lat.

Nieco mniejsze sukcesy i w sporcie, i w aktorstwie odnosił Tor Johnson. Szwedzki zapaśnik (nazywany The Super Swedish Angel) wspominany jest dziś jednak niemal równie dobrze jak Weissmuller. Do historii kina przeszedł jako jeden z ulubionych aktorów Eda Wooda - tytułowanego najgorszym reżyserem wszech czasów. Wrestler pojawił się także w najmniej udanym z filmów Wooda - "Planie 9 z kosmosu" (1959).

W tym bardzo źle zrealizowanym horrorze science fiction Johnson wcielił się w Inspektora Dana Claya - policjanta, który rozwiązuje zagadkę tajemniczych morderstw na cmentarzu. Z brutalnymi zabójstwami powiązani są zombie i kosmici. "Plan 9 z kosmosu" zasłynął głównie jako ostatni film słynnego Beli Lugosiego - odtwórcy roli wampira Draculi w serii klasycznych horrorów wytwórni Universal.

Tor Johnson natomiast, mimo znaczącej masy (181 kilogramów), kariery strongmana i nieco przerażającej postawy, często wspominany był przez kolegów z planu, jako łagodny i dobroduszny człowiek. Partnerująca mu w "Planie 9" Valda Hansen porównała go do "bułki pełnej cukru".

W komedii kryminalnej Marka Piwowskiego ("Rejs") "Przepraszam, czy tu biją?" (1976) spotkali się aż dwaj wybitni polscy bokserzy i mistrzowie olimpijscy: Jerzy Kulej, sięgający po złoto dwukrotnie (w Tokio w 1964 roku i w Meksyku w 1968 roku), i Jan Szczepański, złoty medalista z Monachium (1972). Obaj zagrali w filmie głównych bohaterów: inspektorów Milde i Górnego, którzy usiłują złapać sprytnego przestępcę, Belusa (Zbigniew Rychter).

Polscy olimpijczycy w filmie Piwowskiego wykazują się dużym dystansem, za który chwalił ich Daniel Olbrychski. - Mieli w sobie sporo luzu. Przed kamerami czuli się swobodnie - opowiadał po latach aktor. Bokserzy na planie mogli pochwalić się umiejętnościami - ich profesjonalnym ciosom żaden gwiazdor nie mógłby dorównać. Dzięki tym rolom pamiętani są nie tylko z osiągnięć sportowych.

W znacznie poważniejsze tony w dramacie "Ucieczka do zwycięstwa" z 1981 roku uderzył wybitny reżyser John Huston ("Sokół maltański"). Akcja filmu rozgrywa się w niemieckim obozie jenieckim, w którym eksperci od propagandy organizują mecz między Niemcami a drużyną jeńców wojennych. Ci drudzy w trakcie przerwy planują zbiec z faszystowskiego obozu. Dramatyczna fabuła została oparta na tzw. meczu śmierci, który rozegrany został w Kijowie w 1942 roku.

We wspomnianych jeńców wcielają się w "Ucieczce do zwycięstwa" największe gwiazdy piłkarskiego świata lat 70. i 80. - Brazylijczyk Pele, Polak Kazimierz Deyna i angielski obrońca Bobby Moore. Znakomici piłkarze partnerują tu takim aktorom, jak Michael Caine, Sylvester Stallone i Max von Sydow. "Ucieczka do zwycięstwa" stała się już obrazem kultowym. Powszechnie uznawana jest za jeden z najlepszych filmów łączących piłkę nożną i kino.

Bardzo poważną aktorską karierę miał za sobą Władysław Komar - polski mistrz olimpijski w pchnięciu kulą z Monachium (1972). Zagrał u samego Romana Polańskiego w wysokobudżetowych "Piratach" z 1986 roku, wcielając się w jednego z tytułowych morskich złoczyńców, Jesusa.

Nie był to jednak jedyny aktorski wyczyn Komara, który swoich sił próbował również na scenie teatralnej i w kabarecie, a do kina wracał jeszcze kilkanaście razy, m.in. w "Kilerze" Juliusza Machulskiego.

Sportowo Komar także należał do najbardziej wszechstronnych polskich zawodników. W trakcie kariery był nie tylko miotaczem kulą, ale i bokserem, rugbistą oraz mistrzem Polski w dziesięcioboju. Zginął tragicznie - w wypadku samochodowym wraz z mistrzem olimpijskim w skoku o tyczce, Tadeuszem Ślusarskim w 1998 roku.

Swego czasu sporo "szumu" narobił wokół siebie O.J. Simpson, słynny amerykański futbolista o pseudonimie "The Juice" ("Sok"), zawodnik ligi NFL. Szczególnie często wytykano mu przestępczą przeszłość - w wieku zaledwie 15 lat był aresztowany i sądzony za kradzieże, które organizował jako członek gangu "Wojowników perskich".

Prawdziwy skandal wywołał jednak wytoczony mu proces o zabójstwo żony w 1994 roku, gdy, choć był głównym oskarżonym, nie udało się udowodnić jego winy. Mimo to do więzienia trafił - w 2008 roku skazano go na 33 lata pozbawienia wolności za napad z bronią w ręku i porwanie.

Zanim doszło do tych wydarzeń, Simpson zdążył pokazać się na dużym ekranie. Wcielił się w detektywa Nordberga w trzech częściach kultowej "Nagiej broni". Dla kontrastu z życiem prywatnym, w serii komediowych filmów grał postać obdarzoną niezwykłą delikatnością...

W plebiscycie amerykańskiej agencji prasowej Associated Press koszykarz Michael Jordan zajął drugie miejsce w rankingu na najlepszych sportowców XX wieku. Jego nazwisko kojarzone jest jednak nie tylko w Stanach Zjednoczonych - zna je niemal każdy fan sportu na całym świecie. Gwiazdor NBA tę popularność skutecznie wykorzystuje - promuje własną markę odzieży sportowej, zajmuje się działalnością charytatywną, jest współwłaścicielem klubu Charlotte Hornets.

Nie ominęła go również przygoda związana z kinem. Zagrał samego siebie w kilku produkcjach. Najsłynniejszy był występ słynnego koszykarza w familijnej produkcji "Kosmiczny mecz" Joego Pytki z 1996 roku, łączącej film aktorski z animacją. W produkcji, poza Jordanem, występują animowani bohaterowie "Zwariowanych melodii": królik Bugs i kaczor Duffy, a także między innymi Bill Murray.

Choć film zebrał bardzo słabe recenzje, do dziś jest oglądany przez widzów, a w momencie premiery stał się niemal wizytówką sławnego koszykarza i udowodnił, że ten wybitny sportowiec nie tylko na trybuny może przyciągać prawdziwe tłumy.

Angielski piłkarz Vinnie Jones jako aktor debiutował w 1998 roku w filmie Guya Richiego "Porachunki". Najlepiej pamiętany jest jednak z udziału w dwa lata późniejszym "Przekręcie" tego samego reżysera, gdzie wcielił się w bandziora - Kulozębnego Tony'ego. W tego typu rolach Jones na ekranie pojawiał się zresztą najczęściej. Niemal każdy reżyser, z którym pracował, widział w nim twardziela i czarny charakter.

Bardzo zdystansowany do aktorstwa i pełen poczucia humoru Jones, swoją karierę aktorską wciąż z sukcesami kontynuuje (m.in. "Nocny pociąg z mięsem" z 2008 roku), choć najczęściej w dość niszowych projektach. Dla części widzów stał się rozpoznawalny przede wszystkim jako aktor. Miłośnicy futbolu wspominają go jednak głównie jako świetnego piłkarza, który w barwach Wimbledonu zdobył w 1988 roku Puchar Anglii.

Podczas jednego z futbolowych spotkań w 1995 roku Eric Cantona kopnął obrażającego go kibica, za co na 8 miesięcy został zawieszony i przez ten czas rozważał porzucenie swojego klubu - Manchesteru United. Wybitny francuski piłkarz już wtedy stał się gwiazdą filmu - nagranie z tego wydarzenia cieszyło się wielką popularnością wśród fanów. Ostatecznie niepokorny strzelec, zdobył 165 bramek w 440 meczach, opuścił angielską drużynę w 1997 roku i wtedy postawił na kino.

Choć na ekranie nie stał się tak wielką legendą jak na murawie, zdobył szczególne uznanie widzów komediową rolą w filmie "Szukając Erica" Kena Loacha z 2009 roku. Zagrał tam... samego siebie, idola głównego bohatera - cierpiącego na depresję listonosza. Nie był to jednak jego jedyny występ aktorski. We wspomnianym 1995 roku wcielił się w rugbistę w filmie "Szczęście jest na łące". W bardzo drobnej roli można było podziwiać go także w "Elizabeth" (1998) u boku Cate Blanchett.

Mając zaledwie 20 lat, stał się najmłodszym mistrzem świata wagi ciężkiej w historii boksu. Ze względu na swoją agresywność na ringu nazywany był "Bestią" - o jego podejściu do sportu najlepiej świadczy fakt, że podczas jednej z walk odgryzł przeciwnikowi kawałek ucha. Na dużym ekranie Mike Tyson wykreował jednak znacznie przyjaźniejszy wizerunek.

Sympatię wszystkich widzów wzbudził przede wszystkim dzięki roli w komedii "Kac Vegas" (2009) Todda Philipsa, gdzie wyróżnił się jako posiadacz tygrysa porwanego przez głównych bohaterów oraz właściciel bardzo słabego wokalu - w filmie Tyson "śpiewa" piosenkę "In The Air Tonight" Phila Collinsa. W drobnej, śpiewającej roli powrócił także w kontynuacji filmu, "Kac Vegas w Bangkoku" z 2011 roku. I choć udowadnia, że aktorem zbyt dobrym nie jest, na ekranie prezentuje łagodność i dystans, o jakie, patrząc na Tysona, byśmy go nie posądzili...