Muppety (nazwa muppet wzięła się ze skrzyżowania słowa marionette - marionetka, ze słowem puppet - lalka; po polsku używano także pisowni "mapet") - były to lalki teatralne stworzone przez amerykańskiego artystę plastyka i lalkarza Jima Hensona (1936-1990). Chyba każdy z nas widział kiedyś "The Muppet Show", "Ulicę Sezamkową", czy "Fraglesy", których ten niezwykły artysta był twórcą. Któż nie zna Kermita, Panny Piggy, Misia Fozzie czy potworka z zakrzywionym nosem - Gonzo.
Jim Henson urodził się 24 września 1936 roku jako James Maury Henson. Był plastykiem, lalkarzem, reżyserem, producentem, scenarzystą i aktorem. Karierę rozpoczął w 1954 roku jako lalkarz w lokalnym programie waszyngtońskiej telewizji. Pięć lat później zdobył nagrodę EMI i stworzył postać Kermita. Po raz pierwszy w komplecie (przedtem poszczególne postaci występowały w różnych programach) Muppety pojawiły się w telewizji w 1969 roku w słynnym i wielce cenionym programie dla dzieci "Ulica Sezamkowa". Cieszył się on wielką popularnością ze względu na umiejętne łączenie elementów zabawy i edukacji.
W latach 60. Henson i Muppety byli gośćmi programów telewizyjnych, między innymi: "The Jimmy Dean Show", "The Ed Sullivan Show", "The Today Show" i wielu innych. W 1976 roku Henson stworzył swój najsłynniejszy chyba program - serial "The Muppet Show". Do każdego odcinka zapraszano sławnego gościa ze świata filmu lub muzyki. "The Muppet Show" był emitowany w latach 1976-1981. Odniósł ogromny sukces, zarówno komercyjny, jak i artystyczny. Nowatorstwo Hensona polegało na stworzeniu galerii różnych postaci - niezwykłe lalki imitowały ludzi, zwierzęta oraz fantastyczne stwory. Ale najważniejsze było specyficzne poczucie humoru - absurdalne, operujące odwołaniami do popkultury i jednocześnie abstrakcyjne. Serial był emitowany przez pięć lat w ponad 100 krajach i otrzymał trzy nagrody EMI. W latach 1976-1981 wyprodukowano 120 odcinków programu, który zdobył wiele nagród, m.in. Brytyjskiej Akademii Filmu i Telewizji (BAFTA) dla najlepszej komedii telewizyjnej. Ta sama Akademia w 1976 roku uznała Kermita (żabę-konferansjera) za najlepszego aktora telewizyjnego. Rok później przyznano serialowi Złotą Różę na festiwalu w Montreux.
W latach 1996-1998 pojawiła się kontynuacja "The Muppet Show", zatytułowana "Muppets Tonight". Powstała też znana w Polsce seria animowana dla dzieci "Mapeciątka" ("The Muppet Babies", 1984-1990). Przedstawiała wyimaginowane lata dziecięce postaci znanych z "Muppet Show". Mapeciątka wychowują się w przedszkolu pod opieką Niani. Widzowie nigdy nie ujrzą jej twarzy, słysząc jedynie jej opiekuńczy, ciepły głos. Od 1979 roku Muppety zaczęły pojawiać się w filmach długometrażowych. W latach 90. Henson Productions postanowiło skorzystać z literackiej klasyki. Swobodnie potraktowane adaptacje "Opowieści wigilijnej" Karola Dickensa, czy "Wyspy skarbów" Roberta L. Stevensona spotkały się z dobrym przyjęciem. Jednak sukces filmów nie przełożył się na sukces "Muppets Tonight", który to program dość szybko zniknął z anteny.
A oto lista filmów z udziałem Muppetów:
- The Muppet Movie (Wielka wyprawa Muppetów), 1979, tv, reżyseria: James Frawley
Kermit z paczką Muppetów decyduje się na podróż do Hollywood, by zrobić światową karierę.
- The Great Muppet Caper (Muppety na tropie), 1982, tv, reżyseria: Jim Henson
Kermit, Gonzo i Fazi to reporterzy, którzy wyruszają do Wielkiej Brytanii w celu przeprowadzenia wywiadu z pewną bogatą ofiarą złodziei klejnotów.
- The Muppets Take Manhattan (Muppety na Manhattanie), 1984, tv, reżyseria: Frank Oz
Kermit z przyjaciółmi wyrusza do Nowego Jorku, aby wystawić musical na Broadwayu.
- The Muppet Christmas Carol (Opowieść wigilijna Muppetów), 1992, HBO, reżyseria: Brian Henson
Klasyczna opowieść Dickensa o skąpcu Ebenezerze Scrooge'u, który zmienia się w dobrego człowieka pod wpływem świąt Bożego Narodzenia.
- Muppet Treasure Island (Muppety na Wyspie Skarbów), 1996, HBO, reżyseria: Brian Henson
Wariacja na temat "Wyspy skarbów". Piraci, skarby, tytułowa wyspa, pirat Długi John Silver i... Muppety.
- Muppets From Space (Muppety z kosmosu), 1999, Warner, reżyseria: Tim Hill
Gonzo, jako jedyny w swoim "gatunku", ma sny, w których okazuje się, że pochodzi z kosmosu. Opuszcza przyjaciół i wraca do "domu". Zaczyna jednak tęsknić.
Od 2004 roku prawa autorskie do Muppetów posiada The Walt Disney Company. A dziś Muppety triumfalnie powracają!
