"Kolekcja Agathy Christie": SYMPATYCZNA STARSZA PANI
Agatha Christie, przez wielu określana królową kryminału, do dziś jest jedną z najbardziej poczytnych autorek w historii literatury. Jej książki na całym świecie rozeszły się w miliardowych nakładach a według danych UNESCO poczytnością przewyższają je jedynie Biblia i dzieła Szekspira.
Jest autorką 79 powieści kryminalnych, ponad 100 opowiadań, 6 powieści obyczajowych, które opublikowała pod pseudonimem Mary Westmacott, 2 książek autobiograficznych, 3 tomików poezji oraz tomiku powiastek gwiazdkowych. Na podstawie jej książek nakręcono kilkadziesiąt filmów a także wystawiono kilkanaście sztuk teatralnych, z których „Pułapka na myszy” stała się jedną z najdłużej granych sztuk w historii teatru (prapremiera londyńska odbyła się 25 listopada 1952 r. a przedstawienie do dziś nie zeszło z afisza).
Panna Jane Marple po raz pierwszy pojawiła się w roku 1930 w powieści „Morderstwo na plebani”, w której bez problemu rozwiązała skomplikowaną zagadkę zabójstwa pułkownika Protheroe. Miała wtedy prawie 70 lat.
Przez kolejne 41 lata Agatha Christie kilkakrotnie powracała do postaci Panny Marple, która w sumie pojawiła się w 12 powieściach, 20 opowiadaniach, a później również w 5 filmach kinowych i 8 telewizyjnych. Jako jedna z nielicznych bohaterek literackich Jane Marple doczekała się nawet swojej biografii autorstwa Anny Hart, która w Polsce ukazała się pod tytułem „Panna Jane Marple: życie i czasy. Biografia według Agathy Christie”.
W chwili publikacji „Morderstwa na plebani” Agatha Christie była już uznaną pisarką, mającą na swoim koncie kilka powieści z Herkulesem Poirot w roli głównej. Panna Marple miała pojawić się tylko w jednej książce, ale bardzo szybko okazało się, że sympatyczna starsza pani – jak o niej mówiła sama autorka – spodobała się czytelnikom do tego stopnia, że Christie wracała do niej jeszcze wiele razy.
Zgodnie z opisem Agathy Christie Panna Marple jest wysoką, szczupłą kobietą z różową, pomarszczoną twarzą, niebieskimi oczami i białymi jak śnieg włosami, które upina na głowie w staromodny sposób. Jej niewinny wygląd oraz nieodłączne druty, na których uwielbia dziergać, sprawiają, że większość ludzi widzi w niej tylko „trzęsącą się starą pannę”. Jednak ci, którzy ją poznali wiedzą, że jest bystrym obserwatorem, który z reguły ma zawsze rację.
Panna Marple mieszka w niewielkiej wiosce St. Mary Mead, z której niechętnie wyjeżdza. Jest detektywem amatorem. Rozwiązuje zagadki, z którymi nie mogła poradzić sobie policja. Nie używa nieodłącznego szkła powiększającego, którym posługiwał się Sherlock Holmes. Sprawy rozwiązuje polegając na swoim rozumie, zdolności logicznego kojarzenia faktów i znajomości ludzkiej natury. „Ludzka natura jest wszędzie taka sama” – powiedziała kiedyś Panna Marple.
Filmowcy bardzo wcześnie zaczęli interesować się twórczością Agathy Christie. Już w 1928 roku powstał niemy film „The Passing of Mr. Quinn” będący ekranizacją wydanej 6 lat wcześniej książki „Tajemniczy przeciwnik”. Dwa lata później powstała dźwiękowa ekranizacja głośnego „Zabójstwa Rogera Ackroyda” pod tytułem „Alibi”.
Na Pannę Marple filmowcy zwrócili uwagę dopiero na początku lat 60. dwudziestego wieku. W roku 1961 powstała ekranizacja „Śmierć ma okna”, w której w postać starszej pani wcieliła się Margaret Rutherford. Aktorka wystąpiła w sumie w 4 obrazach opowiadających o przygodach Jane Marple: „Morderstwo w hotelu Gallop” (1963), „Ahoj, zbrodnio! (1964) oraz „Morderstwo najgorszego sortu” (1965), które znalazły się w wydanej przez Warner Home Video kolekcji DVD.
W 1966 roku Margaret Rutherford ostatecznie pożegnała się z postacią Panny Marple występując w komediowym epizodzie w ekranizacji powieści Agathy Christie „A…B...C...”, gdzie spotkała swojego największego rywala Herkulesa Poirot (w tej roli Tony Randall). Później w rolę Panny Marple wcielały się m.in. Joan Hickson, Helen Hayes, Angela Lansbury, Inge Langen oraz estońska aktorka Ita Ever.