Janosikowy Festiwal Filmowy w Krakowie

Trudno dzisiaj stwierdzić, dlaczego akurat Janosik został bohaterem tatrzańskich legend, podań i pieśni, a jego historia nadal stanowi inspirację dla pisarzy, malarzy, poetów, muzyków, a nawet twórców komiksów.

Juraj Janosik, syn poddanego Martina Janosika i Anny Cesnekovej, urodził się w styczniu 1688 roku w słowackiej wiosce Terchova. Z dokumentów historycznych jasno wynika, że rabował dwa lata i był wyjątkowo młodym harnasiem licznej grupy zbójników pochodzących z dzisiejszych terenów Polski, Czech i Słowacji. W mowie obrończej przed sądem Liptowskiej Żupy przyznał się do rabowania, ale odparł zarzut morderstwa, za który był skazany. Chociaż był ciężko torturowany, nie zdradził ani jednego imienia towarzyszy. Juraja Janosika 17 marca 1713 roku w wieku 25 lat skazano na najbardziej okrutną śmierć - powieszenie za żebro na haku.

Program festiwalu:

12.05 (niedziela)

18.00 - "Janosik" (Polska 1973, 131')

reż. Jerzy Passendorfer

wyst: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Anna Dymna

Film ten jest ubarwioną przygodowo - komediową kompilacją różnych podań i legend o dzielnym zbójniku Janosiku, gdyż "Janosików było tylu, ile legend o nim". Akcję filmu reżyser osadził na początku XIX w., w Polsce porozbiorowej podczas gdy historyczny Janosik żył sto lat wcześniej.

20.30 - "Janosik" (Słowacja 1921, 68')

reż. Ľudovít Jaroslav Siakeľ

wyst: Theodor Pištek, Mária Fábryová, Július Schmidt, Ludvík Hušek, František Horlivý, Karel Fiala, Vladimír Šrámek

Ramy historii tworzy wizyta grupy turystów w górskim szałasie , gdzie baca opowiada legendę o Janosiku. W miarę upływu czasu i rozwoju historii kolejni słuchacze zmieniają się w postacie z legendy. Jest to pierwszy długometrażowy film słowacki, bardzo nowoczesny jak na tamte czasy, mimo że zrealizowany przez ekipę bez żadnego filmowego doświadczenia. W 1995 roku film ten został wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

13.05 (poniedziałek)

18.00 - "Zbójnik Jurek" (Słowacja 1976, 78')

reż. Viktor Kubal

Pełnometrażowy film animowany o nowych przygodach słowackiego zbójnika Jura Janosika, który nienawidzi niesprawiedliwości i walczy przeciwko uciskowi społecznemu. Kubal w swoim filmie odrzuca patetyczny ton i heroiczny charakter bohatera, ale w zamian dodaje romantyczą nutę i szczyptę nowoczesnego humoru. Technika animacji Kubala nawiązuje do mistrzów Amerykańskiego "Złotego Wieku", a także artystycznych form typowych dla Normana McLarena i filmów światłocienia Lotty Reiniger.

20.00 - "Janosik" (Czechy 1936, 79')

reż. Martin Frič

wyst: Paľo Bielik, Zlata Hajdúková, Andrej Bagar, Theodor Pištek, Ján Borodáč, Elena Hálková

Przy realizacji tej pełnej napięcia i dynamiki historii reżyser wykorzystał elementy typowe dla amerykańskich filmów przygodowych i westernów, które połączył z wątkami miłosnymi. Dzięki malowniczym zdjęciom Pečenki w filmie kontrastowo przeplatają się piękne obrazy słowackich gór i folkloru z realistycznym odtworzeniem życia poddanych.

14.05 (wtorek)

20.00 - "Janosik" II cz. (Słowacja 1962-63, 90')

reż. Paľo Bielik

wyst: František Kuchta, Ctibor Filčík, Dušan Blaškovič, Ondrej Jariabek, Martin Ťapák, Jozef Kroner, Vojtech Brázdovič

W tej ekranizacji reżyser starał się wzbogacić ludowe podania o tło historyczne i społeczne, które uczyniło z Janosika narodowego bohatera, wojownika o prawa i wolność słowackiego ludu. Postać Janosika jest tutaj pozbawiona romantycznego stroju, który zrobił z niego bohatera indywidualnego, harnasia zbójników. "Janosik" Paľo Bielika był najbardziej kasowym filmem w dziejach słowackiej kinematografii.