Film "Nightwatching" to przede wszystkim hołd dla twórczości Rembrandta, niemniej jednak powstaje on również ku pamięci wielu innych wybitnych malarzy niderlandzkiego Złotego Wieku.
Jeżeli chodzi o Rembrandta, skoncentrowałem uwagę na światłocieniu, kontraście pomiędzy światłem a ciemnością. Początkowe prace Rembrandta są bardzo mroczne, ale w miarę rozwoju jego kariery stają się coraz jaśniejsze. W filmie zostanie to przeze mnie wyeksponowane, w celu uzyskania odpowiedniej dramaturgii obrazu. Punktem wyjścia było dla mnie wczesne malowidło Porwanie Persefony. W tym obrazie dominują przestrzenie intensywnej czerni, a ponieważ jest tam wiele zaplanowanych z premedytacją odniesień do ślepoty, znajdzie to swoje odbicie w oświetleniu i kompozycji filmu. Istotną rolę odegrał również pełen przemocy obraz Oślepienie Samsona. Nawet największym miłośnikom makabry, takim jak Caravaggio i Artemisia Gentileschi, nie udało się oddać takiego okrucieństwa w tworzonych obrazach o podobnej tematyce. Zacytuję też z pewnością Fransa Halsa i van der Helsta.
Wnętrza holenderskich kościołów będą nawiązywać do przestrzeni Saenredama, van Vlieta i de Witte'a, szczególnie w fałszywych, przesadzonych perspektywach dwupunktowych. Wnętrza niderlandzkich domów inspirowane będą twórczością de Hoocha, Steena, a w szczególności klasycznym dziełem de Witte'a Wnętrze z kobietą przy klawikordzie. To najbardziej intrygujące przedstawienie wnętrza holenderskiego domostwa, dzieło wyprzedzające dokonania Mondriaana o dwa i pół wieku.
W kwestii militariów, film odwołuje się do żołnierzy, heroldów, trębaczy i gońców pędzla Ter Borcha. Mimo, iż jest to anachronizm, będą tu również nawiązania do służących i gospodyń domowych sportretowanych przez Vermeera. Dla przedstawienia holenderskich krajobrazów przywołam dzieła takich malarzy jak van der Heyden, Ruisdael, Hobbema i oczywiście szkice i grafiki Rembrandta.
Szkice Rembrandta dostarczyły naszym scenografom także bardzo szczegółowych informacji odnośnie łóżka z czterema kolumnami, stanowiącego istotny rekwizyt w filmie. Prace Rembrandta stały się pierwowzorami dla kostiumów służby kuchennej i małych dzieci, chociaż posłużyłem się dodatkowo obrazami Metsu i de Hoocha. Jako że Ferdinand Bol, Gerrit Dou oraz Carel Fabritius są bohaterami filmu - ich dzieła również zostaną zacytowane w filmie.
Film składa się z kilku powtarzających się mechanizmów strukturalnych. Jednym z nich jest sekwencja ośmiu spektakularnych scen teatralnych z ruchomymi dekoracjami, przedstawiających holenderskie wnętrze (kuchnię), holenderską pracownię malarską, kościół (czyli architekturę), handel, teatr, ustanowienie prawa i założenie kościoła, śmierć i sąd. Inne ciekawe sekwencje to trzy podwójne portrety małżeńskie, w stylu tradycyjnego niderlandzkiego malarstwa rodzajowego.
Peter Greenaway
