Jiří Menzel - reżyser, scenarzysta (ur. 23-02-1938 w Pradze)
Jeden z najsławniejszych i najbardziej cenionych czeskich reżyserów filmowych. Już w szkole podstawowej zakochał się w filmach Charliego Chaplina, Réné Claira, i Jeana Renoira. Mimo to najpierw zdawał na studia na wydział teatralny. Dopiero gdy tu nie został przyjęty, próbował zdawać na praską FAMU. Studiował na jednym roku między innymi z Věrą Chytilovą i Evaldem Schormem. Właśnie ten rocznik później był pojmowany jako oś tzw. czeskiej nowej fali. Razem z Janem Němcem, Věrą Chytilovą, Evaldem Schormem i Jaromilem Jirešem zrealizował nowelowy film Perły na dnie (1965, nagroda FIPRESCI na MFF w Locarno) na podstawie opowiadań Bohumila Hrabala. Zaraz potem za swój samodzielny fabularny debiut Pociągi pod specjalnym nadzorem (1966), również nakręcony na podstawie Hrabala, otrzymał oprócz licznych prestiżowych nagród także Oskara za najlepszy film obcojęzyczny.
Podczas okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 roku i w czasie późniejszego okresu tzw. normalizacji jako jeden z pierwszych miał zakaz robienia filmów. Władzę komunistyczną szczególnie rozdrażniła jego kolejna Hrabalowska adaptacja - Skowronki na uwięzi (1969), demaskująca rzeczywistość ludowodemokratycznej Czechosłowacji lat 50 (film miał premierę dopiero w 1990 roku, kiedy zdobył m.in. Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie). Do reżyserii filmowej Menzel mógł powrócić dopiero w połowie lat 70. filmem o środowisku robotniczym Kto szuka złotego dna (1974). Jednak prawdziwym zawodowym ratunkiem stała się dla niego dopiero możliwość powrotu do adaptacji prozy Hrabala - realizacja Postrzyżyn (1980, nagroda na MFF w Wenecji) i Święta przebiśniegu (1983). W roku 1986 był nominowany do Oskara za najlepszy obcojęzyczny film za Wsi moja sielska, anielska (1985), który nakręcił na postawie scenariusza Zdeňka Svěráka.
Ostatnim filmem wyreżyserowanym przez Menzla przed długą przerwą w twórczości, była duża europejska koprodukcja Życie i niezwykłe sprawy żołnierza Iwana Czonkina (1993, złoty medal przewodniczącego włoskiego senatu na MFF w Wenecji), adaptacja książkowego bestsellera Włodzimierza Wojnowicza. Następnie reżyser na parę lat poświęcił się przede wszystkim pracy w teatrze. W Pradze najczęściej współpracował z Činoherním klubem, Teatrem Na zábradlí, Teatrem Bez Zábradlí i Teatrem na Vinohradach. Oprócz tego stale bywa gościem najważniejszych scen europejskich (m.in. Comédie Française w Paryżu). Spośród innych wyreżyserowanych przez Menzla filmów warto wymienić choćby Kapryśne lato (1967, Grand Prix na MFF w Karlovych Varach), Na skraju lasu (1976, Srebrny Hugo na MFF w Chicago, nagroda FIPRESCI na MFF w Mannheim, nagroda CIC na MFF w San Sebastian), Koniec starych czasów (1989, m.in. nagrody za najlepszą reżyserię i najlepszy film na MFF w Los Angeles, nagrody za najlepszą reżyserię na festiwalach w Montrealu, Las Vegas i Melbourne) czy Operę żebraczą (1991, nagroda specjalna na MFF w Chicago). Jiří Menzel jest nie tylko uznanym reżyserem, ale również wziętym aktorem.
Spośród obrazów, w których stworzył swoje najwybitniejsze kreacje, należałoby wymienić filmy Oskarżony (reż. Ján Kadár, Elmar Klos, Oscar 1965 dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego), Palacz zwłok (reż. Juraj Herz, 1968), 30 panien i Pitagoras (reż. Pavel Hobl, 1973), Hra o jablko (reż. Věra Chytilová, 1976), Srdečný pozdrav ze zeměkoule (reż. Oldřich Lipský, 1982), Upiór z Feratu (reż. Juraj Herz, 1982), Czuły barbarzyńca (reż. Petr Koliha, 1989), Marta i ja (reż. Jiří Weiss, 1990),
Mała apokalipsa (reż. Costa-Gavras, 1992), Útěk do Budína (reż. Miloslav Luther, 2002).Jiří Menzel jest członkiem Czeskiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej, Europejskiej Akademii Filmowej oraz Amerykańskiej Akademii - kapituły przyznającej nagrody Oscarów. Otrzymał wiele prestiżowych nagród za całokształt twórczości, m.in. nagrodę Akira Kurosawy na MFF w San Francisco i nagrodę za całokształt na tegorocznym festiwalu w Karlovych Varach.
Bohumil Hrabal - pisarz (ur. 28-03-1914 w Brnie, zm. 3-02-1997 w Pradze)
Jeden z najważniejszych czeskich pisarzy XX wieku, urodził się jako nieślubny syn Marii Kilianowej. Franciszek Hrabal, późniejszy mąż Kilianowej i zarządca browaru w Nymburku, adoptował go. Urodził się w Brnie, ale dzieciństwo spędził w Polnej i Nymburku, gdzie ukończył miejscową szkołę średnią. Później studiował prawo w Pradze, a po zamknięciu przez niemieckich okupantów czeskich szkół wyższych imał się różnych zawodów; był urzędnikiem, dyżurnym ruchu, robotnikiem.
Po zakończeniu II wojny światowej dokończył studia, jednak porzucił karierę prawniczą. W latach 1947 - 1949 pracował jako akwizytor, w 1949 roku zaczął pracować w hucie w Kladnie, gdzie w 1952 roku uległ ciężkiemu wypadkowi. Od roku 1954 pracował jako pakowacz papieru w skupie makulatury, a od roku 1959 jako inspicjent w teatrze. Ożenił się w 1965 roku. Jego żona Eliška, znana jest z jego książek, gdzie figuruje jako Pipsi. Od roku 1963 aż do śmierci w lutym 1997
roku był już regularnym pisarzem.
Bohumil Hrabal - literat zaczął tworzyć już na studiach, wtedy powstały jego pierwsze próby poetyckie. Wydanie jego pierwszego zbioru poetyckiego Ztracená ulička, zostało przerwane przez komunistyczny przewrót w 1948. Pisane przed wojną wiersze, z widocznym wpływem poetyki surrealizmu zostały wydane dopiero w roku 1991 w zbiorkach Básnění i Židovský svícen. Dla świata zadebiutował dopiero w 1956 roku książką Hovory lidí, wydaną w nakładzie 250 egzemplarzy, jako dodatek do corocznego sprawozdania Związku Czeskich Bibliofilów. Jednak wydania swojego regularnego debiutu w roku 1959 nie doczekał się, skład zbioru opowiadań Skřivánek na niti zatrzymana była przez komunistyczną cenzurę. Swoją pierwszą książkę, zbiór opowiadań Perła na dnie (Perlička na dně), wydał dopiero w roku 1963, kiedy miał 49 lat. Ogromne powodzenie książki ułatwiło wydanie kolejnej - Pábitele w roku 1964.
Osobliwe postaci i oryginalny styl opowiadania, wykorzystane w dwóch pierwszych książkach, zostały przez Hrabala jeszcze rozwinięte w trzecim wydawnictwie - Lekcjach tańca dla starszych i zaawansowanych (1964), w której w jednym długim zdaniu stryj Pepin (rzeczywisty stryj Hrabala - Josef Hrabal), opowiada o swoich życiowych i erotycznych doświadczeniach. Rok później wyszły Pociągi pod specjalnym nadzorem oraz Sprzedam dom, w którym już nie chcę mieszkać, w których Hrabal przedstawił surowy obraz społeczeństwa lat 50. Po okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego, Hrabal znowu miał zakaz publikowania. Tuż przed wydaniem zostały wycofane z druku jego książki Domácí úkoly i Poupata. Pomimo zakazu publikowania w latach 70. Hrabal stworzył wiele ze swoich najsławniejszych dziś dzieł.
W roku 1974 powstała powieść Obsługiwałem angielskiego króla, obrazująca wzloty i upadki praskiego kelnera i hotelarza na tle społeczno-politycznych zmian pierwszej połowy XX wieku. Dwa lata później Hrabal napisał wspomnieniowy zbiór, gdzie opisał życie małego miasteczka, w którym spędził swoją młodość a także życie swoich najbliższych - ojczyma Francina, matki Marii i stryja Josefa (Pepin). W ten sposób powstała trylogia: Postrzyżyny (1976), Taka piękna żałoba (1979) oraz Skarby świata całego (1981). Kolejną wspomnieniową książką Hrabala jest Miasteczko, w którym czas się zatrzymał. W latach 70. powstała również książka Czuły barbarzyńca, wspomnienie o malarzu Vladimírze Boudníku. W drugiej połowie tej dekady ujrzało światło dzienne jedno z najważniejszych dzieł pisarza - Zbyt głośna samotność - książka uznana przez międzynarodową krytykę za jedną z dwudziestu najważniejszych książek XX wieku.
W drugiej połowie lat 80. powstały książki autobiograficzne - trylogia Wesela w domu, Vita nuova i Proluky, spoglądające na życie Hrabala oczami jego małżonki Elišky. Bohumil Hrabal miał zasadniczy wpływ nie tylko na czeską literaturę XX wieku ale również na czeski film. Nowelowy film o "niezwykłościach zwykłego życia", Perła na dnie (reż. Jiří Menzel, Jan Němec, Evald Schorm, Věra Chytilová, Jaromil Jireš, 1965) uznawany jest dziś za jeden z klasycznych filmów tzw. czeskiej nowej fali. Wojenna tragikomedia Pociągi pod specjalnym nadzorem (reż. Jiří Menzel 1966) zdobyła Oscara, za najlepszy film nieanglojęzyczny, natomiast Skowronki na uwięzi (reż. Jiří Menzel 1969), po tym jak przeleżały trzydzieści dwa lata zakazane przez komunistów, dostały Złotego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie. Dalsze niezapomniane filmy, będące adaptacjami prozy Hrabala to m.in. Postrzyżyny (reż. Jiří Menzel 1980), Święto przebiśniegu (reż. Jiří Menzel 1983), Czuły barbarzyńca (reż. Petr Koliha 1989) czy słynna Zbyt głośna samotność nakręcona w 1994 roku przez czeską reżyserkę mieszkającą we Francji, Věrę Caisovą i z Philippem Noiretem w głównej roli. Teraz filmowej adaptacji doczekała się również powieść Obsługiwałem angielskiego króla.
Ivan Barnev -Jan Dítě, młody (ur. 12-07-1973 w Bułgarii)
Ivan Barnev po ukończeniu aktorstwa na akademii w Sofii szybko stał się jednym z najbardziej cenionych młodych aktorów w Bułgarii. Ostatnio grał w filmach Kalabush (reż. Adoni Floridis, Theodoros Nikolaidis, 2002), A Leaf in the Wind (reż. Svetoslav Ovtcharov, 2002) i Lady Z (reż. Georgi Djulgerov, 2005).
Oldřich Kaiser - Jan Dítě, starszy (ur. 16-05-1955 w Libercu)
Kaiser skończył konserwatorium w Brnie i praską DAMU. Po absolutorium zaczął grać w Teatrze na Vinohradach. W tym czasie do Pragi przeniósł się Teatr Ypsylonka, do którego Kaiser przystąpił. W 1993 roku aktor został członkiem czeskiego Teatru Narodowego. Dla filmu odkrył go Karel Kachyňa, jeszcze w trakcie studiów w Brnie i obsadził go w roli głównej w filmie Miłość (1972). Aż do lat 80. obsadzany był w rolach romantycznych młodzieńców i amantów (Maturita za školou; Zrcadlo pro Kristýnu; Setkání v červenci).
W lata 80. wkroczył główną rolą kierowcy wyścigowego w filmie Sny o Zambezi, która zaliczała się jeszcze do jego młodzieńczego emploi. W filmie Revui na zakázku Zdeňka Podskalskiego dominował już jego talent komiczny, który wspaniale wykorzystali reżyserzy Vorlíček i Troška. W rolach komediowych wystąpił w filmach: Rumburak; Já nejsem já; Velká filmová loupež; Barrandovské nocturno czy w ostatniej części trylogii Trošky Słońce, siano, erotyka. W latach 90. zachwycił w debiucie Vladimíra Michálka Ameryka, wystąpił również w filmie Jana Svěráka Ciemnoniebieski świat (2001). W swoim ostatnim filmie Rekin w głowie (Žralok v hlavě, reż. Marie Procházková, 2005) Kaiser udowadnił, że czescy filmowcy ciągle jeszcze nie doceniają jego potencjału.
Julia Jentsch - Liza (ur. 20-02-1978 w Berlinie)
W latach 1997-2001 studiowała aktorstwo w Hochschule Ernst Busch w Berlinie. Obecnie zaliczana jest do największych gwiazd niemieckiego kina. Za tytułową rolę w wojennym dramacie Sophie Scholl (reż. Marc Rothemund, 2005) dostała liczne nagrody w tym Europejską Nagrodę Filmową za najlepszą rolę żeńską oraz Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale. Zagrała również w Die Fetten Jahre sind vorbei (reż. Hans Weingartner, 2004), Pád Třetí říše (reż. Oliver Hirschbiegel, 2004) I Schneeland (reż. Hans W. Geissendörfer, 2005).
Marián Labuda - Walden (ur. 28-09-1944 w Hontianských Nemcích na Słowacji)
Po ukończeniu wydziału teatralnego w Bratysławie zaczął grać w słowackim Teatrze Narodowym. W roku 1968 był współzałożycielem legendarnego, pokoleniowego teatru Divadlo na Korze w Bratysławie, skąd, po jego zamknięciu, przeszedł na Nową Scenę. Właśnie tutaj wypracował charakterystyczny dla niego komiczny i tragikomiczny typ aktorstwa. Od roku 1990 jest członkiem Teatru Dramatycznego SND. Występuje również na czeskich scenach.
Na początku lat 80. zauważyli go czescy reżyserzy. Juraj Herz powierzył mu tytułową rolę w komedii Buldoci a třešně (1981), role epizodyczne zaproponowali mu Dušan Klein (Radikální řez) i Jiří Krejčík (Prodavač humoru). Jednak jego najpiękniejszą rolą jest kierowca Pávek w komedii Jiřígo Menzla Wsi moja sielska, anielska. Para scenarzystów Labuda - Bán sprawiła, że świetnie napisana i nakręcona komedia zyskała popularność i została nominowana do Oskara. Później przyszło wiele innych ról w czeskich filmach: (Anděl svádí ďábla; Dobří holubi se vracejí; Vážení přátelé, Andělské oči) i przede wszystkim w kolejnych filmach Menzla: Końcu starych czasów, Operze żebraczej oraz Życiu i niezwykłych przygodach żołnierza Iwana Czonkina. Grywa również wspaniałe role w bajkach (Pták Ohnivák; Lotrando a Zubejda). Za drugoplanową rolę w Ogrodzie Martina Šulika otrzymał Czeskiego Lwa.
Josef Abrahám - hotelarz Brandejs (ur. 14-12-1939 w Zlinie)
Po dwóch latach studiów aktorskich na VŠMU w Bratysławie przeniósł się na praską DAMU, którą ukończył w 1962 roku. Zaczynał w Teatrze na Vinohradach, w tym czasie występował również w Teatrze Narodowym. Po skończeniu służby wojskowej zaczął grać w teatrze Činoherní Klub, z którym związany jest główny etap jego kariery teatralnej. W roku 1992 przyjął angaż w Teatrze Narodowym, ale odszedł z niego po dwóch latach. Po raz pierwszy stanął przed kamerą w roku 1961 w czarno-białym, absolutoryjnym filmie Věry Chytilovej Strop. W tym czasie zagrał również niewielką rolę w kryminale Vladimíra Čecha Kde alibi nestačí. Kolejny rok zaowocował wielkimi wyzwaniami - dużą rolą w filmie Brynycha Neschovávejte se, když prší oraz niewielką rolą Datla
w Transporcie z raju. Wymagająca, ale bardzo przyjemna była praca przy Krzyku Jaromila Jireša.
Zagrał wiele różnorodnych ról w filmach lat 60. i 70. - wymienić tu można choćby tytuły Velká cesta (1963), Každý den odvahu (1964), Dita Saxová (1967), Pension pro svobodné pány (1967), Partie krásného dragouna (1970), Holka na zabití (1975). W roku 1976 zagrał niewielką rolę w komedii duetu Smoljak-Svěrák Mareczku, podaj mi pióro. Wraz z tym fimem nastąpił przełom w karierze Abraháma - aktor zaczął skupiać się na występach w komediach. Główne role zagrał w filmach Kulovy blesk (1978), Kelner, płacić! (1981), wesołej adaptacji książki Vančury Koniec starych czasów (1989), w Operze żebraczej (1991), Andělských očích (1994) oraz w komedii Stůj, nebo se netrefím (1998). Zdobył Czeskiego Lwa w 1993 roku za najlepszą rolę męską w filmie Jana Hřebejka Šakalí léta. Zagrał również w Všichni moji blízcí (1998), Návrat ztraceného ráje (1999), Pánská jízda (2004) i w Piękności w opałach Hřebejka (2006). Jego najbardziej znaną rolą jest jednak uwodzicielski lekarz, a później ordynator Arnošt Blažej w serialu Jaroslava Dietla Szpital na peryferiach.
Milan Lasica - profesor (ur. 3-02-1940 w Zvoleniu na Słowacji)
Milan Lasica to dramaturg, prozaik, tekściarz, aktor i satyryk. Studiował na wydziale teatralnym w Brnie. Jest nierozerwalnie związany ze swoim aktorskim partnerem Júliem Satinskim, z którym występował na przykład w przedstawieniach Večer pre dvoch (1966), Ako vzniká sliepka (1971), Výrobca šťastia (1985) Náš priateľ René (1991) oraz w telewizyjnych programach Bumerang i Ktosi je za dverami. Razem wydali kilka książek, a z kompozytorem Jaroslavem Filipem nagrali trzy płyty Bolo nás jedenásť (1981), S vetrom o preteky (1982) i My (do tanca a na počúvanie) (1987).
Obecnie jest dyrektorem bratysławskiego teatru Studio L&S. Lasica zagrał również w wielu filmach. Pierwszym reżyserem, który wypatrzył parę Lasica-Satinský, był Juraj Herz (Sladké hry minulého léta, 1969). Lata 70. przyniosły epizodyczną rolę w filmie Hodinářově svatební cestě korálovým mořem oraz ogromny sukces - film dla dzieci Nekonečná - nevystupovat w reżyserii Radima Cvrčka. Lasica zagrał również w filmach Buldoci a třešně (reż. Juraj Herz, 1981), Srdečný pozdrav ze zeměkoule (reż. Oldřich Lipský, 1982), Tři veteráni (reż. Oldřich Lipský, 1983), Vážení přátelé (reż. Dušan Klein, 1989), Saturnin (reż. Jiří Věrčák, 1994), Výchova dívek v Čechách (reż. Petr Koliha, 1997), Pasti, pasti, pastičky (reż. Věra Chytilová, 1998) oraz Hanele (reż. Karel Kachyňa, 1999).
