"Annie Hall": WOODY ALLEN

Urodził się w żydowskiej rodzinie w 1935r w Nowym Jorku, na Brooklynie. W 1952 po raz pierwszy zaczął używać pseudonimu Woody Allen. Zmienił nazwisko, ponieważ chciał zostać komikiem. Zaczynał od kafejek i małych klubów Greenwich Village. Nie cierpiał szkoły i wolał siedzieć w domu grając jazz na klarnecie albo wymyślając kawały, które posyłał do gazet. Został wyrzucony z Uniwersytetu Nowojorskiego po pierwszym roku? nie zdał z zajęć z filmu.

Zaczął pisać skecze dla Davida Albera za 20$ tygodniowo. Nie miał 20 lat, kiedy trafił do telewizji, gdzie pisał scenariusze do programów satyrycznych. W latach 1955-58 pisał teksty do programów telewizyjnych, dostał nominację do nagrody Emmy.

Od 1960 występował z własnym show na żywo. Również w tym roku odbył się jego pierwszy występ na scenie Blue Angel na Manhattanie. Allen zyskał rozgłos poprzez występy w wielu programach telewizyjnych m.in. The Tonight Show. Jego dowcipy były tak popularne, że do końca dekady wydał trzy płyty z ich nagraniami. Był też rozpoznawany jako "śmieszny facet" z telewizji. W 1965 Woody napisał scenariusz do filmu Clive'a Donnera "What's New, Pussycat?" i zagrał w nim główną rolę. Był to wstęp do późniejszego, ekranowego wcielenia Allena. Napisał również scenariusz do japońskiego dreszczowca szpiegowskiego "What's up, Tiger Lily", w którym agenci wywiadu walczyli o przepis na sałatkę jajeczną. Następnie wraz z kolegami zdubbingował japońskich aktorów, uzyskując efekt przez niektórych do dziś dnia uważany za kultowy.

W 1969 napisał swoją pierwszą sztukę teatralną "Zagraj to jeszcze raz, Sam" ("Play it again, Sam"), która była wystawiana na Brodwayu.

W 1969 Woody Allen wyreżyserował swój pierwszy film - "Bierz forsę i w nogi" (Take the money and run). Sam napisał scenariusz i zagrał główną rolę. Podobnie jak kilka następnych filmów, była to zwariowana komedia, w której Woody roztoczył w pełni swój neurotyczny czar i solidnie podszyty autoironią, inteligentny humor.

We wczesnych obrazach z lat 70. Allen eksperymentował z gatunkami. Posługiwał się konwencją political fiction ("Bananowy Czubek", w którym zaprezentował własną wizję południowo-amerykańskiego rewolucjonisty a la Che Guevara), poradnika seksuologicznego ("Wszystko czego chcielibyście dowiedzieć się o seksie...", w którym wystąpił między innymi jako plemnik) science fiction ("Śpioch" opowiadający o odmrożonym fajtłapie, który rozmontowuje antyutopię przyszłości) oraz wielkiej sagi historycznej ("Miłość i śmierć" - woodyallenowska parodia "Wojny i Pokoju", z samym Woodym w roli Borysa - człowieka, który mimo woli ratuje Rosję przed Napoleonem).

Jednak swój charakterystyczny styl Allen zaczął rozwijać dopiero od 1969 r. i pastiszu filmów gangsterskich "Bierz forsę i w nogi". Przez następne lata realizował głównie komedie. Razem ze swoją drugą żoną Louise Lasser (1966-1971) zrealizował humorystyczny "Bananowy czubek" (1971) oraz "Wszystko, co zawsze chcieliście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać" (1972). Razem z Diane Keaton, swoją następną partnerką, a później przyjaciółką i jedną z nielicznych osób, od których jest w stanie przyjąć krytykę, Allen zaadoptował na ekran własną sztukę "Zagraj to jeszcze raz, Sam" (1972). Film, satyra na cześć Humphreya Bogarta, wyreżyserowany został przez Herberta Rossa. Wkrótce Allen obsadził Keaton w swoich kolejnych komediach: futurystycznym "Śpiochu" (1973) i kostiumowej parodii "Miłość i Śmierć" (1975). Aktorka wystąpiła także w "Annie Hall" (1977), nad scenariuszem którego Allen współpracował z Marshallem Brickmanem. Wielu wielbicieli twórcy uznało ten obraz za kwintesencję jego stylu.

Sam wcielił się w postać intelektualisty, komika żydowskiego pochodzenia włóczącego się po Manhattanie - Alvy'ego Singera, któremu powodzi się w życiu zawodowym, ale nie w prywatnym. Podobną postać Allen stworzył w nagrodzonym Cezarem dla najlepszego filmu zagranicznego "Manhattan" (1978), oprawionym muzyką Gershwina czarno-białym hołdzie dla Nowego Jorku. Tym razem bohaterem Allen uczynił znerwicowanego reżysera telewizyjnego Ike'a (sam Allen) nie potrafiącego zdecydować się, z którą z kobiet utrzymujących z nim znajomość (Diane Keaton, Mariel Hemingway) ma się związać. W zupełnie innej stylistyce utrzymane były z kolei "Wnętrza", gorzki melodramat rodzinny, w którym Allen nawiązywał do jednego ze swoich mistrzów - Ingmara Bergmana. Do wątków autobiograficznych twórca powrócił w opowiadających o pasji i męce tworzenia "Wspomnieniach gwiezdnego pyłu" (1980), w których wcielił się w... sławnego scenarzystę, komika i reżysera Sandy'ego Batesa przeżywającego kryzys artystyczny.

Lata 80. przyniosły związek Allena z kolejną kobietą - aktorką Mią Farrow. Do czasu rozstania obsadzał ją we wszystkich swoich filmach. Po "Seksie nocy letniej" (1982) wystąpiła jako psychiatra w stylizowanej na dokument satyrze "Zelig", opowiadającej historię żydowskiego urzędnika z lat 20., który jak kameleon posiada zdolność upodabniania się do otoczenia. Zakochaną w kinie kelnerkę zagrała Farrow w "Purpurowej róży z Kairu" (1984), tragikomedii będącej wyznaniem miłości do filmu i refleksją na jego temat. W tytułową postać wcieliła się także w utrzymanej w klimacie sztuk Antoniego Czechowa "Hannah i jej siostry" (1985), kolejnym filmie Allena rozgrywającym się w Nowym Jorku. Nie zabrakło jej też w obrazach, które znowu odwoływały się do Bergmana, w tym dramacie "Ta druga kobieta" ze zdjęciami stałego operatora szwedzkiego mistrza - Svena Nykvista. Po raz ostatni para wspólnie pracowała nad filmem "Mężowie i żony" (1992) poruszającym tematykę rozwodu. Jego premiera odbyła się w atmosferze skandalu. Szeroko komentowany przez media romans Allena z adoptowaną córką Farrow, Soon-Yi Previn (później ją poślubił), doprowadził do ostatecznego rozejścia pary. Nie obeszło się bez oskarżeń o molestowanie a także sądowego zakazu widywania dzieci przez Allena.

W środku batalii sądowych twórca powrócił do lżejszego repertuaru. W 1993 r. wyreżyserował komedię "Tajemnica morderstwa na Manhattanie", w której jego przyjaciele-aktorzy Alan Alda oraz Diane Keaton próbują rozwiązać tytułową zagadkę. Wyśmienitą kreację stworzyła w osadzonych w latach 20. "Strzałach na Broadwayu" (1994) Dianne Wiest. W filmie "Jej wysokość Afrodyta" (1995) komentatorem relacji pomiędzy bohaterami (Allen i Mira Sorvino), autor uczynił antyczny chór grecki, którego członkowie pojawiali się na Manhattanie, a pod koniec śpiewali w rytm jazzu. We "Wszyscy mówią: kocham cię" (1996) swoimi umiejętnościami wokalnymi musieli popisywać się wszyscy aktorzy: obok samego Allena oraz Aldy, także Drew Barrymore, Goldie Hawn, Edward Norton, Julia Roberts, Tim Roth i Natalie Portman. Próbą zmierzenia się z wizerunkiem artysty okazał się film "Przejrzeć Harry'ego" (1997). Swoistą kontynuacją wątków podjętych blisko pół wieku wcześniej przez Federico Felliniego w "Słodkim życiu", portretem zblazowanej nowojorskiej śmietanki artystycznej był obraz "Celebrity" (1998).

W 1971 publikuje "Geting even", a także zaczyna swe poniedziałkowe występy z orkiestrą "New Orleans Funeral and Ragtime Orchestra" w "Michael's Pub" na Manahattanie. Barbara Kopple w swoim dokumencie "Wild Man Blues" rejestruje pierwsze tournee po Europie zespołu Allena.

Allen ma na swoim koncie prawie 70 dzieł filmowych. Praktycznie co roku zajmuje się nowym filmem - w 1999 stworzył "Słodkiego drania" - dziejącą się w latach dwudziestych opowieść o gitarzyście, muzyku jazzowym z Seanem Pennem w roli głównej, w 2000 "Drobne cwaniaczki" - o sprytnym planie zdobycia wielkich pieniędzy najpierw przez napad n bank, a potem przez produkcję słodyczy?, a w 2001 "Klątwę Skorpiona" - dziejącą się w latach czterdziestych historię kryminalno-miłosną. W 2001 nakręcił "Sounds From a Town I Love", a w 2002 obwieścił "Koniec z Hollywood". W 2003 powstała komedia romantyczna "Życie i cała reszta", w 2004 "Melinda i Melinda", a w 2005 "Wszystko gra" ze Scarlett Johansson. Potem był jeszcze "Scoop", "Sen Kassandry" i ostatnio "Vicky Cristina Barcelona" z Penelope Cruz i Scarlett Johansson o kobiecych fascynacjach, męskich lękach i nieśmiertelnej damsko-męskiej grze.

Woody Allen jest zdobywcą "Palmy palm" za specjalne osiągnięcia na MFF w Cannes - przed nim nagrodę otrzymał jedynie Ingmar Bergman.