Pięć Smaków: Kino Malezji

Malezja, nazywana wraz z Singapurem tygrysem Azji Południowo-Wschodniej, to kulturowo najgorętszy kraj regionu. Kraj fascynujący różnorodnością etniczną, w którym technologicznemu postępowi towarzyszy staranne pielęgnowanie tradycji. Po długim okresie konfliktów na tle narodowościowym, od lat w pokoju żyją tu obok siebie przede wszystkim trzy społeczności: rdzenna - malajska, chińska i mniej liczna, hinduska. Każda prezentuje zupełnie, często skrajnie inne wartości, wyznaje inną religię, z których dominującą jest Islam.

Współczesna sztuka Malezji, także filmowa, wraz z gospodarczym ożywieniem ostatniej dekady, przechodzi istotne przemiany. Choć wśród produkcji rodzimego przemysłu kinematograficznego dominują melodramaty i kino akcji, silnie rozwija się także kino autorskie i niezależne. Obrazy "malezyjskiej nowej fali" są obecne i wyróżniane na najważniejszych międzynarodowych festiwalach filmowych. Coraz częściej tytuły niekomercyjne odnoszą sukces w narodowych box-office'ach, powstaje też coraz więcej filmów środka. Aktualnie w Malezji produkuje się prawie 100 filmów rocznie. W tych statystykach kraj jest liderem regionu.

"Focus: Malezja" - jedna z głównych sekcji Pięciu Smaków, dedykowana jest młodemu pokoleniu filmowców malezyjskich, którzy biorą udział w przemianach rodzimego kina i w autorski, odważny sposób pokazują codzienność swojego kraju.

Trzonem sekcji będzie przegląd filmów jednego z najbardziej obiecujących reżyserów Wschodniej Azji - Woo Ming Jina, który w swojej pracy skupia się na relacjach natury i człowieka. Portretuje życie zwykłych Malezyjczyków, mieszkających na nietkniętej nowoczesnością prowincji, przysłuchuje się historiom opowiadanym przez otaczających go ludzi. Widzowie Pięciu Smaków obejrzą jego przedostatni film: "Fabryka tygrysów" (2010), który zaprezentowano w "Piętnastce reżyserów" - prestiżowej sekcji festiwalu w Cannes. To historia nastolatki Ping Ping, rozgrywająca się w środowisku migrantów z Birmy. Dziewczyna pomaga ciotce pracując na prowadzonej przez nią farmie, marzy o wyjeździe do Japonii. Ping Ping nie wie, że jej ciotka zaangażowana jest także w handel dziećmi. Pewnego dnia dowiaduje się prawdy.

"Słoń i morze", film Woo Ming Jina z 2007 roku, to rozgrywająca się w opanowanej przez epidemię rybackiej wiosce, opowieść o izolacji człowieka we współczesnym świecie. Niespiesznie prowadzona, rwana narracja pomaga przenieść się widzowi w oddalony od głównego nurtu życia świat, w którym nic nie przynosi nadziei na odmianę.

Tytuł kolejnego filmu - "Kobieta w ogniu szuka wody" (2009) - to parafraza buddyjskiego powiedzenia interpretowanego przez reżysera jako wyraz akceptacji losu, który jest dany. Po raz kolejny Woo Ming Jin pokazuje bohaterów żyjących na dalekiej prowincji, współistniejących i zmagających się z naturą. Kobieta w ogniu... opowiada o miłości i odrzuceniu, po którym żal nie opuszcza jednego z bohaterów do końca jego życia, o wyborach, dojrzewaniu i szansie na wybaczenie.

Ostatni pełnometrażowy film reżysera z 2011 roku pt. "Seru", który także zostanie zaprezentowany na festiwalu, to wyjątkowa, w dotychczasowym dorobku twórcy, pozycja. Jest to krwawy horror typu slasher, zrealizowany w konwencji udawanego dokumentu. Jak mówi reżyser: "chciałem zrobić coś dla moich sąsiadów i znajomych, którzy nudzili się na moich filmach". Z podobną motywacją powstały telewizyjne "Dni turkusowego nieba" (2008), które także znalazły się w programie przeglądu.

Poza retrospektywą, w sekcji znajdzie się wyróżniony głównymi nagrodami na festiwalach w Pusan i Rotterdamie, pełnometrażowy debiut Tan Chui Mui - "Love Conquers All" (2006). Młoda dziewczyna przenosi się z prowincji do Kuala Lumpur. Tam, pomimo czekającego na nią w domu narzeczonego, wdaje się w romans, który stopniowo przeradza się w coraz głębszą, fatalną zależność. Inny film "nowej fali" który pokaże Pięć Smaków to "Rain Dogs" (2006) w reżyserii Ho Yuhang - historia chłopca z małego miasteczka, który po ukończeniu szkoły trafia do dużego, głośnego Kuala Lumpur. Film urzekał widzów najważniejszych światowych festiwali filmowych swoją niezwykłą, wrażliwą atmosferą.

"Songlap" (2011) w reżyserii Fendiego Mazlana i Farizy Azliny oraz "Bunohan" (2011) w reż. Daina Saida to filmy, które przebojem zdobyły szczyty malezyjskich box-office'ów. Pierwszy z nich to mięsisty dramat, który prowadzi widzów w najmroczniejsze zakątki stolicy Malezji. Opowieść o dwóch braciach zajmujących się nielegalnym handlem dziećmi, z których jeden, po śmierci przyjaciela, podejmuje walkę o odkupienie próbując pomóc jego siostrze.

Kick-boxer, który uciekł przed śmiertelnym pojedynkiem, ścigający go zabójca i skorumpowany biznesmen to bohaterowie drugiego filmu: Bunohan - trzej bracia, którzy w ciągu lat rozłąki stali się sobie obcy. Spotykają się w rodzinnej wiosce, gdzie wychodzące na światło dzienne sekrety ich ojca pogłębiają pasmo gwałtu, zdrady i śmierci.

W programie "Focus: Malezja" znalazł się również wyjątkowy nowelowy film "15Malaysia" (2010), będący komentarzem młodych twórców do otaczającej ich rzeczywistości. Wśród reżyserów biorących udział w projekcie są najważniejsze nazwiska malezyjskiego kina, w tym Yasmin Ahmad. Reżyserka, która zmarła niepodziewanie 3 lata temu, w swoich filmach zwykła poruszać istotne tematy podziałów etnicznych i społecznych nierówności. Zagadnienia te pokazywała często w romansowej estetyce bollywoodu, która jednakże nie umniejszała ich ważności. Widzowie Pięciu Smaków zobaczą również ostatni pełnometrażowy film Yasmin Ahmad - "Talentime" z 2009 roku, w którym konkurs talentów splata losy bohaterów należących do odmiennych nacji.

Festiwal filmowy Pięć Smaków odbędzie się w Warszawie w dniach 24-30 października 2012 w kinach Muranów i Praha. Organizatorem Pięciu Smaków jest Fundacja Sztuki Arteria.