"Kapitan" [recenzja]: Egzekutor

"Kapitan" powstał na podstawie biografii szeregowego Williego Herolda (wybitna kreacja Maxa Hubachera), którego po wojnie nazywano Egzekutorem Emsland. W kwietniu 1945 roku domniemany kapitan miał dwadzieścia lat. Przez czysty przypadek znalazł porzucony samochód z mundurem kapitana Luftwaffe. Od tego momentu został "panem kapitanem Heroldem". W ciągu kilku dni zmontował "specjalny oddział" wymierzający sprawiedliwość lokalnym "wrogom Rzeszy".

Robert Schwentke zrealizował film wojenny, w którym stara się pokazać wycinek życia tuż przed końcem II wojny światowej. Akcja "Kapitana" rozgrywa się na przełomie marca i kwietnia 1945 roku. Główny bohater - oprócz odwołań do biografii Herolda - ma reprezentować jednego z tysięcy żołnierzy, którzy w tamtym momencie jeszcze walczyli za Ojczyznę. Na początku to Willi jest ofiarą. Miota się bez celu, ucieka przed innymi egzekutorami i policją wojskową. Dzięki mundurowi oficera dostaje szansę na przetrwanie. Wykorzystuje ją w ekstremalny sposób.

Pomysł Herolda jest bardzo prosty. Jeśli przestałeś być zwierzyną łowną, musisz stać się łowcą. Swoją oficerską władzę Willi opiera na szacunku do munduru Wehrmachtu i karności niemieckiego żołnierza.

Jeden z najbardziej okrutnych fragmentów filmu to sceny w obozie Aschendorfermoor, który istniał od 1933 roku. Pod koniec wojny w barakach trzymani byli dezerterzy i inni żołnierze, którzy popełnili jakieś przestępstwa. Herold przeprowadza masakrę w obozie ku czci Hitlera, ale jednocześnie dla swojej własnej satysfakcji. Najbardziej podniecający w tym spektaklu władzy jest dla niego fakt, że nikt nie jest w stanie się mu przeciwstawić. Jednocześnie "kapitan" dzieli odpowiedzialność. Mordować mają wszyscy. Nikt nie może czuć się bezpieczny.

W "Kapitanie" widać chaos wojennej codzienności w ostatnim etapie, która bardziej przypomina szalony spektakl z elementami burleski, które zresztą pojawiają się pod koniec filmu. Nie obowiązują żadne zasady.

Oficerowie wspominają początek wojny. Tęsknią za czasami triumfu i jednocześnie przekraczają kolejne granice. Wszystkie instytucje, łącznie z sądami wojskowymi nadal pracują. Nadal ich wykładnia zależy od sytuacji. Dzięki temu jakakolwiek kara jest możliwa tylko tu i teraz. Orzekanie o winie zamienia się w kolejny spektakl, w którym winny koniec końców okazuje się nowym bohaterem.

Egzekucja Herolda odbyła się w połowie listopada 1946 roku.

8/10

"Kapitan" (Der Hauptmann), reż. Robert Schwentke, Polska, Niemcy, Francja 2017, dystrybutor: Aurora Films, premiera kinowa: 22 marca 2019 roku.