Jane Goodall - ur. 3.04.1934 w Londynie. Od dzieciństwa interesowała się przyrodą. Kiedy skończyła 10 lat, pod wpływem książek o przygodach dr. Dolittle, zaczęła interesować się zwierzętami. Marzyła o podróży do Afryki. Pierwszy raz wyjechała do Kenii za własne pieniądze w wieku 23 lat. Asystowała w badaniach dr. Louisa Leakey'a, który, doceniając jej nietuzinkową osobowość, zaproponował jej stałą pracę w rezerwacie. Dzięki temu mogła obserwować szympansy i poznawać ich zwyczaje. Po powrocie do Anglii kontynuowała pracę badawczą. W 1964 obroniła doktorat z etologii na Uniwersytecie w Cambridge.
Goodall badała szympansy w rezerwacie Gombe, nad brzegami jeziora Tanganika (dziś Tanzania). Stosowała niekonwencjonalne - jak na ówczesne czasy - metody badawcze. Z cierpliwością, determinacją i spokojem obserwowała zachowania zwierząt, a jej badania przyniosły zdumiewające odkrycia. Okazało się, że szympansy posługują się narzędziami, co w efekcie zmieniło obowiązujący dotąd pogląd, że człowieka od zwierząt odróżnia zdolność posługiwania się narzędziami. Goodall udowodniła również, że szympansy wykazują nie tylko empatię, lecz również zdolność do zabijania, złośliwości i wywoływania konfliktów, a więc w istocie są podobne do człowieka. Goodall była również przekonana, że zwierzęta należy badać w ich własnym środowisku gdyż niewola determinuje zachowania, które na wolności nie występują, co z kolei upowszechniło przekonanie o konieczności ochrony naturalnych warunków życia zwierząt, a także dziewiczej przyrody.
Goodall jest laureatką wielu prestiżowych nagród, w tym: nagrody J. Paula Getty'ego "za pomoc milionom ludzi w zrozumieniu wagi ochrony dzikiej przyrody naszej planety". Otrzymała również Medal Tanzanii, Medal Hubbarda (National Geographic Society), prestiżową Nagrodę Kyoto, Medal Life Science Benjamina Franklina, Medal UNESCO, a także nagrodę Alberta Schweitzera oraz dziesiątki innych wyróżnień. Jej artykuły publikują najbardziej prestiżowe czasopisma, a jej badania popularyzuje National Geographic.
Goodall napisała kilkanaście książek, a do najbardziej znanych należą: Zabójcy bez winy (współaut. H. van Lawick, Londyn 1971), W cieniu człowieka (Boston 1971 - polskie wydanie: PWN, Warszawa 1974) oraz przetłumaczona na kilkanaście języków Przez dziurkę od klucza. 30 lat obserwacji szympansów (Boston 1990 - polskie wydanie: Prószyński i S-ka, Warszawa 1997). Jest również autorką książek dla dzieci, w których przełamuje negatywne stereotypy na temat zwierząt i uczy pozytywnego stosunku do natury.
Powołała również do życia Instytut Jane Goodall - edukacyjną placówkę badawczą, w której uczy młode pokolenie badaczy, jak również organizuje akcje promujące ochronę zwierząt i przyrody. Instytut propaguje i wspiera postawę otwartości na pozytywne zmiany w świecie. Słynie z prowadzenia innowacyjnych programów na rzecz zachowania dziewiczej przyrody w Afryce oraz ze skierowanej do młodzieży ekologiczno-humanitarnej inicjatywy pod nazwą "Roots & Shoots". Instytut realizuje również mniejsze projekty badawcze w Tanzanii, Ugandzie, Kongo i Gwinei, które stanowią przedłużenie programu badawczego, zapoczątkowanego przez Jane Goodall.
POGLADY JANE GOODALL:
"Łatwo poddać się uczuciu beznadziei, gdy spojrzymy na to, co dzieje się wokół nas na świecie. Na niespotykaną wręcz skalę wymierają niektóre gatunki zwierząt, poważnie zaburzony jest ład przyrody, a w dodatku cały czas niszczymy naszą piękną planetę. Obawiamy się o źródła wody, a także o to, skąd w przyszłości będziemy czerpać energię - a ostatnio nasz rozwinięty technicznie świat pogrążył się w ekonomicznym kryzysie. Ale pomimo tych wszystkich przeciwności, cały czas mam nadzieję, którą opieram na czterech filarach.
Ludzki umysł
Po pierwsze, musimy zmierzyć się z problemami, które nas przerażają. Musimy uwierzyć, że na Ziemi da się przeżyć. Oczywiście możemy w tym przypadku użyć naszych zdolności do rozwiązywania problemów. Możemy również wykorzystać nasz umysł i wymyślić sposób życia w zgodzie z naturą. Wiele firm wprowadziło do swych działań ekologiczne myślenie. Miliony ludzi na całym świecie realizują hasło, w myśl którego każdy z nas jest odpowiedzialny za środowisko w którym żyjemy, a także za naszych potomnych. Gdziekolwiek jestem, spotykam ludzi, którzy potrafią dokonywać coraz mądrzejszych wyborów i tym samym stają się bardziej odpowiedzialni.
Nieustraszona ludzka dusza
Drugi powód do nadziei leży w nieposkromionej naturze ludzkiej duszy. Jest tyle ludzi, którzy marzą o niedoścignionych ideach i - ponieważ nigdy się nie poddają - osiągają zamierzone cele zupełnie na przekór przeciwnościom losu. Torują też drogę, którą następnie podążają inni. Ostatnie wybory prezydenckie w USA są tego przykładem. W trakcie podróży po całym świecie spotykam wiele wspaniałych i cudownych osób, które mnie inspirują. Inspirują wszystkich, którzy znajdują się wokół nich.
Siła natury
Trzecim powodem do nadziei jest niesamowita wręcz siła natury. Odwiedziłam Nagasaki - miejsce wybuchu drugiej bomby atomowej, który zakończył II wojnę światową. Naukowcy przewidywali, że nic nie urośnie w tym rejonie przez najbliższych 30 lat. Jednak nieoczekiwanie zieleń pojawiła się tam bardzo szybko. Przeżyło jedno młode drzewko. Obecnie jest już duże, ma olbrzymie pęknięcia i szpary, jest całe czarne w środku, ale nadal wypuszcza liście. Noszę jeden taki liść ze sobą i traktuję jako symbol nadziei. Stale obserwuję podobne przykłady odradzania się przyrody i zwierząt, szczególnie tych gatunków, które są na skraju wyginięcia.
Determinacja młodych
Ostatni powód do nadziei tkwi w niesamowitej wręcz energii, a także entuzjazmie i zaangażowaniu młodych ludzi, żyjących na całym świecie. Gdy tylko dowiadują się czym jest dziewicza przyroda i nabierają świadomości społecznych problemów, od razu stają się częścią tego wielkiego dziedzictwa. Chcą naprawiać zło i oczywiście to robią - mają do tego naturalne prawo. To przecież do nich świat będzie należał jutro. To oni będą zajmować wiodące pozycje, staną się siłą roboczą, a w końcu i sami będą rodzicami. Przy odpowiedniej informacji i wsparciu, młodzi - gdy tylko zobaczą, że to, co robią ma prawdziwy sens - mogą naprawdę zmienić ten świat. Nie powinniśmy więc lekceważyć siły i determinacji młodzieży.
Poznałam wielu młodych ludzi z zapalonymi oczami, którzy chcieli mi opowiedzieć, w jaki sposób zmieniają otoczenie, w którym żyją. I bez względu na to, czy robią coś zupełnie prostego, jak na przykład recykling czy segregacja śmieci, lub coś, co wymaga wysiłku, jak restaurowanie mokradeł i prerii albo zbieranie pieniędzy na lokalne schroniska dla psów, są dla mnie stałym źródłem inspiracji. Największym powodem do nadziei jest dla mnie duchowość i determinacja tych młodych ludzi. Oni doskonale wiedzą na czym polegają problemy tego świata i dysponują narzędziami do ich rozwiązania.
Tak więc wejdźmy w to nowe milenium z nadzieją, bez której nie pozostanie nam już nic innego tylko skonsumowanie ostatnich ziemskich zasobów, a potem obserwacja powolnej śmierci naszej planety. Miejmy wiarę w nas samych, w nasz intelekt, w naszego ducha, a także w młodych ludzi. Wykonujmy naszą pracę z miłością i współczuciem".
Jane Goodall
