"Elizabethtown": TWÓRCY FILMU
CAMERON CROWE (Autor scenariusza/reżyser/producent)
Urodził się 13 lipca 1957 w Palm Springs, w stanie Kalifornia. Wychowywał się w San Diego, gdzie ojciec James pracował jako agent nieruchomości, a matka Alice w lokalnej szkole średniej wykładała socjologię i literaturę angielską. Dostrzegając już wcześnie talent Camerona, matka zachęcała go do nauki i poszukiwania własnych talentów. Chłopiec był nad wiek rozwinięty, nie uczęszczał w związku z tym do przedszkola, przeskoczył również dwie klasy w szkole podstawowej. Uczęszczając do University of San Diego High School budził zainteresowanie, ponieważ widać było, że odbiega wiekowo od pozostałych uczniów.
Crowe rozpoczął pisanie artykułów do szkolnej gazetki w wieku 13 lat. Później współpracował również z lokalną gazetą San Diego Door, pisząc głównie recenzje muzyczne. Mniej więcej w tym właśnie czasie rozpoczął korespondowanie z legendarnym krytykiem muzycznym zainteresowanym rock&rollem, Lesterem Bangsem, który wcześniej zrezygnował z pracy w Door, przenosząc się do ogólnokrajowej gazety rockowej Creem. Wkrótce zaproponował on współpracę również młodemu Crowe’owi, który z czasem zaczął pisywać również do Penthousea, Playboya, Crawdaddy, Music World, Circus i Los Angeles Times.
Po ukończeniu szkoły średniej w 1972 roku (w wieku 15 lat) Crowe dołączył do zespołu redakcyjnego magazynu Rolling Stone, z czasem obejmując nawet stanowisko redaktora stowarzyszonego. W tym czasie pisał między innymi o takich wielkich nazwiskach świata muzyki jak: Bob Dylan, David Bowie, Neil Young, Eric Clapton oraz o zespole Led Zeppelin.
Kiedy redakcja Rolling Stone przeniosła się do Nowego Yorku, Crowe podjął decyzję o spróbowaniu swoich sił również w innych przedsięwzięciach artystycznych. Nadal współpracował jednak jako wolny strzelec z Rolling Stone. Jego uwaga jednak skoncentrowana była już na czymś innym - książkach o młodzieży dorastającej w latach 1970-tych.
W 1979 roku, Crowe, wtedy 22 letni, udał się incognito do jednej z kalifornijskich szkół średnich, zbierając materiały do swojej książki na temat życia współczesnych nastolatków. Powstały w ten sposób materiał Fast Times at Ridgemont High stał się bestsellerem, a wytwórnia Universal Pictures zaangażowała Crowe’a do napisania na jej podstawie scenariusza. W ten sposób powstał na początku 1982 roku film w reżyserii Amy Heckerling pt „Beztroskie lata w Ridgemot High” /Fast Times at Ridgemont High/. Był to jeden z większych sukcesów tego roku, dzięki któremu oczy widzów i krytyki zwróciły się w stronę takich nazwisk młodych aktorów jak: Sean Penn, Jennifer Jason Leigh, Judge Reinhold, Forest Whitaker, Nicolas Cage i Eric Stoltz. Gildia Amerykańskich Scenarzystów nominowała Crowe’a do swojej nagrody, a sam film zyskał sobie wkrótce miano kultowego.
W 1989 roku Crowe nakręcił swój debiut reżyserski, na podstawie własnego scenariusza – “Nic nie mów” /Say Anything.../, z udziałem Johna Cusacka i Ione Skye. Drugim filmem fabularnym reżysera była rozgrywająca się w Seattle komedia romantyczna z 1992 roku „Samotnicy” /Singles/.
Kolejny projekt Crowe’a - “Jerry Maguire”, z udziałem Toma Cruise’a, Renee Zellweger i Cuby Goodinga Jr., wszedł na ekrany kin w 1996 roku, zdobywając natychmiast uznanie krytyki i przynosząc swoim twórcom pokaźne wpływy. Film nominowany był do Nagrody Akademii® między innymi za scenariusz oryginalny, a także w kategorii najlepszy obraz. Grający w nim jedną z ról Cuba Gooding Jr. otrzymał statuetkę Oscara® za kreację drugoplanową. Film ten przyniósł Cameronowi również nominację do nagrody przyznawanej przez Gildię Amerykańskich Reżyserów Filmowych.
Conversations with Wilder, zbiór wywiadów z legendarnym reżyserem Billym Wilderem, opublikowany był w listopadzie 1999 przez wydawnictwo Knopf.
Film “U progu sławy” /Almost Famous/, który wszedł na ekrany kin we wrześniu 2000 roku był kulminacją dziesięcioletnich doświadczeń zawodowych Camerona ze współpracy z Rolling Stone Film ten przez 150 gremiów związanych z filmem umieszczony został na listach 10 najlepszych obrazów 2000 roku. Otrzymał on sześć nominacji do nagród Złotego Globu i Amerykańskiej Akademii Filmowej®. Ostatecznie zgarnął dwa Złote Globy (jako najlepszy obraz roku w kategorii komedia/musiacal i dla aktorki drugoplanowej – Kate Hudson). Sam Cameron otrzymał z kolei statuetkę Oscara® za najlepszy scenariusz oryginalny.
Kolejnym filmowym projektem Camerona był obraz “Vanilla Sky,” remake hiszpańskiego “Abre los Ojos”, z udziałem Toma Cruise’a, Penelopy Cruz i Cameron Diaz. “Vanilla Sky” okazał się być wielkim sukcesem kasowym na całym świecie. Tytułowa piosenka z filmu autorstwa Paula McCartney’a nominowana była do Nagrody Akademii®.
TOM CRUISE (Producent)
W świecie filmu osiągnął bezprecedensowy, spektakularny sukces. Niesłabnącym powodzeniem i uznaniem cieszy się nieprzerwanie od dwudziestu z górą lat. Trzykrotnie nominowany był do Oscara®, jego filmy zarobiły na całym świecie ponad cztery miliardy dolarów. Nie ustając w doskonaleniu swojego aktorskiego warsztatu, Cruise wykorzystuje także swój sukces jako narzędzie pozytywnych zmian – jest filantropem, swojego wsparcia udziela wielu organizacjom działającym na rzecz podniesienia poziomu zdrowia i edukacji na całym świecie.
Najnowszym filmem z udziałem Cruise’a był międzynarodowy hit „Wojna światów” /War of the Worlds/, który okazał się przebojem nie tylko jeśli chodzi o popularność, ale również najlepsze wpływy z pierwszego dnia wyświetlania, pierwszego weekendu i wpływów ze sprzedaży biletów brutto. Film ten był drugim wspólnym przedsięwzięciem Cruise’a i reżysera Stevena Spielberga. Wcześniej, w 2002 roku Cruise zagrał w futurystycznym thrillerze Spielberga „Raport mniejszości” /Minority Report/.
Za sprawą swojej firmy Cruise/Wagner Productions, którą w 1993 założył razem z Paulą Wagner, Cruise płynnie przeszedł od roli aktora do roli producenta filmowego, przenosząc tym samym na ekran szeroką gamę różnorodnych projektów filmowych, w tym również tych, promujących młodych, obiecujących artystów. Pierwszym filmem, który wszedł na ekrany pod szyldem C/W był międzynarodowy przebój kina akcji – „Mission: Impossible”. Film ten w 1997 roku przyniósł firmie Cruise’a nagrodę Nova, przyznawaną najbardziej obiecującym producentom. Obecnie Paula Wagner i Cruise pracują nad trzecią częścią „Mission Impossible”, w której aktor zagrał, a także wystąpił w roli producenta. Ten absolutny hit firmy C/W do dziś dnia zarobił ponad miliard dolarów na całym świecie. Za sprawą C/W Productions do dystrybucji weszły również filmy: „Przed metą” /Without Limits/, „Pierwsza strona” /Shattered Glass/, „Narc” oraz thriller “Inni” /The Others/. Przy ostatnim z wymienionych obrazów Cruise po raz pierwszy miał okazję spotkać się na planie filmowym z hiszpańskim reżyserem Alejandro Amenabar, którego „Abre Los Ojos” stało się podstawą do nakręcenia amerykańskiego remake’u „Vanilla Sky”, w reżyserii Camerona Crowe’a.
Ostatnio Cruise i Wagner, razem z Edwardem Zwickiem i Marshallem Herskovitzem, wyprodukowali obraz „Ostatni Samuraj” /The Last Samurai/, który do tej pory przyniósł wpływy w wysokości prawie pół miliarda dolarów na całym świecie. W filmie tym Cruise zagrał rolę kapitana Nathana Algrena, za którą otrzymał trzecią już w swojej karierze nominację do Nagrody Złotego Globu w kategorii Najlepsza Rola Męska. Wcześniej aktor zagrał rolę Johna Andertona w futurystycznym thrillerze Stevena Spielberga, wspomnianym wcześniej „Raporcie mniejszości” /Minority Report/.
Debiutem fabularnym Cruise’a, a miał on wtedy dziewiętnaście lat, był film z 1981 „Niekończąca się miłość” /Endless Love/. Po nim przyszły kolejne role w uznanej przez krytykę „Szkole kadetów” /Taps/ z udziałem Seana Penna i Timothy’ego Huttona, a także obrazie Francisa Forda Coppoli „Wyrzutki” /The Outsiders/. Brawurowa kreacja aktora w filmie „Ryzykowny interes” /Risky Business/ zapewniła mu pierwszą w karierze nominację do Złotego Globu (1983). Z kolei rola Mavericka w obrazie Tony’ego Scotta „Top Gun” uczyniła z Cruise’a gwiazdę międzynarodowego formatu, a samemu filmowi zapewniła pozycję najbardziej dochodowego filmu 1986 roku.
Swoje kolejne role Cruise zagrał u boku Paula Newmana w filmie Martina Scorsese „Kolor pieniędzy” /The Color of Money/ oraz Dustina Hoffmana w nagrodzonym Oscarem® obrazie Barry’ego Levinsona „Rain Man.” W 1989 roku, Cruise otrzymał pierwszą w swojej karierze nominację do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej®, a także odebrał statuetkę Złotego Globu za rolę weterana wojny w Wietnamie, antywojennego aktywisty Rona Kovica w obrazie Olivera Stone’a „Urodzony 4 lipca” /Born on the Fourth of July/, nominowanego również do Oscara® jako najlepszy film roku. Kolejna filmowa kreacja w filmie Roba Reinera „Ludzie honoru” /A Few Good Men/, w którym zagrali również Jack Nicholson i Demi Moore przyniosła aktorowi trzecią nominację do Złotego Globu, natomiast w 1997 roku aktor po raz kolejny nominowany był do Oscara® za rolę w filmie Camerona Crowe’a „Jerry Maguire.”
W 1999 roku Cruise zebrał znakomite recenzje za przejmującą kreację w filmie Paula Thomasa Andersona „Magnolia”, zdobywając tym samym trzecią nominację do Nagrody Akademii® i trzecią w karierze statuetkę Złotego Globu (tym razem w kategorii roli drugoplanowej). W tym samym roku zagrał jeszcze w ostatnim nakręconym przez Stanley’a Kubricka filmie, psychologicznym thrillerze „Oczy szeroko zamknięte” /Eyes Wide Shut/.
W bogatej filmografii aktora są również takie tytuły jak: „Za horyzontem” /Far and Away/ Rona Howarda, thriller prawniczy Sydney’a Pollacka „Firma” /The Firm/ oraz „Wywiad z wampirem” /Interview with the Vampire/ Neila Jordana, nakręcony w oparciu o bestsellerową powieść autorstwa Anne Rice.
Cruise jest laureatem wielu prestiżowych nagród branżowych, świadczących o uznaniu zarówno dla jego talentu artystycznego, jak i menedżerskiego.
Ostatnio uhonorowany został brytyjską nagrodą EMMA (Ethnic Multicultural Media Award) jako najlepszy aktor za rolę w filmie “Ostatni Samuraj” /The Last Samurai/; National Board of Review doceniło z kolei jego kunszt aktorski w filmie „Jerry Maguire”, przyznając mu swoją nagrodę dla Najlepszego Aktora; dwukrotnie odbierał wyróżnienie People’s Choice; na Festiwalu Filmowym w Chicago w 1983 roku przyznano mu tytuł ‘Aktora Dekady’. Cruise ma również w swoim dorobku nagrody Saturn (za „Vanilla Sky”), nagrodę Krytyków Filmowych Chicago oraz Blockbuster Award za „Magnolię”, nagrodę MTV za „Mission: Impossible 2”.
Cruise ma również na swoim koncie inne prestiżowe wyróżnienia, w tym między innymi nagrodę im. Johna Hustona przyznawaną przez Fundację Praw Artystów /Artists Rights Foundation/, Amerykańską Nagrodę Filmową przyznaną za Wybitne Osiągnięcia w Świecie Filmu oraz American Cinematheque Award.
PAULA WAGNER (Producent)
Razem z Tomem Cruisem w 1993 roku założyli wspólnie firmę C/W Productions, od ponad 12 lat współpracującą z Paramount Pictures. Pod szyldem C/W powstały między innymi takie produkcje jak: „Mission: Impossible” i jej kontynuacja “M:I 2”, “Vanilla Sky”, “Inni” /The Others/, “Ask the Dust”, z Colinem Farrellem i Salmą Hayek, „Ostatni samuraj” /The Last Samurai/ z Tomem Cruisem i wiele, wiele innych (patrz filmografia Toma Cruise’a).
W 2001 roku Wagner uhonorowana została przez magazyn Premiere Nagrodą Kobiecej Ikony Hollywood (Women in Hollywood Icon Award). W kolejnym roku znalazła się na liście Bravo’s “Kobiety na topie” (Women on Top). Jest laureatką nagrody producentów Nova, jak również Vision Award. Wagner zasiada w zarządzie Carnegie Mellon University, jest również w komitecie zarządzającym UCLA School of Theater, Film and Television.
JOHN TOLL, ASC (Zdjęcia)
Jest jednym z nielicznych operatorów filmowych, którym dwa lata z rzędu udało się odebrać statuetkę Oscara® za najlepsze zdjęcia do filmu. Pierwszą z tych prestiżowych nagród Toll odebrał w 1995 roku za pracę przy filmie Edwarda Zwicka “Wichry namiętności” /Legends of the Fall/, drugą zaś w kolejnym roku za epicki dramat w reżyserii Mela Gibsona “Braveheart: Waleczne serce” /Braveheart/, który to obraz dodatkowo przyniósł mu nagrodę BAFTA oraz wyróżnienie przyznawane przez Amerykańskie Stowarzyszenie Operatorów Filmowych za wyjątkowe osiągnięcia.
Również praca przy dramacie wojennym z czasów II Wojny Światowej w reżyserii Terrence’a Malicka „Cienka czerwona linia” /The Thin Red Line/ przyniosła Tollowi nominację do Oscara®, jak również nominacje innych prestiżowych gremiów filmowych.
Toll ma w swoim dorobku takie tytuły filmowe jak: wyreżyserowany przez Edwarda Zwicka “Ostatni samuraj” /The Last Samurai/ z Tomem Cruisem, “Kapitan Corellli” /Captain Correlli’s Mandolin/, “Wind”, “Zaklinacz deszczu” /The Rainmaker/ Francisa Forda Coppoli, “Simpatico”, a wcześniej w swojej karierze również “Norma Rae,” “Urban Cowboy,” “Scarface,” “The Falcon and the Snowman,” “Peggy Sue wyszła za mąż” /Peggy Sue Got Married/ i “Black Widow.”
“Elizabethtown” to już trzeci wspólny projekt Tolla i reżysera Camerona Crowe’a. Wcześniej pracowali razem przy “U progu sławy” /Almost Famous/ i “Vanilla Sky.”
CLAY A. GRIFFITH (Scenografia)
Rozpoczynał swoją karierę filmową jako dekorator planu. Szybko awansował jednak na stanowisko scenografa, pracując między innymi przy filmach: “Siedem” /Seven/, “Lepiej być nie może” /As Good As It Gets/ oraz „Bezsenność w Seattle” /Sleepless in Seattle/.
“Elizabethtown” jest już piątym wspólnym projektem filmowym Griffitha i reżysera Camerona Crowe’a. Po raz pierwszy obaj panowie spotkali się kręcąc debiut Crowe’a “Nie mów nic” /Say Anything…/, przy którym Griffith pracował jako dekorator planu. Współpraca okazała się na tyle owocna, że wspólnymi siłami powstały również “Samotnicy” /Singles/ i “Jerry Maguire.” Crowe zaproponował następnie Griffithowi możliwość sprawdzenia się w roli scenografa przy filmie “U progu sławy” /Almost Famous/. Wysiłek Griffitha został doceniony - otrzymał on nominację do nagrody przyznawanej przez branżowe Stowarzyszenie Amerykańskich Scenografów Filmowych.
Od tego czasu Griffith projektował scenografie do filmów:: “Radio,” “Sweet Home Alabama,” “Domestic Disturbance” oraz “Prozac Nation i wchodzący niedługo na ekrany najnowszy projekt Curtisa Hansona “Lucky You,” z udziałem Erica Bany i Drew Barrymore.
NANCY STEINER (Kostiumy)
Pracowała w swoje karierze projektując kostiumy do filmu, reklamówek, wideoklipów i innych projektów. Ostatnio widzowie mieli okazję podziwiać efekt jej pracy w filmie Sofii Coppoli “Między słowami” /Lost in Translation/. Wcześniej pracowała z reżyserką przy “The Virgin Suicides”, a także przy kręceniu wideoklipu “Playground Love” (współreżyserowanego przez Romana Coppolę).
Steiner ma w swoim dorobku między innymi takie tytuły filmowe jak: “The Good Girl” Miguela Arteta, “Human Nature” Michela Gondry, wyreżyserowany przez Wima Wendersa “Million Dollar Hotel”, “The Winner” Alexa Coxa i “Safe” Todda Haynesa.
Jako projektantka kostiumów uczestniczyła w kampaniach reklamowych firm Levi’s, Gap, Nike, Volkswagen, Pontiac, Adidas, Earthlink, Volvo, Bacardi, Puma, Lincoln i Miller Beer.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat Steiner aktywnie współpracowała ze stacją MTV, projektując kostiumy do sześciu filmów krótkometrażowych “Rock the Vote”, jak również wielu wideoklipów. Pracowała między innymi przy “God Give Me Everything I Want” Micka Jaggera (w reżyserii Marka Romaneka), “Thursday’s Child” Davida Bowie (w reżyserii Waltera Sterna) i “Steve McQueen” Sheryl Crow’s (w reżyserii Wayne’a Ishama). Ostatnio miała okazję współpracować z reżyserem Michelem Gondry (przy utworze Bjork “Bachelorette” oraz Foo Fighters “Everlong”), Jonathanem Daytonem i Valerie Faris (przy kilku klipach Smashing Pumpkins i The Red Hot Chili Peppers).
Wkrótce projekty Steiner można będzie zobaczyć w komedii “Shopgirl” w reżyserii Ananda Tuckera oraz “Little Miss Sunshine”, z udziałem Steve’a Carrella, Toni Collette i Grega Kinneara.
NANCY WILSON (Muzyka)
Od ponad trzech dekad jest uznanym nazwiskiem w świecie muzycznym. Nancy i jej starsza siostra Ann Wilson były założycielkami pierwszego znanego szerszej publiczności kobiecego zespołu rockowego Heart, który powstał w 1974 roku i wydał debiutancki album “Dreamboat Annie”. Album ten znalazł się na szczytach list przebojów. Heart sprzedał ponad 30 milionów krążków, umieścił 21 ze swoich przebojów na listach Top 40, grywał przy szczelnie wypełnionych salach koncertowych i był inspiracją dla wielu późniejszych kobiecych zespołów rockowych.
Siostry z czasem stworzyły drugi zespół The Lovemongers (1991 roku). Za jego sprawą artystki mogły w pewien sposób wrócić do swoich korzeni, grywając dla mniejszych widowni, bardziej kameralną muzykę. Obie panie, zarówno pod szyldem The Lovemongers, jak i Heart nadal wydają płyty, koncertują i komponują muzykę.
Nie chcąc ograniczać się jedynie do rock ‘n’ rolla, Nancy Wilson zaczęła rozszerzać swoje horyzonty muzyczne, komponując również muzykę filmową, pisząc teksty i soundtracki do produkcji filmowych i telewizyjnych. Jest między innymi autorką muzyki do debiutu reżyserskiego swojego męża Camerona Crowe’a “Nie mów nic” /Say Anything…/ z 1989 roku, a także tematu przewodniego – piosenki “We Meet Again” do oscarowego® filmu “Jerry Maguire,” na podstawie scenariusza i w reżyserii Crowe’a. Nancy skomponowała także cały soundtrack i większość piosenek do filmu Crowe’a “U progu sławy” /Almost Famous/. Małżeństwo Crowe współpracowało także przy obrazie “Vanilla Sky”, do którego Nancy napisała utwór “I Fall Apart.”
Na początku 1999 roku Nancy nagrała solowy album “Live at McCabe’s,” wydany przez Epic Records, którego naturalną konsekwencją była solowa trasa koncertowa artystki, znakomicie oceniona przez wiele branżowych gremiów, a także recenzentów New York Timesa. W połowie 2004 roku, zespół Heart nagrał i wprowadził do dystrybucji swoją trzecią płytę “Jupiter’s Darling.” Album zebrał pozytywne recenzje krytyków muzycznych, jak również ciepło przyjęty został przez fanów.
Wilson i Crowe od dziewiętnastu lat są małżeństwem. Obecnie mieszkają w Los Angeles z dwójką bliźniaków – Williamem i Curtisem.