"Duma i uprzedzenie": JANE AUSTEN
Siódme z ośmiorga dzieci (i jedna z dwóch sióstr), Jane Austen (1775-1817) urodziła się jako dziecko Cassandry i George’a Austen w Steventon, Hampshire i przez pierwsze 25 lat swojego życia mieszkała w małym miasteczku w południowo-środkowej Anglii. Jej ojciec był proboszczem miejscowej parafii. Dziewczyna spędziła kilka lat na nauce w szkole, ale głównie uczyła się w domu. Matka na przykład nauczyła ją francuskiego (i trochę włoskiego) oraz gry na fortepianie.
Jeszcze jako nastolatka, uwielbiająca czytać dziewczyna pisała krótkie satyryczne teksty, a w latach 1796 - 1797, w wieku 21 lat miała już gotowy manuskrypt powieści Duma i uprzedzenie, wtedy jeszcze zatytułowany Pierwsze wrażenie (First Impressions). Wkrótce potem zakochała się w pewnym młodym człowieku, jednak odradzono jej małżeństwo, ponieważ, ani ona ani on nie posiadali żadnego majątku. Kilka lat później, Jane zaręczyła się, ale szybko zerwała zaręczyny, prawdopodobnie zdając sobie sprawę z tego, że nie jest zakochana.
Przez kilka lat Jane nie kontynuowała pisania, ponieważ po śmierci ojca w 1805 roku, rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Powróciła do pisania w 1809 roku, kiedy razem z matką i siostrą Cassandrą, wprowadziła się do domu w Chawton należącego do jednego z jej braci. Kiedy wydawca odrzucił oryginalny rękopis Pierwszego wrażenia (First Impressions), Jane zaczęła nanosić poprawki, które ostatecznie przybrały kształt znanej wszystkim powieści Duma i uprzedzenie. Wtedy także zajęła się doskonaleniem swoich wcześniejszych prac.
Dwa lata po świetnie przyjętej powieści Rozważna i romantyczna (Sense and Sensibility) - Jane sama ją wydała - w styczniu 1813 roku ukazała się książka zatytułowana Duma i uprzedzenie. Kolejne cztery powieści Jane Austen to: Mansfield Park, Emma, Persuasion, i Northanger Abbey. Dwie ostatnie zostały wydane pośmiertnie w 1817 (pisarka zmarła w wieku 41 lat po długiej chorobie). Austen pozostawiła po sobie niedokończoną powieść zatytułowaną Sandition.
Wszystkie jej powieści były początkowo wydawane anonimowo. Nawet w przypadku bardzo popularnej Dumy i uprzedzenia, czytelnicy poznali autorkę powieści dopiero w osiem miesięcy po wydaniu książki. Oczywiście rodzina i bliscy przyjaciele wiedzieli, kto jest autorem powieści. Chociaż anonimowe pisanie nie przyniosło jej sławy za życia, uchroniło jej prywatność w czasach, kiedy angielskie społeczeństwo z brakiem szacunku traktowało kobiety wchodzące w publiczną sferę życia. Co więcej, ponieważ wojny napoleońskie (1800 – 1815) zagrażały bezpieczeństwu monarchii w Europie, cenzura literatury stała się bardzo powszechna.
Społeczeństwo Anglii z czasów Regencji było bardzo podzielone. Przynależność do danej sfery zależała od rodzinnych koneksji i bogactwa. W swoich powieściach, Jane często krytykowała uprzedzenia angielskich wyższych sfer. Rozróżniała wewnętrzne (dobroć danej osoby) i zewnętrzne (ranga i stan posiadania) zalety człowieka. Chociaż często krytykowała snobów, naśmiewała się też z braku dobrych manier ludzi z gorszym pochodzeniem.
Podczas, gdy społeczny awans młodych mężczyzn związany był z wojskiem, kościołem lub znajomością prawa, główną metodą poprawy warunków życia kobiet było bogacenie się. Kobiety mogły poprawić swoją pozycję dzięki dobremu małżeństwu. Chociaż młode kobiety z początków XIX wieku miały więcej swobody w wyborze mężów niż dziewczęta żyjące 100 lat wcześniej, okoliczności bardzo ograniczały możliwość wyboru.
Jane Austen jest często oskarżana o portretowanie bardzo ograniczonego fragmentu świata. Jako córka duchownego była świadoma otaczającej ją biedy. Pisała, jednak o swoim świecie, nie o świecie niższych klas. Chociaż ten brak zainteresowania biednymi, można uznać za wadę, była to powszechna cecha angielskiego społeczeństwa tamtej epoki.
W filmach, programach telewizyjnych i powieściach wielu autorów ciągle widać wpływ Jane Austen, a w szczególności jej najpopularniejszej powieści Dumy i uprzedzenia. Tak długo, jak miłość i podziały społeczne będą obecne w naszym życiu, tak długo kolejne pokolenia czytelników i widzów będą odnajdywać w powieściach Jane Austen coś dla siebie.
Myślmy o przeszłości, ponieważ tylko wspomnienia potrafią dawać przyjemność.
– Elizabeth Bennet w powieści "Duma i uprzedzenie"