Autor “Pinokia”, Carlo Collodi, był rozczarowanym weteranem rewolucyjnych walk Garibaldiego. Powróciwszy w 1861 r. do rodzinnej Toskanii, zastał Włochy w rękach skorumpowanych elit, które na dobrą sprawę niewiele różniły się na korzyść od dawnych okupantów austriackich. Krytyczne uwagi Collodiego pod adresem nowego reżimu, wyrażone na łamach dwóch pism, które sam założył, spotkały się z lodowatym przyjęciem. W tej sytuacji Collodi postanowił poświęcić się pisarstwu dla dzieci. Zaczął od przekładów: w wieku 50 lat przetłumaczył na włoski utwory Pierre’a Perraulta. Wkrótce potem odniósł sukces własnym opowiadaniem “Giannetino”, które dało początek serii książek pod wspólnym tytułem “Mały Johnnie”. Pod płaszczykiem fabuły adresowanej do dziecięcego odbiorcy Collodi przemycał w nich swoje poglądy polityczne.
W 1881 r. Carlo Collodi napisał opowiadanie do pierwszego numeru pisma dla dzieci “Giornale di Bambini”. Zatytułowane pierwotnie “Opowieść o lalce”, ogromnie spodobało się czytelnikom i rozrosło do trzydziestu pięciu odcinków. W dwa lata później całość ukazała się w formie powieściowej, pod tytułem “Pinocchio. Storia di un burattino”. Zerwał tu Collodi z jaskrawym moralizatorstwem, które charakteryzowało ówczesną włoską literaturę dziecięcą, i którego on sam nie ustrzegł się w swoich wcześniejszych utworach. I tak na przykład tytułowym bohaterem opowiadań z serii “Mały Johnnie” był chłopczyk samolubny i figlarny, ale okazujący także przywiązanie i skruchę. Wielu czytelnikom przypominał, że i oni w dzieciństwie nie byli chodzącymi ideałami. Nie wszystkim musiało się to podobać. Wprawdzie też niesforny, ale drewniany - czyli jednak nierzeczywisty - pajacyk z “Pinokia” nie budził już przykrych wspomnień. Został zaakceptowany z większą łatwością przez szerokie kręgi czytelników.
“Pinokio” Collodiego to przełom realistyczny w literaturze dziecięcej. W większości wcześniej napisanych baśni akcja rozgrywa się w starych zamczyskach, a bohaterami są królowie, książęta, rycerze itp. W “Pinokiu” fabuła jest żywym odzwierciedleniem Włoch współczesnych Collodiemu. Pisarz wzorował tytułowego bohatera na autentycznej postaci anarchisty o nazwisku Punchinello, zaś w rysunku bohaterów drugoplanowych pomieścił karykaturalną charakterystykę przedstawicieli różnych warstw włoskiego społeczeństwa końca XIX w. Niestety, ingerencje cenzury wyeliminowały z kolejnych wydań “Pinokia” wszystkie społeczno-polityczne akcenty, czyniąc z drewnianego pajacyka potulną, świętoszkowatą istotę, od której Collodi chciał raz na zawsze uwolnić literaturę dla dzieci.
Ekranizacja Steve’a Barrona wraca do źródeł - do powieści Carla Collodiego w jej pierwotnym kształcie. Nie staje się z tego powodu trudniejsza, czy wręcz niezrozumiała, dla małych widzów, których zauroczy fantastyczno-przygodową, pełną humoru a przy tym całkowicie przejrzystą fabułą.
