Roman Polański (reżyseria, scenariusz, produkcja)
Jeden z najwybitniejszych reżyserów kina światowego. Także reżyser teatralny, aktor i scenarzysta. Urodził się 18.08.1933 roku w Paryżu. Od 1936 roku mieszkał w Krakowie. Jego matka zginęła w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. Polański przetrwał okupację na wsi. Po wojnie uczył się w m.in. w Krakowskim Liceum Sztuk Plastycznych. Zaczął też występować w radiu i na Scenie Teatru Młodego Widza pod kierunkiem Marii Biliżanki. Nie udało mu się dostać na studia aktorskie, ale zdał na reżyserię w PWSF w Łodzi. Tam zaczął realizować kontrowersyjne etiudy ("Rozbijemy zabawę"). Zasłużony rozgłos zdobył jego film "Dwaj ludzie z szafą" (Brązowy Medal w Brukseli na Expo 58). Kolejne filmy krótkometrażowe - "Gruby i chudy" oraz "Ssaki" świadczyły o krystalizacji osobistego stylu Polańskiego.
Jego wspaniałym potwierdzeniem był długometrażowy fabularny debiut "Nóż w wodzie", bardzo niechętnie przyjęty przez ówczesne władze, co było bezpośrednim powodem wyjazdu twórcy na Zachód, gdzie wkrótce nakręcił doskonale przyjęte "Wstręt" i "Matnię". Wielkim sukcesem w USA stało się "Dziecko Rosemary". W Hollywood przeżył osobistą tragedię, gdy jego żona Sharon Tate została zamordowana w 1969 roku przez bandę Charlesa Mansona. Do największych osiągnięć amerykańskich Polańskiego wielu zalicza mistrzowski thriller "Chinatown" (1974). Od 1977 roku mieszka na stałe w Europie. "Pianista", według wojennych wspomnień Władysława Szpilmana, zdobył między innymi Złotą Palmę na MFF w Cannes oraz trzy Oscary (w tym za reżyserię). Polański wystąpił jako aktor w części swych filmów, a także grywał w filmach innych reżyserów, mi.n. w "Pokoleniu" (1954) Andrzeja Wajdy, "Czystej formalności" ("Una pura formalitá", 1994) Giuseppe Tornatore, "Zemście" Andrzeja Wajdy (2002). Wydał autobiografię "Roman by Polanski" (1984, wyd. polskie: "Roman", Wyd. Polonia 1989).
Filmografia:
1955 - Rower (kr. m.), 1957 - Morderstwo (kr. m.), Uśmiech zębiczny (kr. m.), Rozbijemy zabawę (kr. m.), 1958 - Dwaj ludzie z szafą (kr. m.), 1959 - Lampa (kr. m.), Gdy spadają anioły (kr. m.), 1961 - Gruby i chudszy (kr. m.), Ssaki (kr. m.), 1962 - Nóż w wodzie, 1964 - Najpiękniejsze oszustwa świata, nowela Diamentowy naszyjnik (Les plus belles escroqueries de monde, La riviere des diamants ou Amsterdam), 1965 - Wstręt (Repulsion), 1966 - Matnia (Cul-de-sac), 1966 - The Fearless Vampire Killers/Dance of the Vampires (TVP, DVD: Nieustraszeni zabójcy wampirów), 1968 - Dziecko Rosemary (Rosemary's Baby), 1971 - Tragedia Makbeta (The Tragedy of Macbeth), 1972 - Che (TVP: Co), 1973 - Chinatown (Chinatown), 1976 - Lokator (Le locataire), 1979 - Tess (Tess), 1986 - Piraci (Pirates), 1988 - Frantic (Frantic), 1992 - Gorzki księżyc (Lune de fiel/Bitter Moon), 1994 - Śmierć i dziewczyna (Dead and the Maiden), 1999 - Dziewiąte wrota (The Ninth Gate), 2002 - Pianista (The Pianist), 2005 - Oliver Twist (Oliver Twist), 2007 - Chacun son cinéma ou Ce petit coup au coeur quand la lumi're s'éteint et que le film commence (nowela "Cinéma erotique"), 2010 - Autor Widmo (The Ghost Writer)
