"Zemsta": SYLWETKI TWÓRCÓW
ANDRZEJ WAJDA (scenariusz i reżyseria)
Jeden z najwybitniejszych reżyserów w kinie polskim i światowym, także wybitny reżyser teatralny. W roku 2000 otrzymał Oscara® za całokształt twórczości., zaś w 1990 roku – Europejską Nagrodę Filmową, Felixa, również za całokształt twórczości. Dwa filmy Andrzeja Wajdy, Ziemię obiecaną i Panny z Wilka, nominowano do Oscara® w kategorii najlepszy film obcojęzyczny. O tę samą nagrodę ubiegał się również Człowiek z żelaza, ale komunistyczne władze PRL w stanie wojennym wycofały film popierający przemiany Sierpnia 1980 roku i NSZZ Solidarność z rywalizacji. Człowiek z żelaza został natomiast uhonorowany Złotą Palmą na festiwalu w Cannes w 1981 roku.
W 1988 roku Andrzej Wajda otrzymał – za całokształt twórczości – Złotego Lwa Św. Marka w Wenecji. Kanał przyniósł reżyserowi canneńską Srebrną Palmę. Artysta może się poszczycić ponadto m.in. następującymi nagrodami za twórczość filmową: Srebrną Muszlą w San Sebastian (za Wesele), francuskim Cezarem (za reżyserię Dantona; film ten przyniósł Wajdzie również prestiżowe Prix Delluc i Nagrodę Unifrance Film) oraz berlińskim Srebrnym Niedźwiedziem za całokształt twórczości, wręczonym przy okazji festiwalowej projekcji Wielkiego Tygodnia. Andrzej Wajda jest także laureatem nagród na festiwalach filmowych w Wenecji, Berlinie, Cartagenie, Valladolid, Avellino, Belgradzie, Moskwie, a także na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, który wówczas odbywał się w Gdańsku.
Twórca Zemsty ma na koncie także wiele innych zaszczytnych odznaczeń krajowych i zagranicznych. Najważniejsze z nich to Oficerska Francuska Legia Honorowa (1982), Prix Onassis-Ateny (1982), Nagroda Kyoto (1987), którą przeznaczył w całości na założenie Fundacji Kyoto-Kraków, Cracovia Merenti (1995, za ufundowanie Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, które rok wcześniej rozpoczęło działalność w Krakowie), Premium Imperiale – Japonia (1996), Komandoria Francuskiej Legii Honorowej (2000), Wielki Krzyż Zasługi Niemiec (2000). Wajda jest Doktorem Honoris Causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Uniwersytetów w Bolonii, Brukseli, Lyonie i Waszyngtonie.
W latach 1977-1982 Wajda sprawował funkcję Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W latach 1974-1983 kierował założonym przez siebie Zespołem Filmowym X, który został w stanie wojennym rozwiązany przez władze PRL na mocy decyzji politycznej. Zespół skupiał wtedy młodych i początkujących, a dziś sławnych i doświadczonych reżyserów, których filmy z lat 70., krytyczne wobec ówczesnej polskiej rzeczywistości, stworzyły tzw. kino moralnego niepokoju. (m.in.: Wodzirej Feliksa Falka, Aktorzy prowincjonalni Agnieszki Holland, Kung fu Janusza Kijowskiego). Po Sierpniu 1980 roku twórcy ci, podobnie jak sam Wajda, zaangażowali się w działalność Solidarności.
Po kolejnym przełomie politycznym w Polsce, z lat 1988-1989, Wajda został współzałożycielem Gazety Wyborczej. Od roku 1989 do 1990 piastował godność senatora Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczył też w Radzie Kultury przy byłym prezydencie RP Lechu Wałęsie.
W roku 1997 Andrzej Wajda utworzył przy Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie kurs reżyserii filmowej. W 2002 roku rozpoczęła w Warszawie działalność Mistrzowska Szkoła Reżyserii Andrzeja Wajdy, założona wspólnie z Wojciechem Marczewskim.
Andrzej Wajda jest autorem kilku książek, m.in. takich jak Autoportret, Powtórka z całości, Podwójne spojrzenie oraz Kino i reszta świata. Ta ostatnia ukazała się na rynku w roku 2000 i jest autobiografią artysty.
Andrzej Wajda urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Dzieciństwo i młodość spędził w Radomiu. W latach 1946-1950 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1953 roku ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi.
Jako samodzielny reżyser pełnometrażowych kinowych filmów fabularnych zadebiutował w 1954 roku Pokoleniem. Film ten, wraz z kolejnymi dziełami artysty: Kanałem, Popiołem i diamentem oraz Lotną (jego pierwszym obrazem barwnym) zaliczany jest do najważniejszych osiągnięć tzw. szkoły polskiej – obrachunkowego nurtu, który rozsławił rodzimą kinematografię w świecie.
Premiera Popiołów z 1965 roku – ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego – zainaugurowała jedną z najbardziej burzliwych dyskusji o historii Polski, losie Polaka i naszych mitach narodowych.
W roku 1976 Andrzej Wajda zrealizował Człowieka z marmuru, wyróżnionego Nagrodą FIPRESCI w Cannes. W filmie tym przełamał temat tabu, jakim były w PRL wypaczenia z czasów stalinowskich. Człowiek z marmuru mimo ograniczeń w rozpowszechnianiu zdobył olbrzymi rozgłos i stał się jedną z forpoczt przełomu politycznego z Sierpnia 1980 roku. Przełom ten ukazany został we wspomnianym Człowieku z żelaza.
Nakręcony w 1998 roku Pan Tadeusz – adaptacja romantycznego poematu Adama Mickiewicza – odniósł nie tylko sukces artystyczny, ale również kasowy. W Polsce w kinach film obejrzało już ponad sześć milionów widzów.
W roku 1958 Andrzej Wajda po raz pierwszy wyreżyserował spektakl teatralny – Kapelusz pełen deszczu Michaela Vincenta Gazzo (Teatr Dramatyczny w Gdyni, Scena Teatru Wybrzeże). Spośród późniejszych inscenizacji wymieńmy: Dwoje na huśtawce Williama Gibsona (Teatr Ateneum w Warszawie, 1960), Wesele Stanisława Wyspiańskiego (Stary Teatr w Krakowie, 1963), Biesy według powieści Fiodora Dostojewskiego (Stary Teatr w Krakowie 1971), Tragiczną historię Hamleta księcia Danii Williama Szekspira (Stary Teatr w Krakowie, 1971), Noc listopadową Stanisława Wyspiańskiego (Stary Teatr w Krakowie, 1974) Nastazję Filipowną według Idioty Fiodora Dostojewskiego (Stary Teatr w Krakowie, 1976), Sprawę Dantona Stanisławy Przybyszewskiej (Teatr Powszechny w Warszawie, 1975), Rozmowy z katem według książki Kazimierza Moczarskiego (Teatr Powszechny w Warszawie, 1977), Z biegiem lat, z biegiem dni (Stary Teatr w Krakowie, 1978), Zbrodnię i karę Fiodora Dostojewskiego (Stary Teatr w Krakowie, 1984), Wieczernik Ernesta Brylla (Kościół Miłosierdzia Bożego w Warszawie, 1985), raz jeszcze Szekspirowskiego Hamleta z Teresą Budzisz-Krzyżanowską w roli... tytułowej (Stary Teatr w Krakowie, 1989), Mishimę Yukio Mishimy (Stary Teatr w Krakowie, 1994).
Andrzej Wajda pracował także na scenach zagranicznych, m.in. w Teatrze Sowriemiennik w Moskwie, w Yale Repertory Theatre w New Heaven w USA, w Deutsches Nationaltheater w Weimarze, w Teatro Stable Friuli w Trieście, w Teatrze Benisan w Tokio.
Reżyser Zemsty ma w swym dorobku również spektakle Teatru Telewizji., takie jak m.in. Makbet Williama Szekspira (1969), Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego (1978, przeniesienie z Teatru Starego w Krakowie), Bigda idzie!!! według powieści Juliusza Kadena Bandrowskiego Mateusz Bigda (1999), Noc czerwcowa według opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza (2001).
Dla telewizji Andrzej Wajda zrealizował m.in. filmy Przekładaniec (1968), Brzezina (1970, wyświetlany także w kinach), Piłat i inni (1971, prod. RFN, wyświetlany także w kinach) oraz Wyrok na Franciszka Kłosa (2000). Wspólnie z Edwardem Kłosińskim zrealizował serial Z biegiem lat, z biegiem dni (1980).
Filmografia (wybór):
1954 – Pokolenie
1956 – Kanał
1958 – Popiół i diament
1959 – Lotna
1960 – Niewinni czarodzieje
1961 – Samson
1961 – Powiatowa Lady Makbet (prod. jug.)
1965 – Popioły
1967 – Vrata raja/The Gates of Paradise (prod. jug.-ang.)
1968 – Wszystko na sprzedaż
1969 – Polowanie na muchy
1970 – Krajobraz po bitwie
1972 – Wesele
1974 – Ziemia obiecana
1976 – Człowiek z marmuru
1979 – Panny z Wilka
1979 – Dyrygent
1981 – Człowiek z żelaza
1982 – Danton
1983 – Eine Liebe in Deutschland/Un amour en Allemange (prod. franc.-RFN, TVP: Miłość w Niemczech)
1985 – Kronika wypadków miłosnych
1987 – Biesy (prod. franc.)
1990 – Korczak (prod. pol.-franc.-niem.)
1993 – Pierścionek z orłem w koronie
1995 – Wielki Tydzień
1996 – Panna Nikt
1998 – Pan Tadeusz (prod. pol.-franc.)
2002 – Zemsta
MICHAŁ KWIECIŃSKI (producent)
Jeden z najbardziej cenionych i doświadczonych producentów i reżyserów w Polsce. Laureat Polskiej Nagrody Filmowej – Orła (w kategorii „najlepszy producent”), którą przyniósł mu w 1999 roku film Leszka Wosiewicza Kroniki domowe. Absolwent Wydziału Reżyserii i Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. W 1986 roku zadebiutował przedstawieniem Branzilla, które wyreżyserował dla Teatru Telewizji. Zrealizowany tamże przez Kwiecińskiego Krawiec Sławomira Mrożka przyniósł producentowi Zemsty w 1998 roku Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki Pomysłodawca i założyciel firm AKSON STUDIO i TILSA specjalizujących się w produkcjach filmowych i telewizyjnych. W 2002 roku wspólnie z Januszem Morgensternem utworzył spółkę ARKA FILM zawiązaną na rzecz superprodukcji Andrzeja Wajdy Zemsta
W ciągu dziesięcioletniej działalności Michał Kwieciński podjął się realizacji projektów o wyjątkowych artystycznych walorach. Z czasem do ambitniejszych produkcji dołączyły inne rodzaje filmowych i telewizyjnych gatunków. Michał Kwieciński podjął się też realizacji wszelkiego rodzaju filmów i programów telewizyjnych: od pełnometrażowych filmów fabularnych, przeznaczonych dla kin, poprzez seriale dokumentalne i spektakle teatru telewizji, kończąc na programach rozrywkowych o wysokim budżecie i programach edukacyjnych.
Od początku artystycznej działalności Kwiecińskiego jego specjalnością stała się realizacja spektakli dla Teatru Telewizji. Powstało już prawie sto pięćdziesiąt sztuk (dramatów, adaptacji, inscenizacji plenerowych i studyjnych, których producentem i reżyserem był Michał Kwieciński. Producent Zemsty ma również w swoim dorobku realizację trzech przedstawień w Warszawskiej Operze Kameralnej.
W ostatnich latach Michał Kwieciński podjął się także realizacji wszystkich gatunków serialowych według oryginalnych polskich pomysłów. Zaliczymy do nich największą telenowelę w historii polskiej telewizji – Klan (obecnie liczy ona ponad pięćset odcinków), sitcomy Rodzina zastępcza, Adam i Ewa, Samo życie oraz imponujący produkcyjnym rozmachem serial Leszka Wosiewicza Przeprowadzki.
Mimo silnego zaangażowania w produkcję telewizyjną Michał Kwieciński wyprodukował dziesięć pełnometrażowych filmów fabularnych, które zrealizowali m.in. tacy reżyserzy jak Andrzej Wajda, Barbara Sass, Filip Zylber i Teresa Kotlarczyk.
Kwieciński jest ponadto animatorem międzynarodowych koprodukcji filmowych, w tym węgiersko-niemiecko-polskiej Małej Vilmy, w reżyserii Marty Meszaros oraz filmu Tomasza Wiszniewskiego Tam, gdzie żyją Eskimosi (produkcja: Polska/Niemcy/USA/Kanada), który uznany został za najlepszy film europejski na 19. Europejsko-Amerykańskim Festiwalu Filmów w Avinion.
JERZY BUCHWALD (producent wykonawczy)
Jeden z najbardziej zasłużonych dla polskiej kinematografii kierowników produkcji i producentów. Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Poznańskiego (1953) i Wydziału Organizacji Produkcji Filmowej w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1960), w której wykłada od 1977 roku.
Od 1960 roku Buchwald pełnił funkcję kierownika produkcji kilkudziesięciu filmów kinowych oraz filmów i seriali telewizyjnych. Spośród obrazów przeznaczonych dla kin wymieńmy Życie rodzinne i Iluminację Krzysztofa Zanussiego, Noc generałów Anatola Litvaka (prod. USA) oraz Trzeba zabić tę miłość Janusza Morgensterna.
Filmy telewizyjne, których kierownikiem produkcji był Buchwald, to m.in. Zaliczenie i Za ścianą Krzysztofa Zanussiego, a do seriali zaliczymy trzy realizacje Morgensterna: Kolumbów, SOS i Polskie drogi.
Od 1978 roku Jerzy Buchwald jest Dyrektorem – Szefem Produkcji Studia Filmowego Perspektywa, w którym z jego udziałem wyprodukowano kilkadziesiąt głośnych filmów. Były wśród nich dzieła Andrzeja Wajdy (Kronika wypadków miłosnych, Korczak), Tadeusza Konwickiego (Dolina Issy, Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza. Lawa), Witolda Leszczyńskiego (Konopielka, Requiem), Piotra Szulkina (Wojna światów. Następne stulecie), a także kultowy Miś Stanisława Barei.
KAMIL PRZEŁĘCKI (kierownik produkcji)
Doświadczony kierownik produkcji, który mimo młodego wieku ma na swoim koncie współpracę z wieloma sławnymi aktorami oraz z czołówką polskich reżyserów. Zemsta Andrzeja Wajdy jest pierwszym w jego karierze filmem kinowym. Wcześniej kierował produkcją innych projektów tego reżysera, m.in. telewizyjnego filmu Wyrok na Franciszka Kłosa i spektaklu Teatru Telewizji Noc czerwcowa. Pracował przy wielu produkcjach filmów telewizyjnych, spektakli Teatru Telewizji (reżyserowanych przez takich twórców jak Marta Meszaros, Stanisław Różewicz, Robert Gliński), filmów dokumentalnych oraz seriali. Spośród tych ostatnich wymieńmy Palce lizać, Adama i Ewę, Lot 001. Kamil Przełęcki jest absolwentem Wydziału RTV Uniwersytetu Śląskiego.
PAWEŁ EDELMAN (zdjęcia)
Jeden z najbardziej utalentowanych polskich operatorów średniego pokolenia. Dowodem na to jest nie tylko fakt, że Zemsta to już trzeci fotografowany przezeń film Andrzeja Wajdy (po Nastazji i Panu Tadeuszu), ale również to, że Roman Polański powierzył mu zrobienie zdjęć do Pianisty.
Paweł Edelman jest absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego, na którym studiował kulturoznawstwo (specjalność: filmoznawstwo) oraz Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi.
Już za swoje pierwsze zdjęcia do pełnometrażowego filmu kinowego, którym był Kroll Władysława Pasikowskiego (1991), otrzymał nagrodę na FPFF w Gdyni (ex aequo) Tę samą nagrodę – oraz Brązową Żabę na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage’97 – przyniosły mu Kroniki domowe Leszka Wosiewicza. Edelman fotografował wszystkie filmy Pasikowskiego, od Krolla począwszy, poprzez Psy, Psy 2. Ostatnią krew, Słodko-gorzkiego, Demony wojny według Goi i Opercję Samum, a na Reichu skończywszy. Autor zdjęć do Zemsty współpracował także z innymi reżyserami, np. z Jerzym Stuhrem przy Historiach miłosnych, z Januszem Zaorskim przy filmie Szczęśliwego Nowego Jorku, z Yurkiem Bogayevichem przy Bożych skrawkach. Sfotografował też Prawo ojca, którym jako zadebiutował aktor Marek Kondrat.
WOJCIECH KILAR (muzyka)
Wybitny polski kompozytor muzyki poważnej i filmowej (do ponad sto dwudziestu obrazów fabularnych!) fabularnych, cieszący się światową sławą. Ostatnio napisał muzykę do Pianisty Romana Polańskiego. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach (1950-1955). Po studiach, jako stypendysta rządu francuskiego, kształcił się w Paryżu u Nadine Boulanger. Do najważniejszych kompozycji Kilara należą: Symfonia na smyczki, Krzesany, Orawa, Victoria, Exodus i Angelus. Jego utwory były wykonywane przez najsłynniejsze orkiestry świata, m.in. z Filadelfii, Cleveland i Nowego Jorku.
Z kinematografią Kilar związał się w roku 1958. Współpracował z takimi reżyserami jak: Francis Coppola (przy Draculi), Jane Campion (przy Portrecie damy), Krzysztof Zanussi (m.in. przy Strukturze kryształu, Życiu rodzinnym, Iluminacji, Barwach ochronnych, Dotknięciu ręki i Cwale), Andrzej Wajda (przed Zemstą – przy Ziemi obiecanej, Smudze cienia, Kronice wypadków miłosnych, Korczaku), Kazimierz Kutz (m.in. przy Soli ziemi czarnej i filmie Śmierć jak kromka chleba), Stanisław Różewicz (Westerplatte), Wojciech Has (Lalka), Tadeusz Konwicki (pamiętna kompozycja na klarnet i bas z Salta), Krzysztof Kieślowski (Przypadek). Kilar uświetnił też swoimi partyturami dwa wcześniejsze od Pianisty filmy Romana Polańskiego - Śmierć i dziewczynę oraz Dziewiąte wrota.
WIESŁAWA CHOJKOWSKA (dekoracja wnętrz)
Przed wejściem na plan Zemsty pracowała z Romanem Polańskim przy Pianiście, a wcześniej – z Andrzejem Wajdą nad spektaklem telewizyjnym Noc czerwcowa i Jerzym Kawalerowiczem w ekipie Quo vadis.
Wiesława Chojkowska ukończyła w roku 1956 studia na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pracę w kinematografii rozpoczęła od projektowania kostiumów m.in. do Pożegnań Wojciecha Hasa, Pasażerki Andrzeja Munka i Samsona Andrzeja Wajdy
Kariera Wiesławy Chojkowskiej jako dekoratorki wnętrz rozpoczęła się od Mansarsdy Konrada Nałęckiego. Artystka współpracowała z takimi reżyserami jak Jerzy Skolimowski (Ferdydurke), Krzysztof Zanussi (np. przy Strukturze kryształu), Sylwester Chęciński (Sami swoi), Juliusz Machulski (m.in. przy Seksmisji), czy Stanisław Bareja (Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz, Miś). W 1989 r. Chojkowska znalazła się w ekipie brytyjskiego filmu The Rainbow Thief (TVP: Złodziej tęczy), w którym występowali Peter O’Toole i Omar Sharif. W drugiej połowie lat 90. artystka współpracowała m.in. Jerzym Stuhrem przy Historiach miłosnych, z Januszem Zaorskim przy filmie Szczęśliwego Nowego Jorku oraz z Andrzejem Wajdą przy Panu Tadeuszu. W filmografii Wiesławy Chojkowskiej figurują również seriale telewizyjne, w tym tam popularna Wielka miłość Balzaka .
KRYSTYNA ZACHWATOWICZ (kostiumy)
Współpracowała z teatrami w kraju i za granicą. Projektowała kostiumy i scenografie do najwybitniejszych spektakli Konrada Swiniarskiego, Jerzego Jarockiego, Jerzego Krasowskiego, Krystyny Skuszanki i Andrzeja. Wajdy, z którym stworzyła wiele wybitnych spektakli zarówno w Polsce jak i na świecie. Reżyserzy cenią jej indywidualność oraz niepowtarzalny styl. Jest absolwentką historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz wydziału scenograficznego Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Podczas studiów zaczęła występować w „Piwnicy pod Baranami”, gdzie szybko stała się gwiazdą. Jako aktorka debiutowała w teatrze Tadeusza Kantora. Zagrała w filmach Andrzeja Wajdy m.in. w Człowieku z marmuru, Pannach z Wilka, Kronice wypadków miłosnych i Korczaku. Od początku lat 70-tych związana z Teatrem Starym w Krakowie, przyczyniła się do sukcesów wielu wystawionych na tej scenie spektakli. Razem z Andrzejem Wajdą stworzyła Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie. W 1999 roku otrzymała „Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski” za swoją działalność artystyczną i społeczną. Została uhonorowana „Londyńskim Krzyżem Powstania Warszawskiego” za udział w Powstaniu Warszawskim. Jest profesorem w Akademii Sztuk Pięknych oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie.
MAGDA BIEDRZYCKA (kostiumy)
Jest absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi. Od 1977 roku zajmuje się projektowaniem i realizacją kostiumów dla potrzeb filmu, teatru i telewizji. Pierwszym filmem, do którego zaprojektowała kostiumy były telewizyjne Oczy uroczne Piotra Szulkina (1977) Współpracowała m.in. z Krzysztofem Zanussim (przy filmach Constans, Rok spokojnego słońca, Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest), Feliksem Falkiem (przy filmie Był jazz), Olafem Lubaszenko (przy Sztosie) Krzysztofem Krauze (przy Grach ulicznych), Wojciechem Marczewskim (przy Weiserze, który uważa za jeden z najważniejszych filmów w swoim dorobku twórczym). Inne znaczące filmy z kostiumami Magdy Biedrzyckiej to m.in. Golem Piotra Szulkina, Bandyta Macieja Dejczera, Wrony Doroty Kędzierzawskiej, Pożegnanie z Marią Filipa Zylbera, Szuler Adka Drabińskiego. Biedrzycka projektowała kostiumy do zachodnich produkcji filmowych. Jej prace możemy oglądać w blisko czterdziestu spektaklach Teatru Telewizji, które reżyserowali m.in. tacy artyści jak Izabela Cywińska, Maciej Dejczer, Piotr Szulkin, Wojciech Pszoniak. Uhonorowana na FPFF w Gdyni w 1998 roku nagrodą za najlepsze kostiumy do filmu Doroty Kędzierzawskiej. Nic.
WALDEMAR POKROMSKI (charakteryzacja)
Ceniony artysta, którego talent dostrzegli najwybitniejsi twórcy światowego kina, stworzył wspaniałe efekty specjalne oraz charakteryzacje postaci w filmach wielu wybitnych reżyserów polskich i zagranicznych. W 1993 roku został nominowany przez Brytyjską Akademię Filmu i Telewizji do nagrody BAFTA za charakteryzację w Liście Schindlera Stevena Spielberga. Pracę w kinematografii rozpoczął w 1971 roku w DEFA - Studio w Berlinie, przy filmie Celino Bleiweiss Taugenichte. W swojej karierze współpracował także. z takimi reżyserami jak Axel Corti (przy filmie Radetzkymarsch) Michael Haneke (m.in. przy Funny games i Pianistce, Romanem Polańskim (przy Dziewiątych wrotach i Pianiście), Krzysztofem Zanussim (przy Roku spokojnego słońca), czy Tomem Tykwerem (przy filmie Niebo). Charakteryzował słynne gwiazdy, w tym Charlotte Rampling, Deana Martina, Franka Sinatrę, Ralpha Fiennesa, Johna Malkovicha, Malcolma McDowell, Hugha Granta, Maxa von Sydowa, Caroline Goodall, Tila Schweigera, Isabelle Huppert, Scotta Wilsona, Adriana Brody’ego, Catherin Denevue.
WANDA ZEMAN (Montaż)
Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1986). Ceniona montażystka już blisko dziewięćdziesięciu filmów kinowych, polskich i zagranicznych. Laureatka Polskiej Nagrody Filmowej – Orła 2000 – za montaż Pana Tadeusza Andrzeja Wajdy, z którym przedtem współpracowała przy Wielkim Tygodniu i Pannie Nikt. Została trzykrotnie nagrodzona na FPFF w Gdyni za montaż filmów Kornblumenblau Leszka Wosiewicza (1988), Psy Władysława Pasikowskiego (1991) i Psy 2. Ostatnia krew tegoż reżysera (1994). Była montażystką wszystkich filmów Olafa Lubaszenko: Sztosu, Chłopaki nie płaczą, Poranku kojota i jego najnowszej komedii E = mc2, a także reżyserskiego debiutu aktora Marka Kondrata – thrillera Prawo ojca.
Oprócz wymienionych montowała m.in. Magnata Filipa Bajona, kolejne filmy Pasikowskiego, w tym Demony wojny według Goi, Operację Samum i Reich, Kolejność uczuć Radosława Piwowarskiego, Nic śmiesznego Marka Koterskiego, Kroniki domowe Leszka Wosiewicza,
W dorobku Wandy Zeman ważne miejsce zajmują filmy zagraniczne, np. Hochzeitgaiste i Maries Lied Nico Bruchera, czy Der Zebrochener Mond Xiao Hui Wanga.