"Kariera Nikosia Dyzmy": W każdej epoce taki jak on znajdzie sobie miejsce

"W naszej polskiej rzeczywistości groteska nieśmiało naśladuje życie. Ostatnie dziesięć lat demokracji nauczyło nas, że wszelkie, nawet najbardziej niezwykłe czy absurdalne scenariusze mogą zrealizować się w życiu ze zdumiewającą zbieżnością" - mówił o swym filmie "Kariera Nikosia Dyzmy" w 2002 roku Jacek Bromski.

Dlaczego autor filmów "Sztuka kochania", "Kuchnia polska", "U Pana Boga za piecem", "Dzieci i ryby", "To ja, złodziej" sięgnął po powieść Tadeusza Dołęgi-Mostowicza?

Nikodem Dyzma to tytułowy bohater powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza "Kariera Nikodema Dyzmy", wydanej w 1932 roku. Trudno o bardziej współczesnego bohatera.

"Dołęga-Mostowicz opowiadał o awansie społecznym prostaka w czasach, kiedy krajem rządziły elity, a ich głupota stwarzała doskonałe warunki do takich właśnie przypadkowych karier. Rzeczywistość Trzeciej Rzeczypospolitej przerosła fantazję pisarza. Dzisiaj wymowa powieści Dołęgi-Mostowicza brzmi naiwnie. Rządzić może naprawdę każdy i to już nie jest fikcja literacka. Wsparty wielowiekową tradycją etos polityka w służbie narodu dewaluuje się z roku na rok. Zawód polityka jest jednym z najgorzej ocenianych i postrzeganych przez społeczeństwo" - opowiadał jeszcze przed premierą filmu Bromski.

Główne role w swym filmie reżyser powierzył Cezaremu Pazurze i Annie Przybylskiej. Dlaczego właśnie im?

"Dyzma ma twarz Cezarego Pazury, ulubionego aktora młodzieży, którego talent komediowy jest zjawiskiem osobnym w polskim kinie. Wierzę, że film przyciągnie do kin młodych, a nawet bardzo młodych ludzi, którzy oprócz dobrej zabawy znajdą w niej cząstkę prawdy o świecie, w jakim się urodzili i w jakim żyją" - uzasadniał swój wybór Bromski.

"Zastanawiałem się nad tym, kto to jest - Dyzma. I doszedłem do wniosku, że Dyzma to jest zjawisko. Tak jak zjawiskiem jest na przykład - wallenrodyzm czy dulszczyzna. Chciałem zrobić film o zjawisku "dyzmizmu": prostak i cham robi karierę, dochodząc do szczytów władzy. O tym jest ten film. Jego pomysł jest jak najbardziej współczesny i mocno osadzony w realiach. Ten rodzaj kariery znamy już z obserwacji i doświadczenia. Mógłbym z miejsca wymienić kilka nazwisk współcześnie żyjących Dyzmów" - opowiadał o filmie Cezary Pazura.

Ukochaną tytułowego bohatera, żonę ministra Jaszuńskiego, brawurowo zagrała Anna Przybylska.

"Weszła na plan i od razu zdobyła serce całej ekipy. W ekskluzywnej restauracji w Łodzi ekipa rejestrowała pierwszą randkę Nikosia i ministrowej Jaszuńskiej. Ania wyrzuciła z siebie potoki słów, myląc się zaledwie raz. Bromski był zachwycony" - relacjonowała jedna z osób z produkcji.

"Jak ją pierwszy raz zobaczyłem, posłuchałem jak gada, to od razu przerobiłem pod nią rolę" - przyznał reżyser.

"Polskie kino zna dobrze Nikodema Dyzmę. Spotykamy go w każdej epoce, bo taki jak on zawsze znajdzie sobie miejsce" - mówił Jacek Bromski podczas realizacji swojej wersji.

Polscy widzowie najpewniej pamiętają znakomity serial Jana Rybkowskiego i Marka Nowickiego z 1980 roku "Kariera Nikodema Dyzmy". Tytułową rolę zagrał w nim rewelacyjny Roman Wilhelmi. Jan Rybkowski wrócił po latach do Dyzmy. Jeszcze w 1956 roku nakręcił film "Nikodem Dyzma", z udziałem gwiazdy kina przedwojennego Adolfa Dymszy w głównej roli.

"Dyzma to postać nieśmiertelna. Ma nie tylko swoich poprzedników, ale i następców. Jest wszechobecny w każdym miejscu i w każdym czasie" - pisał o serialu tygodnik "Ekran".

Autorem scenariusza "Kariery Nikosia Dyzmy" był młody, debiutujący wówczas w zawodzie Tomasz Kępski. Piosenkę skomponował i wykonał Kuba Sienkiewicz z zespołu Elektryczne Gitary.

Na planie udało się zgromadzić plejadę gwiazd polskiego kina. W filmie, poza Cezarym Pazurą i Anną Przybylską, wystąpili: Krzysztof Globisz, Ewa Kasprzyk, Katarzyna Figura, Andrzej Grabowski, Krzysztof Pieczyński, Olgierd Łukaszewicz, Krzysztof Kowalewski, Mikołaj Grabowski czy Włodzimierz Press. W filmie zagrali nie tylko zawodowi aktorzy. W obsadzie znaleźli się również: w roli wiceministra gospodarki Terkowskiego - Lew Rywin, natomiast w roli ambasadora - ówczesny Przewodniczący Komitetu Kinematografii Tadeusz Ścibor-Rylski.

Zdjęcia do "Kariery Nikosia Dyzmy" trwały od 10 października do 21 listopada w Łodzi i okolicach, z wyjątkiem jednego dnia w porcie w Gdyni. Ekipa filmu, z której większą część stanowią łodzianie, liczyła około 40 osób. Jak na zaawansowaną jesień, warunki sprzyjały - w scenach plenerowych zawsze świeciło słońce. Według spekulacyjnych obliczeń, reżyser nazywany "Siłą spokoju" podniósł głos nie więcej niż 10 razy, co daje mu czołowe miejsce w rankingach najbardziej opanowanych europejskich twórców filmowych - podali producenci.

Więcej newsów o filmach, gwiazdach i programach telewizyjnych, ekskluzywne wywiady i kulisy najgorętszych premier znajdziecie na naszym Facebooku Interia Film.