"Jej droga": O PRODUKCJI
DWOJE JAKO JEDNOŚĆ
-Kiedy pisałam scenariusz, patrzyłam na bohaterów jak na jedno ciało złożone z dwóch różnych części. Oboje mają podobne zainteresowania, tych samych przyjaciół, ale codzienne trudności sprawiają, że oddalają się od siebie. Gdy ich sytuacja życiowa zaczyna się zmieniać, każde z nich reaguje na te zmiany inaczej i w odmienny sposób próbuje się do nich przystosować. Chciałam zrozumieć potrzebę dopasowania się do drugiej osoby oraz co tak naprawdę tworzy związek dwojga ludzi. Jak bardzo percepcja otaczającego nas świata wpływa na rytm naszych ciał kiedy się
kochamy?
ISLAM W BOŚNI
Większość mieszkańców Bośni i Hercegowiny to bośniaccy muzułmanie. Część przestrzega religijnych przykazań (zakaz picia alkoholu, modlitwa), inni mają do nich dosyć liberalne podejście. Te dwie postawy można nieraz zaobserwować nawet w tej samej rodzinie. Na podstawie własnych doświadczeń reżyserka postanowiła pokazać, jak w Bośni celebruje się islamskie święto Eid.
Choć pokolenie jej rodziców zostało wychowane w socjalistycznym kulcie ateizmu, to zachowało
szacunek i chęć obchodzenia ważnych religijnych świąt. Święta te mają też typowy dla bałkańskich tradycji charakter. Taka radosna biesiada kłóci się z przykazaniami radykalnego islamu, którego popularność wzrasta w Bośni od czasów wojny. -Po zakończeniu konfliktu bośniaccy muzułmanie, którzy przeżyli ludobójstwo, znaleźli się nagle na jałowej ziemi - stare ideały zostały podeptane razem z prawami człowieka. Dla wielu Bośniaków religia stała się wtedy wygodnym płaszczem ochronnym - mówi Žbanić. Bośniacy szukają w islamie odpowiedzi na pytanie, dlaczego ich naród spotkał tak okrutny los i jak odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Wielu dochodzi do wniosku, że ponoszą karę za odejście od rygorystycznych zasad wiary. Dlatego w swych poglądach stają się coraz bardziej radykalni. Są też wrogo nastawieni do wszystkich, którzy żyją inaczej. To przecież ich demoralizacja nie pozwala na zmianę stanu rzeczy. W tym środowisku niespodziewanie znajduje się Amar.
- Choć "Jej droga" opowiada w dużym stopniu o problemach wiary to moim celem nie było robienie
filmu o religii. Problemem jest religijna transformacja Amara i jej wpływ na jego związek z Luną.
Moim celem nie było też atakowanie islamu. Wybrałam tę religię, bo znam ją najlepiej. "Jej droga"
mogłaby równie dobrze opowiadać o parze zakochanych, z których jedno przechodzi na ortodoksyjny judaizm, chrześcijański fundamentalizm lub nawet Hare Krishna.
UPRZEDZENIA WZGLĘDEM WAHABITÓW
- Mediom udało się skutecznie wpoić opinii publicznej powiązanie wahabitów z terroryzmem. To prawda w odniesieniu do grup fundamentalistów takich jak Al-Kaida. Niesprawiedliwe jest natomiast piętnowanie wszystkich ortodoksyjnych muzułmanów na świecie. Do filmu wybrałam wahabitów ponieważ uprzedzenia wobec tej grupy wydawały mi się odpowiednim wyzwaniem dla młodej pary z Sarajewa. Luna od początku nie ukrywa swoich obiekcji względem "wahabickiego" przyjaciela Amara i jego noszącej hidżab żony. Jej przyjaciółka - dziennikarka pokazuje, jak szybko media rozprzestrzeniają prawdę zmieszaną z plotkami i pogłoskami.
OBÓZ WAHABITÓW
Ekipa filmowa zrekonstruowała prawdziwy obóz wahabitów, który wcześniej znajdował się w tym samym miejscu, nad jeziorem Jablanica. W ostatnich latach w regionie funkcjonowało wiele podobnych obozów. Przy rekonstrukcji Jasmila Žbanić współpracowała z założycielami oryginalnego obozu i jego mieszkańcami. Wszystko zostało odtworzone w najdrobniejszych szczegółach: namioty, codzienne zajęcia, a nawet naczynia i inne przedmioty. Wahabickie kobiety pomagały również w przygotowaniu kostiumów, a mężczyźni w doborze charakteryzacji.
TRANSFORMACJA AMARA
Jak wielu mężczyzn w Bośni i Hercegowinie, Amar jest byłym żołnierzem, który stracił grunt pod nogami. Pije, by zagłuszyć emocjonalną pustkę, którą zostawiły w nim śmierć brata, koszmar wojny i problemy życia codziennego. Czuje potrzebę braterstwa, męskiego wsparcia i ochrony. Odnajduje ją w religii. Z drugiej strony miłość do Luny jest dla niego równie ważna. Film stara się zgłębić proces transformacji bohatera. Zmiana jego poglądów następuje dość szybko ponieważ emocjonalna pustka, w jakiej żył, była ogromna. Amar pragnie zrozumieć samego siebie i otaczający go świat. We wspólnocie wahabitów odnajduje wewnętrzny spokój i odpowiedzi, których tak desperacko poszukiwał. Czuje się też ważnym i pożądanym członkiem grupy.