Uciekając od swej przeszłości i przeznaczenia, Cleveland Heep „przeżył niezaprzeczalną stratę” – mówi scenarzysta i reżyser M. Night Shyamalan. Były lekarz odnajduje schronienie w roli gospodarza Laguny, konwencjonalnego kompleksu mieszkalnego na przedmieściach Filadelfii, gdzie zagłębia się w codzienną karuzelę usterek, napraw i anonimowych kontaktów z otaczającym światem. Jednak wysiłki Clevelanda mające zdusić ogromny ból i smutek przejawiają się w jąkaniu, przez co inni mieszkańcy uważają go – jak mówi Paul Giamatti – za „nieco ponurą postać – faceta, który nad głową ma zawsze czarną chmurę”.
„Cleveland stara się zerwać ze swą przeszłością” – kontynuuje Giamatti. – „Podjął się prostej pracy i w pewnym sensie odciął się od świata. Ukrywa się w swym małym mieszkanku w Lagunie”.
Shyamalan zaczął pisać postać dla Giamattiego, nominowanego do Oscara za rolę w Człowieku ringu, po obejrzeniu chwytającej za serce gry aktorskiej w niezależnej produkcji Bezdroża. „Rozbroiło mnie jego poczucie humoru, człowieczeństwo i zdolność odtworzenia głównej roli męskiej. Przypadł mi bardzo do gustu, a to udaje się niewielu aktorom” – mówi Shyamalan.
Obejrzenie filmu American Splendor, a potem spotkanie z Giamattim przekonało ostatecznie Shyamalana, że znalazł właściwego człowieka. „Od razu pojawiła się między nami więź porozumienia. Mamy podobne poczucie humoru i na wiele spraw patrzymy tak samo. Jak wszyscy, Paul ma swoje problemy, ale jest srdecznym człowiekiem”.
Giamattiego zaintrygowała wizja, jaką Shyamalan miał względem Kobiety w błękitnej wodzie i odwaga, z jaką snuł swą opowieść. „To doskonały pomysł, a on jeszcze opowiada go w tak śmiały sposób” – zauważa Giamatti.
„Paul Giamatti to mój Richard Dreyfuss” – mówi Shyamalan, nawiązując do Szczęk i Bliskich spotkań trzeciego stopnia – dwóch filmów, które zainspirowały go do zajęcia się filmem. – „Umie rozśmieszyć, jednocześnie pokazać głębię zagubienia postaci, a na koniec wzbudzić wiarę w ludzkość”.
„Paul Giamatti to szalenie inteligentny facet i bardzo dobry aktor. Nie spotkałam jeszcze kogoś tak doskonałego technicznie” – zachwyca się Bryce Dallas Howard, grająca postać Story, młodej boginki, która odmienia życie Clevelanda. – „Paul nie jest jednym z tych aktorów, którzy muszą odejść na bok i tam wprowadzić się w odpowiedni nastrój. Jest bardzo skoncentrowany i umie dowolnie sobą kierować. W pewnej scenie filmu moja postać czyta pamiętnik Clevelanda. Paul napisał kilka zdań w pamiętniku, który był filmowym rekwizytem, a ja je odczytałam. To, co napisał, szalenie mi pomogło. Sięgnął bezbrzeżnej, mrocznej otchłani”.
Kiedy Cleveland odnajduje Story ukrywającą się w zakamarkach Laguny, wybija go to ze świata urojeń i zmusza do pomocy tej silnej i kuszącej istocie w powrocie do baśniowego domu – Błękitnego świata. „Cleveland chce się kimś opiekować. Chce coś z siebie dać i zaopiekować się kimś, lecz nie jest tego świadomy do czasu spotkania ze Story” – mówi Shyamalan.
Tymczasem Story porusza w Clevelandzie nutę głębszą niż zwykła uprzejmość. „Dzięki niej zaczyna myśleć o rzeczach, które chciał zostawić za sobą” – mówi Giamatti. – „Starał się przejść przez życie nieprzytomnie jak lunatyk, lecz jej obecność mu na to nie pozwala”.
„Story zauważa, że Cleveland jest bardzo smutnym i zagubionym człowiekiem” – dodaje Howard. – „Widzi, że nie udało mu się odnaleźć wewnętrznego głosu. Między nimi pojawia się piękna więź, ponieważ ona pomaga mu odnaleźć siebie, a on w tym samym pomaga jej”.
Howard uważa, że ta postać o wielkiej intuicji to „anioł, który pokazuje ludziom, na co ich stać, ponieważ pokłada w nich wiarę”. Mimo to sama Story nie może uwierzyć, że jej przeznaczeniem jest trwała odmiana losów ludzkości.
„Ona jest najważniejszą postacią w tej opowieści, jeśli wziąć pod uwagę przyszłość ziemi. Jednak dla niej to niewiarygodne, ponieważ uważa, że nie sprawdza się nawet w byciu narfą” – filozofuje Howard. – „To przejmujące, gdy nawet ktoś, kto jest uosobieniem Boga, nie dostrzega swej niezwykłości i wyjątkowości. To piękne, że Story także poszukuje swego wewnętrznego głosu, podobnie jak Cleveland”.
Howard zaangażowała się w projekt na dość wczesnym etapie, gdy Shyamalan starał się przekształcić Kobietę w błękitnej wodzie z bajki na dobranoc, którą stworzył dla swych dzieci, w wielowątkowy scenariusz filmowy. Ostatniego dnia zdjęć do Osady, opowiedział Howard historię o Kobiecie w błękitnej wodzie. Kilka miesięcy później, gdy zorganizował u siebie w domu pokaz Osady dla aktorki i jej rodziców, Shyamalan powiedział jej, że chciałby zobaczyć ją w roli Story. „Usiadłam na podłodze i rozpłakałam się” – wspomina Howard. – „Wiem, że brzmi to zaskakująco, ale czuję się blisko związana z Nightem i zaproszenie do tego filmu było dla mnie wielką sprawą”.
„To była wielka chwila” – przyznaje Shyamalan. – „Był to wyraz zaufania. Nie miałem jeszcze napisanego scenariusza, ale wiedziałem, że to ona ma wystąpić w tej roli”.
„Bryce jest naprawdę utalentowaną aktorką i bardzo ciężko pracuje” – mówi Giamatti o swej ekranowej partnerce. – „Mam nadzieję, że kiedyś będę tak dobrym aktorem filmowym, jak ona. Ona jest niezwykle pewna siebie... co – mam nadzieję – udzieli się po części także i mnie”.
Ucharakteryzowanie Howard na prawie półprzezroczystą narfę zajmowało codziennie trzy godziny, podczas których na całe jej ciało nakładano wodoodporny makijaż. „Story nie jest istotą przyzwyczajoną do przebywania na słońcu” – zauważa Howard. – „Żyje głównie w wodzie, więc z tego powodu faktura jej skóry jest inna”.
Story poszukuje bardziej świadomie – i bardziej pospiesznie – niż inni mieszkańcy Laguny kolejnego etapu na swej drodze ku przeznaczeniu. Musi rozwikłać skomplikowaną zagadkę, aby odnaleźć kolejno osoby, które wspólnie pomogą jej w powrocie do Błękitnego świata. Jednak Story nie wolno rozmawiać o swoich poszukiwaniach z nikim, kto nie ma w nich uczestniczyć, a błędy popełniane przez niedoświadczoną narfę narażają ją na śmiertelne niebezpieczeństwo. Tymczasem bohaterka powoli słabnie zatruta po ataku Scrunta, dzikiej bestii podobnej do hieny, która ma za zadanie uniemożliwić jej powrót do domu.
Ponieważ czas ucieka, Cleveland zwraca się do złożonej z bardzo różnych od siebie ludzi, grupy mieszkańców Laguny, o pomoc w rozwiązaniu tajemnicy przeznaczenia Story, zanim będzie za późno.
Jednym z pierwszych mieszkańców, do których o pomoc zgłasza się Cleveland, jest pan Farber, wiecznie niezadowolony krytyk filmowy i literacki, który niedawno przeprowadził się do Filadelfii z Zachodniego Wybrzeża USA. „Farber to mruk” – mówi wszechstronny aktor i reżyser Bob Balaban, znany ze swych ról w komediach Medal dla miss i A Mighty Wind, a także z niedawno nakręconego i nagrodzonego Oscarem dramatu Capote. – „Jest nieprzyjazny i bardzo skryty. Nie chce, by ktokolwiek pukał do jego drzwi. Nigdy też nie zaprasza nikogo do siebie”.
Farber spełnia prośbę Clevelanda, ale jego porady są zabarwione cynizmem, którym przesiąknięte jest całe jego podeście do świata. „Farber mówi Clevelandowi: „Nie ma już na świecie oryginalności i nie ma nowych opowieści. To te same historie opowiadane raz po raz i od nowa” – opowiada Balaban.
Znakomita aktorka teatralna i telewizyjna, Cindy Cheung, gra rolę Young-Soon Choi, studentki college’u, przeżywającej własną wersję amerykańskiego snu, pod czujnym i pełnym dezaprobaty okiem swej konserwatywnej matki-Koreanki. „Young-Soon chce podbić świat” – mówi Cheung. – „Jest odważna i nie boi się ciągle eksperymentować ze swoim wyglądem. Teraz właśnie ubiera się jak Britney Spears, lecz w przyszłym tygodniu może zmienić zdanie i wyglądać jak Alicia Keys”.
Cleveland prosi Young-Soon o informacje na temat uświęconej tradycją bajki na dobranoc, której pilnie strzeże jej matka. „Young-Soon wciąż stara się zdecydować, co chce zrobić z własnym życiem i co nada mu sens. Tematem przewodnim bajki jest odkrywanie samego siebie i to do niej przemawia. Im więcej elementów układanki uzupełnia z Clevelandem, tym bardziej chce to wiedzieć” – mówi Cheung.
Pana Dury’ego, oddanego swym dzieciom ojca, mającego słabość do gier słownych i krzyżówek, gra Jeffrey Wright. „Cleveland poszukuje kogoś, kto umie rozwiązywać problemy, a pan Dury oferuje mu swą pomoc w dążeniu do zrozumienia” – mówi Wright, gwiazdor głośnego thrillera politycznego Syriana i zdobywca Złotego Globu i nagrody Emmy za rolę w poruszającym miniserialu Mike’a Nicholsa Anioły w Ameryce.
Wright czuł bliską więź z wątkiem filmu, którego elementami są pan Dury i jego synek Joey. „Ta historia ojca i syna jest odzwierciedleniem głębszej myśli zawartej w filmie” – mówi. – „Dzieci mają w sobie wewnętrzną niewinność i więź z tym, co boskie. W miarę jak dorastamy, musimy na nowo odkrywać i wciąż przypominać sobie o tych cechach, które stanowią element naszej walki o bycie jak najlepszym człowiekiem”.
Rodzeństwo Vick i Anna Ran mają wspólne mieszkanie w Lagunie. „Anna tak naprawdę jeszcze nie odkryła swego celu w życiu” – mówi Sarita Choudhury (Ona mnie nienawidzi) o swojej bohaterce, która opiekuje się Story, gdy Cleveland desperacko poszukuje dla niej ratunku. – „Annę cieszą zmiany, które Story wnosi do jej życia, i okazja do nawiązania relacji z kimś potrzebującym pomocy”.
Marzący o karierze pisarza Vick od dawna próbuje ukończyć swą książkę, co odrobinę irytuje jego siostrę. „Anna wierzy w Vicka – mówi Choudhury – ale jest już na tyle zmęczona nieudanymi staraniami brata, że nie chce o tym więcej słyszeć. Wolałaby, żeby się porządnie zabrał do pracy i napisał książkę do końca”.
Vick niespodziewanie odnajduje inspirację w Story, która przepowiada mu nadzwyczajną przyszłość. „Vick jest bardzo przeciętnym, zwykłym facetem, który dowiaduje się, że jeśli skończy pisać swoją książkę, stanie się ona inspiracją do czegoś ponadczasowego, ale będzie musiał za to oddać życie” – mówi Shyamalan o Vicku, którego rola jest największym występem ekranowym reżysera od czasu roli w swym debiutanckim filmie Praying with Anger z 1992 roku. – „Podobał mi się pomysł zagrania przeciętnego gościa, który dostaje taką szansę”.
Podobnie jak Vick i inni mieszkańcy, Reggie poszukuje sensu własnego istnienia. Jego poszukiwania powodują, że celem w jego życiu staje się rozwijanie muskulatury, a w wyniku ćwiczeń prawa połowa jego ciała staje się o dwanaście centymetrów większa niż lewa. „Reggie to facet, który przeprowadza na sobie eksperymenty” – mówi Freddy Rodriguez, który ostatnio pojawił się w filmie Wolfganga Petersena Posejdon, a sławę zdobył sobie rolą znakomitego pracownika zakładu pogrzebowego w nagrodzonym Emmy serialu Sześć stóp pod ziemią. – „Jest raczej samotnikiem. Ma przyjacielskie nastawienie do ludzi, ale pozostali lokatorzy nie traktują go poważnie”.
Codziennie około trzech godzin zajmowało nakładanie Rodriguezowi protez i charakteryzacji, której elementem była sztuczna ręka, w którą wkładał swoją oraz proteza nogi i uda. Z odlewów części ciała aktora powstało wiele przyrządów, a protezy jednorazowe trzeba było dosłownie odcinać od ciała Rodrigueza pod koniec każdego dnia zdjęć.
Mary Beth Hurt, wszechstronna aktorka, którą widzowie mogli ostatnio oglądać w takich filmach, jak Egzorcyzmy Emily Rose i Family Man, gra rolę pani Bell, której umiłowanie do zwierząt zdecydowanie bardziej zbliża ją do świata zwierzęcego. „Pani Bell to kobieta o ogromnej sile życiowej” – zauważa Hurt. – „Wie, że Cleveland cierpi i czuje, że mają ze sobą wiele wspólnego. Aktorka Maureen Stapleton zawsze sprawiała na mnie wrażenie, jakby była otwartą raną, i chyba coś takiego siedzi w Clevelandzie. Jeśli tak dobrze rozumie się ludzi, jak pani Bell, to łatwo przychodzi współczucie i chęć niesienia im pomocy”.
Mimo swej obojętności wobec świata istniejącego poza telewizją i sceptycznego nastawienia do Story, pan Leeds umie przejrzeć na wylot cechującą Clevelanda pokorną pracowitość. „To pokrewne dusze” – mówi Bill Irwin, który zagrał w takich filmach, jak Kandydat i Ucieczka od życia. – „Podobnie jak Cleveland, pan Leeds przeżył okrutną stratę, lecz jego reakcją na ten stan rzeczy jest oglądanie telewizji, zamknięcie się wśród swych książek i niewychodzenie z domu na krok. Chyba jest trochę zazdrosny o Clevelanda, ponieważ choć ten także jest zraniony, choć jąka się i zawsze chodzi ze spuszczonym wzrokiem, to jednak wychodzi do świata. Pan Leeds docenia tkwiącą w tym odwagę”.
Wśród znakomitej obsady Kobiety w błękitnej wodzie znaleźli się także: Jared Harris jako Goateed Smoker, June Kyoko Lu jako matka Young-Soon, pani Choi, Noah Gray-Cabey jako Joey Dury, Tovah Feldshuh jako pani Bubchik oraz Tom Mardirosian jako pan Bubchik.
